Οχι επειδή το λένε οι Financial Times

Του Στέφανου Κασιμάτη 

Τι μπορούσα να κάνω κι εγώ; Κατέβαινα προς Φάληρο με τον ηλεκτρικό και, από το σύνηθες «ορφανό» των 35 ετών, που γκάριζε για τα τηλεοπτικά διαπιστευτήριά του από «τον κύριο Παπαδάκη» και πουλούσε «δύο στυλούς για μισό ευρώ», επειδή το αδελφάκι του δήθεν πρέπει να κάνει εγχείρηση στην Αμερική, προτιμούσα χίλιες φορές να ακούω ραδιόφωνο με τα ακουστικά από το κινητό μου. «Ποια είναι, επιτέλους, αυτή η οικονομία, που προσπαθούν όλοι τους να τη σώσουν; Εχει αυτιά η οικονομία, έχει μάτια;». Ηταν μια ηθοποιός που τα έλεγε αυτά, με άψογη άρθρωση του λόγου και λαγαρή φωνή που επάλλετο από συναίσθημα - μία ηθοποιός που έδινε το αντιμνημονιακό ρεσιτάλ της μέσω μιας συνέντευξης.

Με όλο τον σεβασμό στη συντεχνία του Θέσπιδος και το πάνσεπτο λειτούργημα που διακονεί, προσωπικώς δεν περιμένω ιδιαίτερη εξυπνάδα από έναν ηθοποιό. Δεν μου έκαναν εντύπωση λοιπόν οι κοινοτοπίες περί απρόσωπης οικονομίας καθεαυτές, όσο η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας που μου προκάλεσαν: ότι, εν τέλει, παρόμοιες ανοησίες εκφράζουν δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας στην Ελλάδα. Τι κι αν τα τελευταία χρόνια η πολιτική οικονομία διδάσκεται στη Μέση Εκπαίδευση; Τι κι αν ανώτατες σχολές οικονομικών σπουδών υπάρχουν πια σχεδόν παντού; (Ως και στη Λιβαδειά, τη μέχρι πρότινος ξακουστή μόνο για τα σουβλάκια της, ξακουστή πλέον και για τη σχολή Περιφερειακής Ανάπτυξης...). Αερολογίες του τύπου «μας κλέβουν το δικαίωμα στο όνειρο», «ο άνθρωπος είναι πάνω από τους αριθμούς» κ.λπ., ανοησίες οι οποίες αντλούν το κύρος τους από έναν συναισθηματισμό που υφίσταται ανεξαρτήτως πραγματικότητας, είναι αυτές που επικρατούν, σε μια χώρα που μετρά την παραγωγή της γνώσης με το μέτρο, δηλαδή με το πτυχίο.

Το βλέπεις από τη δύναμη των αντιμνημονιακών κομμάτων στην κοινωνία. Το βλέπεις και από τη βαθιά απροθυμία των πολιτικών τής άλλης πλευράς έστω να περιγράψουν απλώς το πρόβλημα - πόσω μάλλον να επιχειρήσουν να ακουμπήσουν τις ρίζες του. Τελικά, είναι λάθος, νομίζω, ο διαχωρισμός των πολιτικών δυνάμεων επί τη βάσει των θέσεών τους για το Μνημόνιο. Ουσιαστικά, όλοι στην ίδια πλευρά βρίσκονται και οι διαφορές τους περιορίζονται στη νομή της εξουσίας. Οι αντιμνημονιακοί συντηρούν τον μύθο ότι είναι δυνατή η επιστροφή στο παρελθόν, προκειμένου να τους δοθεί η εξουσία. Τι θα κάνουν μετά, ούτε που ξέρουν. (Το πιθανότερο είναι να αρχίσουν να τσακώνονται μεταξύ τους...). Οσο για τους άλλους, αυτοί απλώς εφαρμόζουν ένα πρόγραμμα λιτότητας, ελάχιστο διαφορετικό από εκείνα του προ χρεοκοπίας παρελθόντος, τότε που όποιος αμφισβητούσε τη σοφία του υπερτροφικού κρατισμού εθεωρείτο γραφικός. Ξεζουμίζουν τα εύκολα θύματα και ούτε που ενοχλούν τις δομές του κράτους και της οικονομίας. Φυσικά, ούτε κι αυτοί ξέρουν τι θα κάνουν μετά. Ελπίζουν μόνον ότι το όποιο αποτέλεσμα θα μπορέσουν να το πουλήσουν στο εξωτερικό ως επιτυχία και στο εσωτερικό ως σωτηρία.

