Θεϊκή συγκυρία και αναθέρμανση της ελπίδας η λειτουργική συνεύρεση Ηγουμένων στο Μοναστήρι της Ζάβορδας.

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Μόνο ως θεϊκή συγκυρία (και όχι ως τυχαία σύμπτωση) μπορώ να δω τη λειτουργική συνεύρεση των, τουλάχιστον, τριών αγίων Ηγουμένων – (της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω Γέροντος Μαξίμου, της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου Βέροιας Γέροντος Πορφυρίου και του Ηγουμένου της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής του Αγίου Νικάνορος Ζάβορδας Γέροντος Σεραφείμ του και οικοδεσπότη - χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω την παρουσία των άλλων αγίων  Ηγουμένων,...
της Ι. Μονής Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά Μετεώρων Γέροντος Πολυκάρπου, της Ι. Μονής Αγίας Παρασκευής Μαζίου Μεγάρων Γέροντος Χρυσοστόμου) στις εορταστικές (κατά το μοναχικό τυπικό) λειτουργικές εκδηλώσεις (στις 6 και 7 Αυγ. 2015) με την προεξάρχουσα επισκοπική παρουσία του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Γρεβενών κ. Δαβίδ στο Μοναστήρι της Ζάβορδας στη μνήμη του Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Νικάνορος.

Είναι γνωστό ότι ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω που πρωτοϋπήρξε Ηγούμενος στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου της Βέροιας, το 1524,  (μετά πήγε στον Όλυμπο) σχετίστηκε από εδώ με τον άλλο σπουδαίο εκκλησιαστικό άνδρα και Ηγούμενο του Μοναστηριού της Ζάβορδας τον Άγιο Νικάνορα.

Για την αναπτυχθείσα σχέση ανάμεσα στους δύο άνδρες ο μακαριστός Μητροπολίτης Διονύσιος Ψαριανός γράφει: ‘’Ο άγιος Διονύσιος ‘’ο εν Ολύμπω’’, που είναι σύγχρονος του αγίου Νικάνορος, είπε κάποτε στους συνασκητάς του για τον πανάριστο μιμητή των Οσίων, που ασκήτευε στο Καλλίστρατον όρος: ‘’Βλέπετε, αδελφοί, μέγαν θησαυρόν κρύπτει υποκάτω εκείνο το ευτελές τριβώνιον’’. Κάτω από το απλό και φτωχό ένδυμα του ταπεινού μοναχού κρυβόταν ένθεη ψυχή, γιατί ο άνθρωπος δεν είναι ό,τι φορεί, αλλά ό,τι έχει μέσα του, μέσα στην ψυχή του. Η αγάπη και η εκτίμηση των δύο Αγίων ήταν αμοιβαία, όχι σαν αίσθημα ‘’ψυχικό’’ και σαν ανθρώπινη φιλοφροσύνη, μα σαν αποκάλυψη Θεού μέσα στις καθαρμένες συνειδήσεις των. Γράφοντας τη διαθήκη του ο όσιος Νικάνωρ, εκεί που ομιλεί για τον ηγούμενο του μοναστηριού της Ζάβορδας, δίνει οδηγία και εντολή στους αδελφούς μοναχούς, αν δεν βρεθή κατάλληλο πρόσωπο για ηγούμενος στα μοναστήρια των Μετεώρων, τότε ‘’πηγαίνετε εις το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου του εν τη σκήτει της Βεροίας, εις το κτίριον του εμού αδελφού και συνασκητού κυρ Διονυσίο’’. (Ακολουθίαι του Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Νικάνορος του θαυματουργού. Εκδίδοντος του Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου. Αθήναι 1970)

Αυτή ‘’η αμοιβαία αγάπη και εκτίμηση των δύο Αγίων’’ δεν περιορίστηκε μόνο στην αναμεταξύ τους διαπροσωπική σχέση, αλλά εξήχθη από τα Μοναστήρια τους, μεταδόθηκε και επηρέασε βαθύτατα ως σχέση αγάπης, αλληλοεκτίμησης και ενότητας εν Χριστώ όλες τις τοπικές κοινωνίες στη μεγάλη παραποτάμια ζώνη του Αλιάκμονα από τη Ζάβορδα μέχρι και τη Βέροια (και όχι μόνο), τόσο, που τα σημάδια και το άρωμα της ορθόδοξης εκκλησιαστικότητας είναι αισθητά στους τοπικούς πληθυσμούς ως τις μέρες μας.

Η γενιά μας λ.χ. στα χωριά των Πιερίων και των Καμβουνίων παρέλαβε από τις προηγούμενες το σεβασμό και την αφοσίωση προς τα δύο αυτά Μοναστήρια. Πρόκειται για βιώματα συλλογικά που έχουν την αρχή τους στους δύο αυτούς Αγίους άνδρες, το Νικάνορα της Ζάβορδας και το Διονύσιο τον, μετέπειτα, ‘’εν Ολύμπω’’, στον ησυχαστικό και κοινοβιακό τρόπο υπάρξεως των δύο αυτών σπουδαίων Μοναστηριών. Το άρωμα της σημερινής ευσέβειας κρατάει από πολύ παλιά και ενδέχεται να κρατήσει και να καινουργήσει και τις επόμενες γενιές  για το φωτεινό μέλλον μας.   

Στο βαθμό που έχουμε πρόσβαση σε ιστορικά στοιχεία, δεν υπάρχει άλλη φορά, ίσως αυτή να και είναι η πρώτη, (που από το 1524, όπου ασκήθηκαν, έδρασαν και άρδευσαν με τα νάματα του ησυχασμού, του κοινοβιακού τρόπου υπάρξεως και της αγιότητας – σε πολύ δύσκολες συνθήκες, στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας - τους τοπικούς πληθυσμούς στην ευρύτερη περιοχή της λεκάνης του Αλιάκμονα, οι δύο Άγιοι, Νικάνωρ και Διονύσιος, ως Ηγούμενοι των Μοναστηριών, της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος της Ζάβορδας και του Τιμίου Προδρόμου της Βέροιας αντίστοιχα) ίσως αυτή να και είναι η πρώτη φορά που λειτουργεί Ηγούμενος της Μονής του Αγίου Διονυσίου-και διάδοχος του Αγίου- στο Μοναστήρι του Αγίου Νικάνορα, επαναθερμαίνοντας και πάλι την ελπίδα στο λαό από την παλαιά εκείνη ανεξίτηλη σχέση των δύο Αγίων ανδρών με τα γνωστά στους τοπικούς πληθυσμούς καρποφόρα αποτελέσματα.

Είθε το μέλλον μας, με την ενεργό παρουσία των δύο Αγίων, Νικάνορος της Ζάβορδας και Διονυσίου του εν Ολύμπω, οπωσδήποτε και με τη συλλογική συνέργεια τη δική μας, των πνευματικών τους απογόνων, να είναι (μπορεί και πρέπει να γίνει) αντάξιο του φωτός.   

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος

10-8-2015