Σχετικά με τη διαχείριση, υλοποίηση και ολοκλήρωση των έργων που συγχρηματοδοτήθηκαν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2007 – 2013: Απάντηση στη Γ. Ζεμπιλιάδου

Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια συστηματική προσπάθεια από την επικεφαλής του συνδυασμού «ΕΛΠΙΔΑ», κ. Ζεμπιλιάδου, να υποβαθμίσει (σε βαθμό πλήρους απαξίωσης) το έργο της αιρετής περιφέρειας αναφορικά με τη διαχείριση, υλοποίηση και ολοκλήρωση των έργων που συγχρηματοδοτήθηκαν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2007 – 2013, με χρονικό ορόσημο την 31/12/2015.

Ας ξεκινήσουμε να δούμε ποιοι είναι οι (πραγματικοί)  πόροι του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Μακεδονίας και ποιοι οι δείκτες απορρόφησης αυτών:

Σύμφωνα με το Σχέδιο Εξυγίανσης και Κλεισίματος του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Μακεδονία – Θράκη 2007-2013», όπως αποτυπώνεται στο πίνακα 1 και το οποίο συζητήθηκε και συμφωνήθηκε τόσο με τις Εθνικές Αρχές όσο και με την Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής (DGRegio), στην τελευταία συνάντηση τον Φεβρουάριο 2016, τα συνολικά στοιχεία για το ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας έχουν ως εξής:

Ο συνολικός προϋπολογισμός (π/υ) του ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας 2007-2013 ανέρχεται στο ποσό των 421 εκ. € (100% χρηματοδότηση από ΕΕ), όπως διαμορφώθηκε στο πλαίσιο της 4ης (και τελικής) αναθεώρησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Μακεδονίας, τον Σεπτέμβριο του 2015.

Το ποσό των 495,3 εκ. € που αναφέρεται στο δημοσίευμα με πηγή την ιστοσελίδα της ΕΥΔ ΕΠ/ΠΔΜ, αφορά τον προϋπολογισμό του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Μακεδονίας κατά την  3η αναθεώρηση αυτού.

Οι εκτιμώμενες επιλέξιμες δαπάνες ανέρχονται σε 464,3 εκ. € (110,3% του συνολικού π/υ του ΠΕΠ ΔΜ 2007-2013).

Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι όχι μόνο δεν υπάρχουν απώλειες πόρων, αλλά παρουσιάζεται υπεραπορρόφηση των πόρων στο επιτρεπτό όριο της υπερδέσμευσης του 110% του π/υ του επιχειρησιακού προγράμματος.

Όπως σωστά αναφέρεται στο δημοσίευμα ο συνολικός προϋπολογισμός του ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας 2007-2013 που διαχειρίστηκε αποκλειστικά η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στο διάστημα της συγκεκριμένης Προγραμματικής Περιόδου ανέρχεται στο ποσό των 264,2 εκ. €.

Ενημερώνουμε την κ. Ζεμπιλιάδου ότι, το παραπάνω ποσό είχε καλυφθεί κατά το αίτημα πληρωμής προς την ΕΕ με ημερομηνία 30/12/2015 (συνημμένος πίνακας 2).

Τα συνολικά στοιχεία υλοποίησης του προγράμματος μέχρι τις 31/12/2015, όπως παρουσιάστηκαν και κοινοποιήθηκαν τον Ιανουάριο του 2016 σε όλα τα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου με το τεύχος απολογισμού της Περιφέρειας για το 2015, έχουν ως εξής:

Οι ενταγμένες πράξεις ανέρχονται σε 255 με συνολικό προϋπολογισμό (Δημόσια Δαπάνη) 547,9 εκ. € (207,4% της Εκχώρησης).

Οι νομικές δεσμεύσεις σε συνολική συγχρηματοδοτούμενη Δημόσια Δαπάνη ανέρχονται σε   332,3 εκ. € (125,8% της Εκχώρησης).

Έχουν πραγματοποιηθεί δαπάνες συγχρηματοδοτούμενης Δημόσιας Δαπάνης 279,8 εκ. € (105,9% της Εκχώρησης).