Ας μην παριστάνουμε τους κατάπληκτους, επομένως, επειδή έφερε την κυβέρνηση στα όριά της ένας πρύτανης, ο οποίος προκειμένου να βρει ένα κοινό πενήντα κουλτουριάρηδων για το ψώνιο του είναι ικανός να φθάσει μέχρι το Παρίσι. Το εξωτικό πτηνό Πελεγρίνης δεν μας προέκυψε ξαφνικά, ως προϊόν κάποιας στατιστικά προβλεπόμενης αστοχίας, που θα μπορούσε να συμβεί και στα πιο σύγχρονα συστήματα. Η γραφικότητα δεν είναι μόνον δική του. Είναι και εκείνων που τον εξέλεξαν ως πρύτανη και τον ανέχονται τόσο καιρό - οι οποίοι μάλιστα υποτίθεται ότι, θεσμικά, αντιπροσωπεύουν το απαύγασμα του πνευματικού κόσμου της χώρας. (Μόλις τις προάλλες, φέρ’ ειπείν, έλεγε πανεπιστημιακός σε κάποιον φίλο μου πόσο συχνό ήταν το φαινόμενο ο Πελεγρίνης να αφήνει τις δουλειές του πανεπιστημίου, για να απομονωθεί κάποιες ώρες και να δουλέψει το έργο του...).

Η γραφικότητα είναι και του πονηρού υπουργού Παιδείας, που νόμισε ότι θα γλιτώσει τη συντεχνία του από την κινητικότητα και όταν είδε ότι αυτό ήταν αδύνατο άρχισε τους αυτοσχεδιασμούς στο πόδι. Η γραφικότητα είναι και εκείνου ο οποίος τον έκρινε κατάλληλο για να του εμπιστευθεί μια τόσο σοβαρή δουλειά. Η γραφικότητα είναι, σε τελευταία ανάλυση, της χώρας ολόκληρης, που ικανοποιείται να παράγει τους οικονομολόγους με τις χιλιάδες κάθε χρόνο και, παρόλα αυτά, πλειοψηφεί η άποψη ότι οι αριθμοί δεν έχουν αξία μπροστά στο «δικαίωμα στο όνειρο». Η χώρα στην οποία τα πανεπιστήμια φύτρωναν κάποτε σαν τα μανιτάρια, αλλά η επιστήμη υπολείπεται σε κύρος του κλαψιάρικου συναισθηματισμού, επειδή πάντα πρυτανεύει το «πρώτα ο άνθρωπος!» του Τσοχατζόπουλου. Βεβαίως, λοιπόν, δεν πρόκειται να χαθεί το εξάμηνο, όπως επιμένει ο Αρβανιτόπουλος. Γιατί και να μη χανόταν από την απεργία των διοικητικών, πόση διαφορά θα έκανε; Αν εξαιρέσουμε τους γονείς που πέταξαν τα λεφτά τους και τους σοβαρούς φοιτητές που ξόδεψαν έξι μήνες από το μέλλον τους, οι υπόλοιποι όλοι βολεύονται μια χαρά με εξετάσεις πάνω σε μαθήματα που ποτέ δεν θα έχουν διδαχθεί. Αλλωστε, για όλους εκείνους που δεν αντιδρούν με την κατάσταση των πραγμάτων στο μαγαζάκι του Πελεγρίνη, το πτυχίο δεν είναι παρά το δελτίο υποψηφιότητας για το όνειρο του διορισμού στο Δημόσιο· και το όνειρο αυτό, να θυμίσω, μας το κλέψανε κάποιοι κακοί...

Μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, η Ελλάδα είτε θα χρεοκοπήσει είτε θα βγει από το ευρώ, χωρίς να αποκλείονται και τα δύο ταυτοχρόνως. Οχι επειδή το έγραψαν προχθές οι Financial Times, αλλά για έναν πολύ σοβαρότερο λόγο. Επειδή οι περισσότεροι από εμάς δεν θέλουμε να αλλάξει τίποτε σε αυτή τη χώρα. 

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