ΟΜΙΛΙΑ Φ. ΣΑΧΙΝΙΔΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

Σας ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε για την ενημέρωση που μας κάνατε σχετικά με τις πρόσφατες συζητήσεις. Θα ήθελα όμως, μια διευκρίνηση με αφορμή την έκθεση που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία δημιούργησε μια λανθασμένη εντύπωση σε ότι αφορά το δημοσιονομικό κενό της διετίας 20015-2016. Και αυτό διότι, όλοι πλέον κατανοούμε ότι μετά το τεράστιο μέγεθος της δημοσιονομικής προσπάθειας που κατέβαλε η χώρα μας, σε συνδυασμό με τις μεγάλες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, δεν μπορεί να ανοίξει μια νέα συζήτηση για μέτρα.

Επειδή υπάρχει μια δήλωση από τον Επίτροπο των Οικονομικών Υποθέσεων τον κύριο ΟΛΙ ΡΕΝ, ο οποίος διευκρινίζει το ζήτημα αυτό, μια επιπρόσθετη τοποθέτηση από τη δική σας πλευρά, θα επέτρεπε να ακυρωθούν οι οποίες αμφισβητήσεις έχουν διατυπωθεί κυρίως από την πλευρά της Αντιπολίτευσης.

Κύριε Υπουργέ, πολύ σωστά επισημάνατε ότι ένα μεγάλο μέρος από τα προβλήματα με τα οποία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη η Ευρωζώνη, σχετίζονται με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ίδιας της Ευρωζώνης.

Είστε ένας καθηγητής των οικονομικών, πέρα από την ιδιότητα του Υπουργού του Οικονομικών και από την δεκαετία του 1990 έχετε γράψει και έχετε ασχοληθεί πάρα πολύ με τις θεσμικές αδυναμίες που υπάρχουν στο λειτουργικό πλαίσιο της Ευρωζώνης.

Η πείρα δείχνει ότι, μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης το 2008, η Ευρωζώνη έχει καταφέρει με αποφάσεις που έχει πάρει, να λύνει επιμέρους προβλήματα αλλά όχι το πρόβλημά της.

Ασχολείται με τους ειδικούς κινδύνους, που προκύπτουν κάθε φορά σε μια χώρα της Ευρωζώνης, αλλά δεν ασχολείται με τους συστημικούς κινδύνους, που αφορούν την ίδια την σταθερότητα της Ευρωζώνης.

Η έξοδος της Ελλάδος από την κρίση, περνά βεβαίως, μέσα από τις δικές τις πρωτοβουλίες για να αντιμετωπίσει χρόνια προβλήματα και παθογένειες. Καταγεγραμμένα εδώ και πολλά χρόνια αυτά τα προβλήματα αλλά δεν τα αντιμετώπισε έγκαιρα.

Επειδή είμαστε και μέρος ενός ευρύτερου συνόλου, η προσπάθεια μας επηρεάζεται και από τις εξελίξεις στο ευρύτερο αυτό σύνολο, που στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η Ευρωζώνη.

Οι εξελίξεις επομένως στην Ευρωζώνη, επηρεάζουν και την ταχύτητα αλλά και το κόστος προσαρμογής. Θέτω λοιπόν τα ακόλουθα  ερωτήματα σε σας, με τη διπλή σας ιδιότητα του Υπουργού των Οικονομικών αλλά και του ανθρώπου που έχει εντρυφήσει επιστημονικά πάνω στα ζητήματα των αδυναμιών του λειτουργικού πλαισίου της Ευρωζώνης.

Στη δεκαετία του 1990 είχε καταγραφεί ότι υπάρχουν δύο σημαντικά προβλήματα, ένα είναι η απουσία ενός ισχυρού ομοσπονδιακού αναδιανεμητικού προϋπολογισμού. Και ξέρετε ότι, όλες οι επιτυχείς νομισματικές ενώσεις λειτουργούν με έναν τέτοιο αναδιανεμητικό σταθεροποιητικό μηχανισμό, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και οι ΗΠΑ αλλά και η Γερμανία.  Το δεύτερο πρόβλημα, είναι η μη ανάληψη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα της ευθύνης εποπτείας του τραπεζικού συστήματος. Γιατί έγινε αυτό; Διότι, υπήρχε η εμμονή της Γερμανίας στη δεκαετία του 1990, να μην αναλάβει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καθήκοντα καταφυγίου ύστατου δανειστή και υπονομευθεί έτσι, ο ρόλος της στη διασφάλιση σταθερότητας των τιμών.

