Ευθύνη προστασίας

της Ιωάννας Κωσταρέλλα από το ΧΡΟΝΟ
Κατά τη δεκαετία του ’90 με ανθρωπιστικές κρίσεις σε Βοσνία, Ρουάντα, Κόσσοβο, Αϊτή μεταξύ άλλων, ήταν πολύ της μόδας μεταξύ των διεθνολόγων η συζήτηση για το δικαίωμα επέμβασης από πλευράς Η.Π.Α.-ΝΑΤΟ, προκειμένου να προστατέψουν πληθυσμούς υπό εθνική εκκαθάριση και γενοκτονία.
Το 2001, ως αποτέλεσμα της αποτυχίας της διεθνούς κοινότητας να διαχειριστεί τραγωδίες όπως η γενοκτονία στη Ρουάντα ή η σφαγή στη Σρεμπρένιτσα, εκδόθηκε η περίφημη αναφορά «The responsibility to protect» ή αλλιώς R2P που αποτελεί έκτοτε έναν οδηγό αντίδρασης, για κάποιους δόγμα, εκ μέρους των Ηνωμένων Εθνών σε αντίστοιχες καταστάσεις.

Βασική αρχή της «Ευθύνης Προστασίας» αποτελεί η ευθύνη ενός κράτους να προστατεύει τους πολίτες του και σ’ αυτό το ρόλο έχει τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας. Σε περίπτωση αποτυχίας η διεθνής κοινότητα έχει την υποχρέωση να παρέμβει μέσα από μέτρα, όπως η επιβολή κυρώσεων, ενώ η στρατιωτική επέμβαση θεωρείται η τελευταία λύση.
Με λίγα λόγια η Ευθύνη Προστασίας βάζει όρια στην εθνική κυριαρχία, ενώ για τους επικριτές της θεωρείται πρόφαση που μπορεί να κρύβει άλλους στρατηγικούς στόχους, όπως συμβαίνει εν προκειμένω στην περίπτωση του δικαιώματος (;) της Ρωσίας να προστατέψει τους πολίτες της Ουκρανίας.
Οι παρούσες καταστάσεις στην Ουκρανία αναδεικνύουν για άλλη μια φορά την αχίλλειο πτέρνα της Ευθύνης Προστασίας που είναι ότι παραμένει εξαιρετικά ασαφής, εύθραυστη και ως εκ τούτου αναποτελεσματική.