Πρέπει να διευκρινιστεί ότι, το παραπάνω ποσό των πραγματοποιηθεισών δαπανών εμφανίζεται υψηλότερο του ποσού των επιλέξιμων πιστοποιημένων δαπανών του αιτήματος πληρωμής προς την ΕΕ με ημ/νία 30/12/2015 (συνημμένος πίνακας 2) διότι περιλαμβάνει και δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν (έως 31/12/2015) και δεν πρόλαβαν να καταχωρηθούν στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ). 

Οι δαπάνες αυτές θα πιστοποιηθούν προς την Ε.Ε. στο επερχόμενο αίτημα πληρωμής της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, στις αρχές Απριλίου 2016.

Επισημαίνεται ότι, όπως ισχύει για όλα τα ΠΕΠ έτσι και για το ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας 2007-2013, η πορεία υλοποίησης με στοιχεία 31/12/2015 δεν περιλαμβάνει  τα οριστικά στοιχεία κλεισίματος του προγράμματος, αλλά αποτυπώνει την πορεία υλοποίησης τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή (31/12/2015).

Είναι προφανές ότι η χρήση αυτών των στοιχείων για την εξαγωγή των όποιων συμπερασμάτων για τα αποτελέσματα του προγράμματος οδηγεί σε λανθασμένες εκτιμήσεις (και λανθασμένες εντυπώσεις).

Τα οριστικά στοιχεία υλοποίησης θα προκύψουν με την ολοκλήρωση της διαδικασίας κλεισίματος του προγράμματος, που είναι μία δυναμική, σύνθετη και πολύπλοκη διαδικασία και θα ολοκληρωθεί (όπως προαναφέρεται) το Μάρτιο του 2017 (υποβολή Τελικής Έκθεσης Κλεισίματος).

Συνεχίζουμε  με  το θέμα των απεντάξεων έργων.

Το εγκεκριμένο και συμφωνημένο με την ΕΕ πλαίσιο για τα σχέδια εξυγίανσης και κλεισίματος των προγραμμάτων περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και  τις εξής κατηγορίες έργων:

1.Έργα που δεν ολοκληρώθηκαν μέχρι 31/12/2015, παρουσιάζουν ωριμότητα και μπορούν να μεταφερθούν στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας και ένταξής τους στο νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2014-2020 (μεταφερόμενα έργα).

Στην περίπτωση αυτή πρέπει να γίνει η απένταξη αυτών των έργων και η εκ νέου υποβολή πρότασης για ένταξη στο νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2014-2020. Σε διαφορετική περίπτωση τα έργα θα θεωρούνταν ότι χρηματοδοτούνται από δύο Επιχειρησιακά Προγράμματα (του 2007-2013 και του 2014-2020), πράγμα που δεν επιτρέπεται στο πλαίσιο εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται έργα όπως «Αποκατάσταση ΙΝ Αγ. Θεοδώρων Μαυρονόρους Γρεβενών», «Αποκατάσταση Γέφυρας Σπανού», «Αποχέτευση οικισμούΚορησού» κλπ). 

Είναι μια πολύ συγκεκριμένη διαδικασία που μας δημιουργεί έκπληξη πως ένα στέλεχος υψηλού επιπέδου όπως είναι η κ. Ζεμπιλιάδου την αγνοεί!

2.Έργα που δεν υλοποιήθηκαν μέχρι τις 31/12/2015 και δεν μπορούν να μεταφερθούν (για διαφορετικούς λόγους κατά περίπτωση) στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020. Στην περίπτωση αυτή (και βάσει των Οδηγιών του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού) πρέπει να γίνει η απένταξη αυτών των έργων.

Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται τόσο «Το Εκπαιδευτικό Αστρονομικό Πάρκο Όρλιακα στα Γρεβενά» και «η βελτίωση της δημοτικής οδού Αγ. Παρασκευής – Βασιλίτσας».

Σε κάθε περίπτωση, όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν τους πραγματικούς λόγους που δεν υλοποιούνται κάποια έργα και, φυσιολογικά, οδηγούνται σε απένταξη, οφείλουν να απευθύνουν τα ερωτήματα τους, πρωτίστως, στους φορείς που έχουν την ευθύνη υλοποίησης των έργων αυτών (όπως αυτή απορρέει από την Απόφαση Ένταξης που έχουν αποδεχθεί).