Είναι λοιπόν γεγονός, ότι η Ευρωζώνη στην προσπάθεια της να αντιμετωπίσει τους ειδικούς κινδύνους, πήρε αποφάσεις οι οποίες είχαν πολλές φορές και εσωτερική σύγκρουση μεταξύ τους.

Για παράδειγμα, άλλες είναι οι αποφάσεις που πάρθηκαν στη περίπτωση της Κύπρου και άλλες είναι οι αποφάσεις που πάρθηκαν στην περίπτωση της Ιρλανδίας ή και της Ελλάδας, παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις το πρόβλημα ήταν το ίδιο. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Ιρλανδίας και της Κύπρου, η αφετηρία του προβλήματος ήταν κοινή.

Αναφερθήκατε εσείς ο ίδιος και είπατε ότι, έχουν γίνει κάποια βήματα σε ότι αφορά την κατεύθυνση της δημοσιονομικής ενοποίησης. Αλλά έχω την αίσθηση και σας παρακαλώ διορθώστε με αν έχω καταλάβει λάθος, ότι οι περισσότερες από τις πρωτοβουλίες οι οποίες έχουν ληφθεί έχουν να κάνουν περισσότερο με την ενίσχυση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και πολύ λιγότερο, με την δημιουργία ενός ισχυρού κοινοτικού προϋπολογισμού, με μεταβιβαστικές δράσεις και σταθεροποιητικό ρόλο.

Θεωρείτε εσείς, ότι η Ευρωζώνη θα μπορέσει να διατηρήσει τη σταθερότητα της αν δεν γίνουν βήματα προς αυτή την κατεύθυνση; Και θεωρείτε ότι τα βήματα τα οποία έχουν γίνει μέχρι στιγμής, είναι τέτοια που να μας δίνουν την αισιοδοξία ότι σύντομα θα μπορέσουμε να έχουμε έναν ομοσπονδιακό αναδιανεμητικό προϋπολογισμό;

Το δεύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με τις πρωτοβουλίες που έχει πάρει η Ε.Ε προς την κατεύθυνση της δημιουργίας της Τραπεζικής Ένωσης. Εδώ πάλι ,μας κάνατε μια περιγραφή των πρωτοβουλιών που έχουν ληφθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα αλλά και πάλι, η αίσθηση που έχω από αυτά τα οποία μας έχετε πει αλλά και από αυτά που έχουν δημοσιοποιηθεί μέσω των αποφάσεων,  είναι ότι ξανά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν αναλαμβάνει τον ρόλο του ύστατου καταφυγίου για δανεισμό. Σε όσους αναρωτιούνται αν αυτό είναι σημαντικό, θα τους πω κάτι πολύ χαρακτηριστικό.

Πάρτε δυο χώρες χαρακτηριστικές που είναι οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Και οι δυο αυτές χώρες είναι νομισματικές ενώσεις. Παρά το γεγονός ότι έχουν τεράστια ελλείμματα και ένα χρέος το οποίο αυξάνεται, έχουν καταφέρει και έχουν διατηρήσει τα επιτόκια δανεισμού πάρα πολύ χαμηλά. Αυτό το έχουν πετύχει γιατί ξέρουν οι δανειστές των χωρών αυτών ότι, αν δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα, στο τέλος της ημέρας η Κεντρική Τράπεζα θα αναλάβει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που έχει το Δημόσιο. Αυτό, όμως, δεν ισχύει στην περίπτωση των χωρών της Ευρωζώνης, όπου εδώ, αν δημιουργηθεί ένα πρόβλημα αποπληρωμής της υποχρέωσης από την έκδοση του εθνικού χρέους, δεν λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως ύστατος δανειστής. Έτσι, παρατηρείται το φαινόμενο χώρες με προβλήματα, όπως συνέβη με την Ελλάδα, να προσφεύγουν στις αγορές και να βρίσκονται αντιμέτωπες με επιτόκια της τάξεως του 7%, του 8% και του 9% και έτσι να στερούνται της πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές.  Αντίθετα, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ να δανείζονται με τα ιστορικά χαμηλότερα επιτόκια παρά τα δημοσιονομικά τους προβλήματα.

