Πληθωρισμός δικαίου, του Πάσχου Mανδραβελη

"Δύο πράγματα παρήγαγε αφειδώς ο τόπος και τα αναπαρήγαγε άκριτα ο Τύπος: «Δίκαια αιτήματα» και «δίκαιη οργή». Δεν υπήρξε κινητοποίηση της μεταπολίτευσης που να μην κρίθηκε δικαιολογημένη. Δεν προηγήθηκε καν ο προβληματισμός, εκείνο το ζύγισμα μεταξύ κόστους και οφέλους για το κοινωνικό σύνολο, πριν βαφτιστεί ένα αίτημα «δίκαιο». Οσοι «σηκώνουν τα πανό και ξεκινάνε έχουν εξ ορισμού την επευφημία. Για την ακρίβεια κάθε πενήντα άτομα που μαζεύονται στην Πλατεία Συντάγματος παράγουν δίκαιο. Ο,τι κι αν κάνουν, ό,τι κι αν ζητούν..."

Επτακόσιες πορείες κι αποκλεισμοί δρόμων έγιναν την περασμένη χρονιά στην Αθήνα με μέσο όρο συμμετοχής πεντακόσια άτομα. Ομως σ' αυτόν τον πληθωρισμό δικαίου (που δεν γεμίζει, αλλά αποκλείει τους δρόμους) τα αιτήματα αν και «δίκαια» πολλές φορές είναι αντικρουόμενα. Ετσι «δίκαιο» χαρακτηρίζεται το αίτημα των κατοίκων της Κερατέας να μη φτιαχτεί Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων στην περιοχή τους· «δίκαιο» είναι το αίτημα των κατοίκων πέριξ της Φυλής που δεν αντέχουν να δέχονται όλα τα απορρίμματα της Αττικής σε έναν ΧΥΤΑ· «δικαιολογημένη» είναι και η οργή των Αθηναίων οι οποίοι συχνά πυκνά μένουν με σκουπίδια στους δρόμους, επειδή η χωματερή των Ανω Λιοσίων κλείνει λόγω υπερφόρτωσης. «Δίκαιο» είναι το αίτημα της πρόωρης σύνταξης πολλών εργαζομένων, «δίκαιο» το αίτημα εργαζομένων και εργοδοτών για μείωση των εισφορών, «δικαιολογημένη» η οργή των συνταξιούχων που παίρνουν «συντάξεις πείνας».

Επειδή όμως τα πολλά «δίκια» δεν παρήγαγαν ποτέ άριστα αποτελέσματα έπρεπε να βρεθεί και κάποιο άδικο, το οποίο εξηγούσε γιατί χειροτερεύουν τα πράγματα αντί να βελτιώνονται. Ετσι κάθε κουβέντα κατέληγε σε ένα συμπέρασμα, το οποίο αναλόγως την εποχή είχε και διαφορετικό όνομα. Αλλοτε έφταιγε ο νεοφιλελευθερισμός και άλλοτε το κράτος (άλλη αντίφαση κι αυτή). Γενικώς, πάντως, έφταιγε κάποιο απρόσωπο «σύστημα». Είτε το καπιταλιστικό είτε το εγχώριο. Εσχάτως και το πολιτικό σύστημα.

Να μην παρεξηγηθούμε: φυσικά φταίει το πολιτικό σύστημα και η πολιτική τάξη για πολλά. Οχι μόνον επειδή λειτούργησε ως μια τυπική συντεχνία του Δημοσίου: φρόντισε τις απολαβές της, τις πλασματικές υπερωρίες δίκην επιδομάτων συμμετοχής σε επιτροπές και την ατιμωρησία, όπως ακριβώς γίνεται σε όλο τον δημόσιο τομέα. Κυρίως φταίει ότι πολλές φορές υιοθέτησε αυτά τα αντικρουόμενα «δίκια» και προτίμησε την αδράνεια για να μη θίξει κανένα. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε φορά που έπρεπε να αντιταχθεί σε κάποιο «δίκαιο» μιας συντεχνίας, δεν εξηγούσε ότι αυτό ήταν για το κοινό καλό. Υιοθετούσε ρητορικά το «δίκιο» και πετούσε το μπαλάκι του «άδικου» σε εξωτερικούς παράγοντες. Είτε αυτό λεγόταν αγορές, είτε Ευρωπαϊκή Ενωση. Ετσι το επιχείρημα για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων είναι το Μνημόνιο, και το επιχείρημα για τη χωροθέτηση ΧΥΤΑ είναι οι καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Η άκριτη υιοθέτηση κάθε αιτήματος και η αποπροσωποποίηση της ευθύνης σε ιμπεριαλισμούς, καπιταλισμούς, συστήματα και παρασυστήματα όχι μόνο δεν λύνει προβλήματα αλλά τα διογκώνει. Η φυσική κατάληξη αυτών των αντιλήψεων είναι η ζούγκλα. Αυτή που έζησε ο κ. Κωστής Χατζηδάκης πριν από δέκα μέρες στο κέντρο της Αθήνας. «Δικαιολογημένη» δεν χαρακτηρίστηκε και αυτή η οργή;

Του Πάσχου Μανδραβέλη από την Καθημερινή, 26.12.2010

www.tvxs.gr