ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ 2014 ‘’ΟΥΚ ΕΙΜΙ ΩΣΠΕΡ ΟΙ ΛΟΙΠΟΙ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ’’ Η ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΟΥ ΦΥΛΕΤΙΣΜΟΥ

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Με την Κυριακή (9-2-2014) του Τελώνη και του Φαρισαίου άνοιξε πάλι το Τριώδιο και η Εκκλησία χτυπά την καμπάνα για τον ύπουλο εχθρό, που καραδοκεί μέσα και έξω από τον εαυτό μας: ‘’ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων’’. Δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους. Φράση που ερμηνεύει με τον πιο τραγικό τρόπο τη ρίζα και την υπαρξιακή έπαρση και μοναξιά του φυλετισμού.     
  

‘’Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα. Ορθρίζει γαρ το πνεύμα μου, προς ναόν τον άγιόν σου, ναόν φέρον του σώματος, όλον εσπιλωμένον. Αλλ’ ως οικτίρμων, κάθαρον, ευσπλάχνω σου ελέει ’’. (Ιδιόμελο του Όρθρου των Κυριακών του Τριωδίου).   

Η πρόσκληση του θείου παράγοντα από τον άνθρωπο με το άνοιγμα των θυρών της ύπαρξής του, ώστε να τεθεί ολόκληρος και συνεργατικά στην επίπονη και βεβαιωμένη λυτρωτική διαδικασία της ολοκληρωμένης αλλαγής (μετάνοια) είναι από τις πρώτες ζωτικές ανάγκες του προσώπου που ασφυκτιά μέσα στην κλειστή (και ‘’εσπιλωμένη’’) ατομικότητά του.

Πρόκειται για την κατ’ έτος λειτουργική έναρξη μιας πορείας, που εγκαινιάζει η Εκκλησία, για την όντως συνάντηση των ανθρώπινων υπάρξεων με το Χριστό και συνάμα (δι’ αυτού και εν αυτώ) για τη δική τους συνάντηση σε κοινωνική και πολιτισμική διάσταση. Συνάντηση των προσώπων και συνάντηση των κοινωνιών τους.

Πρωτογενές εμπόδιο στην αρχή της πορείας για την πραγματοποιούμενη συνάντηση η έπαρση, η υπεροψία, η αλαζονεία, η αυτοαποθέωση και η συνακολουθούμενη περιφρόνηση, υποτίμηση και απόρριψη του ‘’άλλου’’ με την αποξένωση ανθρώπου από άνθρωπο, κοινωνίας από κοινωνία, που γεννάται από την υιοθέτηση της πλάνης: ‘’Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και ως ούτος ο Τελώνης’’ (Λουκ. 18, 11). Δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους άρπαγας, άδικος, μοιχός, ή και σαν αυτόν εδώ τον τελώνη.

Με τη φράση αυτή (που ακούγεται στο Ευαγγέλιο της πρώτης Κυριακής του Τριωδίου) ο ευσεβής Φαρισαίος, που τόσο πολύ δυνατός αισθάνθηκε,  στάθηκε στο Ναό ‘’προς εαυτόν’’ και με περισσή ισχύ και ναρκισσισμό διακήρυξε αυτάρεσκα και αυτοδικαιωτικά την υπαρξιακή μοναξιά του. ‘’Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων’’. 

Η φράση ερμηνεύει τον αρχικό γενεσιουργό και υπαρξιακό πυρήνα του φυλετισμού, που διαχρονικά πολλαπλασιάζεται, συμπαρασύρει άτομα και σύνολα, αποκτά περίβλημα με ταξική κοινωνική διάσταση, ακόμα και με επιθετικές πολιτικές αιτιάσεις, μονώσεις, διεκδικήσεις και αξιώσεις.

Η ίδια φράση θα μπορούσε να λεχθεί και σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, αν επρόκειτο να χαρακτηρίσει την αντίληψη υπεροψίας (ανοησίας) και την ανάλογη συμπεριφορά συλλογικοτήτων: Ουκ εσμέν ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων. Δεν είμαστε σαν τους ‘’άλλους’’ ανθρώπους.

Και αποκαλύπτει (αυτός ο λιτός λόγος) την αρχική-πρωτογενή πηγή της σύγχυσης και του δράματος, που οδηγεί στην ακοινωνησία και στην παράνοια ανθρώπους και κοινωνίες (εθνικές και τοπικές) η αντίληψη: Εμείς (οι γαλαζοαίματοι, οι καθαρόαιμοι και ό,τι άλλο) δεν είμαστε σαν τους ‘’άλλους’’ ανθρώπους.  

Σύγχυση και δράμα, μέσα στα οποία έχει τις ρίζες της, η θεωρία για την άρια φυλή, για το φυλετισμό (διότι ‘’ουκ εσμέν ώσπερ οι λοιποί’’) και για όλα τα απεχθή παρεμφερή, (εμφανή ή και εντέχνως κεκαλυμμένα) με όλες τις τραγικές (στο παρελθόν και στις μέρες μας) προεκτάσεις και συνέπειες.

Σύγχυση και δράμα, τα οποία φροντίζουν να τα συντηρούν με επιτυχία ολιγάριθμες, ωστόσο όμως, επιτήδειες ομάδες, άλλες απροκάλυπτα και φανερά και άλλες φορώντας προσωπεία και κρυφά, υπονομεύοντας την πορεία συνάντησης, που με το Τριώδιο κάθε φορά η Εκκλησία εγκαινιάζει. Ομάδες φυλετισμού. Που πρέπει να αποδυναμωθούν. Και ο φυλετισμός τους, να αφυδατωθεί. Και όχι να του προσφέρονται θρησκευτικοπολιτικές φιλοφρονήσεις και στηρίξεις.   

Αν κατορθώναμε να ανοίξουμε (σύμφωνα με το αίτημα: ‘’της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας’’) τον ‘’όλον εσπιλωμένον’’ συλλογικό μας ‘’ναό’’ στον ζωοπάροχο ναό του Ζωοδότη. Αν κατορθώναμε να τον οδηγήσουμε στην αφύπνιση, να τον φωτίσουμε, τότε θα βάζαμε την αρχή στην ελπίδα για τη νηφαλιότητα και τη συνειδητή προσπάθεια συμβολής και σύνθεσης μαζί με τους ‘’λοιπούς των ανθρώπων’’.

Αλλιώς, φοβισμένοι και σιωπώντες, θα παραμένουμε συνυπεύθυνοι στο νοσηρό παιχνίδι της οίησης και της ναρκισσευόμενης μοναξιάς, όσων που το διαμορφώνουν.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας, παπαδάσκαλος

Αρχή του Τριωδίου 2014

(9-2-2014)