Επίσης, σας άκουσα να περιγράφετε κάποιες από τις συζητήσεις που γίνονται αυτό το διάστημα για την τραπεζική ενοποίηση. Η αίσθηση που έχω είναι ότι η συζήτηση αυτήν τη στιγμή είναι αρκετά παγιδευμένη και το λέω αυτό με αφορμή τη συζήτηση για το bail-in.

Με βάση αυτά που διαβάζουμε, υπάρχει μια σύγκρουση ανάμεσα στις απόψεις που εκφράζει η Γερμανία και κάποιοι σύμμαχοι της με τις απόψεις της Γαλλίας αλλά και των υπολοίπων χωρών.

Η Ελλάδα, κατά την άποψή μου, υπήρξε τυχερή, γιατί ήταν η τελευταία χώρα που πήρε πρόγραμμα παλαιού τύπου και εξασφάλισε 50 δισ. ευρώ.

Κάποιος μπορεί να πει, με όρους πολιτικής οικονομίας, ότι αυτό λειτούργησε σε βάρος του Έλληνα φορολογούμενου διότι όλοι οι Έλληνες επιβαρύνθηκαν με αυτά τα 50 δισ. και την εξυπηρέτησή τους, προκειμένου να σώσουμε καταθέσεις ύψους 240 εκατομμυρίων. Όσες τουλάχιστον ήταν οι καταθέσεις πριν από κάποιο διάστημα.

Ποια είναι, όμως, η εναλλακτική πρόταση σε αυτή την επιλογή της Ελλάδας; Είναι η πρόταση που συζητείται, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το bail-in. Δηλαδή, ουσιαστικά, να καλέσουμε τους μετόχους των τραπεζών – και καλώς – να πληρώσουν το τίμημα. Μετά καλούμε τους ομολογιούχους, είτε αυτούς που έχουν πάρει ειδικά ομόλογα, είτε έχουν δανείσει τις τράπεζες - και καλώς και εδώ - να τιμωρήσουμε και τους ομολογιούχους. Αλλά τρίτοι – σύμφωνα με την πρόταση της Ε.Ε.- είναι οι καταθέτες. Εδώ τίθεται ένα ερώτημα. Είμαστε διατεθειμένοι να συμμετάσχουμε σε αυτήν τη συζήτηση με συγκεκριμένες θέσεις; Πρέπει να ξέρουμε τι έχουμε να επιλέξουμε. Διότι, καλώς βγήκε η διαβεβαίωση ότι εξασφαλίζουμε τους καταθέτες κάτω από 100.000 ευρώ. Όμως σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, που έχει διαχρονικά αποταμιευτικό έλλειμμα και που έχει ανάγκη από κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξή της, αν εμείς δεν πάρουμε κάποια απόφαση για τις ανασφάλιστες καταθέσεις, πόσο πιθανό θεωρείται ότι θα μπορέσει ο ευρωπαϊκός Νότος να έχει ένα ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα το οποίο θα παίξει τον διαμεσολαβητικό του ρόλο για να μπορέσει να ενισχύσει την οικονομία; Αν δεν επιτευχθεί αυτό, θα έχουμε χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και επομένως ,πραγματική απόκλιση από τον Βορρά.

Αυτά είναι τα μεγάλα πολιτικά διλήμματα που ανακύπτουν από τη συζήτηση, αυτήν τη στιγμή, για την τραπεζική ενοποίηση και πάνω σε αυτά θα πρέπει να έχουμε ξεκάθαρες προτάσεις και να δούμε εμείς ως Έλληνες τι διεκδικούμε.

Επειδή, λοιπόν, φοβούμαι ότι αυτή η συζήτηση και εδώ στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, δεν έχει τεθεί στις σωστές της διαστάσεις, θα θέλαμε σας παρακαλώ να μας πείτε ποιες είναι οι απόψεις τις οποίες εκφράζει η Ελληνική Κυβέρνηση στα forum αυτά και βεβαίως τι εξασφαλίζει καλύτερα τα συμφέροντα της Ελλάδας, αλλά και των Ελλήνων πολιτών, κατανέμοντας κατά τον δικαιότερο δυνατό τρόπο τα βάρη.