Συνοψίζοντας :

Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στη διάρκεια της 4ης Προγραμματικής Περιόδου με κοινή προσπάθεια των υπηρεσιών της και των δικαιούχων του προγράμματος κατάφερε να ολοκληρώσει,  το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της με αποφασιστικότητα, υπευθυνότητα και επιτυχία.

Αποδεικνύεται τεκμηριωμένα ότι, όχι μόνο δεν είχαμε απώλειες πόρων, αλλά ότι το πρόγραμμα πέτυχε και μία υπεραπορρόφηση στο επιτρεπόμενο όριο του 110% που ισοδυναμεί με το επιπλέον ποσό των 25,8 εκ. € για την ανάπτυξη της Περιφέρειας και τη βελτίωση της απασχόλησης.  

Σημειώνεται ότι σε περίπτωση μη ελεγχόμενης υπερδέσμευσης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπεραπορρόφηση μεγαλύτερη του 110% της εκχώρησης, τότε το πρόγραμμα θα αντιμετώπιζε το πρόβλημα κάλυψης των επιπλέον πόρων.

Στη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου  2007-2013 με συστηματική και συνεχή προσπάθεια η Διαχειριστική Αρχή Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, οι Δικαιούχοι (Φορείς Υλοποίησης) και οι Εμπλεκόμενες Υπηρεσίες στην Εφαρμογή του Προγράμματος κατάφεραν:

-να δημιουργήσουν μία «δεξαμενή» ώριμων έργων που μεταφέρονται για υλοποίηση και ολοκλήρωση στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.

Οι διαδικασίες μεταφοράς και απένταξης έργων αποτελούν νόμιμες διαδικασίες που ακολουθούνται από το σύνολο των επιχειρησιακών προγραμμάτων όλων των κρατών μελών της ΕΕ, δεδομένου ότι τα έργα απαιτούν ένα σύνολο πολύπλοκων ενεργειών ωρίμανσης  και υλοποίησης που πολλές φορές για διάφορους (και ίσως) απρόβλεπτους λόγους δεν καταφέρνουν να ολοκληρωθούν στα προγραμματιζόμενα χρονικά διαστήματα, παρά τις συνεχείς και συστηματικές προσπάθειες των Διαχειριστικών Αρχών.

Τέλος, κρίνεται χρήσιμο να γίνει και μία αναφορά στα παρακάτω σημαντικά θέματα που αφορούν στην αξιολόγηση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης του ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας 2007-2013:

Στα αποτελέσματα των ελέγχων του προγράμματος που διενεργήθηκαν από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους κατά την περίοδο 1/7/2014 – 30/6/2015 και περιγράφονται  στην Ετήσια Έκθεση Ελέγχου που συντάχθηκε το Δεκέμβριο  του 2015, όπου αναφέρεται ότι το Σύστημα Ελέγχου και Διαχείρισης που εφαρμόστηκε από τη Διαχειριστική Αρχή ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις των Κανονισμών της ΕΕ και λειτούργησε αποτελεσματικά ώστε να παράσχει εύλογη βεβαιότητα ως προς την ορθότητα των καταστάσεων δαπανών που υποβλήθηκαν στην ΕΕ και κατά συνέπεια ως προς τη νομιμότητας και κανονικότητα των σχετικών πράξεων, και

Στο με ημερομηνία 12/01/2016 έγγραφο του Υφυπουργού και του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ με το οποίο συγχαίρει την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας για την επιτυχή λειτουργία της και την αποτελεσματική διαχείριση των δράσεων του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας 2007-2013.

Και κλείνουμε με μια παραίνεση προς την κ. Ζεμπιλιάδου : Να απευθυνθεί στις «πηγές» της στο Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και να διερευνήσει ποια Επιχειρησιακά Προγράμματα δέχθηκαν , κατά καιρούς, «βοήθεια» στην υλοποίηση τους και ποια όχι.

Αυτό θα είναι ενδιαφέρον και άξιον συζήτησης !