Ανακαλύπτοντας την ανάπτυξη

Του Πάσχου Μανδραβέλη από το kozanimedia.gr

Ο νομός Κοζάνης, εκτός από κάρβουνο και ρεύμα, έχει έναν ακόμη θησαυρό. Τον διάσημο πλέον στην οικουμένη κρόκο. Είναι ένα προσοδοφόρο, αλλά και δύσκολο στη συλλογή φυτό. Οι κάτοικοι της περιοχής Τσαρτσαμπά, στην οποία φύεται ο κρόκος, είχαν την προνοητικότητα να συμπτύξουν κι έναν αξιόλογο συνεταιρισμό.
Ο συνεταιρισμός κροκοπαραγωγών τυποποίησε το προϊόν, φρόντισε να κατοχυρώσει ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ), έκανε επιθετικό μάρκετινγκ, συνεργάστηκε με εταιρείες καλλυντικών έκανε ό, τι χρειάζεται για την προώθηση. Μόνο που τα τελευταία χρόνια η παραγωγή μειώθηκε ραγδαία. Από 10.000 στρέμματα που παρήγαν 8 – 9 τόνους κρόκου ετησίως, τα τελευταία χρόνια η παραγωγή έπεσε στα 800 κιλά, αφού καλλιεργούνται μόνο 1.000 στρέμματα.

Ο Γιωργος είναι νέος, απόφοιτος ΑΕΙ και άνεργος της περιοχής. Πέρυσι τέτοιον καιρό έψαχνε κάποια δουλειά «στην περιφέρεια, στη νομαρχία, οπουδήποτε να βγάλω ένα μεροκάματο». Γνώριζε φίλους που βολεύτηκαν με ενδεκάμηνες συμβάσεις κι έψαχνε το κλειδί του κρατικού παραδείσου, που μόνο κάποιος βουλευτής ή προεστός της περιοχής μπορούσε να του δώσει. Ο πατέρας του, σκληρά εργαζόμενος, αλλά και καλά αμειβόμενος εργάτης στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ, μπορούσε να του επιδοτεί την ανεργία. Ο ίδιος έκανε μαύρα μεροκάματα στα μπαράκια της περιοχής «μέχρι να βρεθεί κάτι καλύτερο», αλλά το μόνο που δεν σκεφτόταν ήταν η καλλιέργεια των 14 στρεμμάτων στα οποία ο παππούς έβαζε κρόκο. Το χωράφι νοικιάστηκε σε τρίτους για καλλιέργεια σίτου με ελάχιστη απόδοση.

Ο Γιώργος -σε αντίθεση με τις ταμπέλες που κολλάμε στη νέα γενιά- δεν είναι τεμπέλης. Εκανε μια οικονομικά ορθολογική επιλογή. Αφού μπορούσε άκοπα να βγάλει 7 – 8.000 ευρώ τον χρόνο με τη μεσολάβηση κάποιου προύχοντα, γιατί να προσπαθήσει για τις 10.000, που κατά μέσο όρο θα του απέφερε η καλλιέργεια του κρόκου; Αυτό που δεν κατανοούμε είναι ότι η ύπαρξη μεγάλου πελατειακού κράτους δεν απομυζά μόνο χρήματα από την πραγματική οικονομία. Απομυζά και παραγωγική εργασία. Νέοι άνθρωποι που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πλούτο παρκάρουν σε κάποιο γραφείο του Δημοσίου ή ξοδεύουν τον χρόνο τους παρακαλώντας τους προύχοντες για διορισμό. Και δεν είναι μόνο η «τακτοποίηση» στο Δημόσιο που αφαιρεί ανάπτυξη. Ακόμη και η προοπτική τακτοποίησης (με τους επονομαζόμενους «αδιόριστους») ευνουχίζει τους νέους ανθρώπους και τελικά αφαιρεί παραγωγικές δυνάμεις από την οικονομία.

Φέτος ο Γιώργος ήταν διαφορετικός. Είχε χάσει κάθε ελπίδα. Αφού έσουρε διάφορα γαλλικά (με προφορά Μεϊμαράκη) στους πολιτικούς, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «απ’ αυτούς δεν μπορείς να δεις προκοπή. Θα βάλω κρόκο…».

Αυτό είναι ίσως το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν οι πολιτικοί για την πολυθρύλητη ανάπτυξη, στην οποία (εν χορώ με τους δημοσιογράφους) ομνύουν. Να αφήσουν τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας να δημιουργήσουν. Να τους αποδεσμεύσουν ακόμη και από την ελπίδα της άκοπης δουλειάς σε κάποιο μίζερο γραφείο κάποιας δημόσιας υπηρεσίας.

Τώρα ο Γιώργος έχει πολλή δουλειά μπροστά του. Εχει και εμπόδια. Φυσικά και τεχνητά. Για τα πρώτα, π. χ. για τον καιρό, λίγα μπορεί να κάνει. Για τα δεύτερα, οι πολιτικοί μπορούν να κάνουν πολλά. Να τα αφαιρέσουν, έτσι ώστε να προκόψει ο Γιώργος και να φέρει μαζί με χιλιάδες άλλους νέους την πραγματική ανάπτυξη στη χώρα.