Η αποτίμηση του Μνημονίου

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Το πρώτο που χρειάζεται είναι ψυχραιμία. Οχι γιατί τα πράγματα είναι εύκολα, αλλά διότι με τον ορυμαγδό των τελευταίων ημερών γίνονται δυσκολότερα. Ο πανικός και οι κραυγές το μόνο που δημιουργούν είναι μια σπειροειδή μετατόπιση της χώρας προς τα κάτω. Το δεύτερο που χρειάζεται να αναλογιστούμε πού βρισκόμαστε. Να αποτιμήσουμε το Μνημόνιο και πόσο απέχουμε από τους στόχους.Αν πιστέψουμε τα κανάλια υπάρχουν δύο προβλήματα. Πρώτον το Μνημόνιο είναι η λάθος συνταγή και δεύτερον δεν εφαρμόζεται.

Αν όμως είναι η λάθος συνταγή ορθώς δεν εφαρμόζεται και αν το πρόβλημα είναι το ότι δεν εφαρμόζεται τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για λάθος συνταγή.

Το πρόβλημα της χώρας πολλά χρόνια τώρα είναι ότι έχει διογκώσει τον δημόσιο τομέα, κάτι που απομυζά πόρους και ανθρώπους από την πραγματική παραγωγή. Το 2009, το κράτος έφτασε να ξοδεύει 36 δισ. περισσότερα απ’ όσα εισέπραξε.

Οσο μάς δάνειζαν το πρόβλημα ήταν κρυμμένο κάτω από το χαλί. Εμφανίστηκε με δραματικό τρόπο μόλις κόπηκε η έξωθεν τροφοδοσία. Επομένως, το πρώτο που έπρεπε να κάνουμε -υπήρχε, δεν υπήρχε κρίση χρηματοδότησης, υπογράφαμε, δεν υπογράφαμε Μνημόνιο- ήταν να ισοσκελίσουμε αυτόν τον λογαριασμό. Ο ισοσκελισμός αναγκαστικά θα διεύρυνε την ύφεση που είχε ξεκινήσει ενάμισι χρόνο πριν από το Μνημόνιο. Είναι λογικό· όταν σκορπάς λεφτά το χρήμα κινείται, οι συναλλαγές προστίθενται στο ΑΕΠ και δημιουργείται ψευδής ανάπτυξη. Εδώ όμως υπάρχουν δύο προβλήματα: πρώτον χρειάζεσαι όλο και περισσότερα λεφτά για να τροφοδοτείς αυτή την «ανάπτυξη» και δεύτερον αυτά τα λεφτά δεν υπάρχουν πια. Οι αγορές έκλεισαν και για τους δικούς τους λόγους.

Πέρυσι με το πρώτο κύμα μέτρων, το έλλειμμα του Δημοσίου περιορίστηκε στα 24 δισ. Είναι λιγότερα από τα 36 δισ. του 2009, αλλά πάλι είναι πολλά. Αυτό σημαίνει ότι στα μέτρα του 2010 σίγουρα χρειαζόταν (και προϋπολογίστηκαν) και άλλα. Χρειάζονται όμως και δομικές μεταρρυθμίσεις έτσι ώστε να μετατοπιστεί η οικονομία από την πλασματική ανάπτυξη στην πραγματική. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο, διότι προϋποθέτει σύγκρουση με τον πυρήνα της κρατικής δίαιτας που δεν είναι μόνο οι ισχυρές συντεχνίες του Δημοσίου, αλλά επίσης Μέσα Ενημέρωσης και επιχειρήσεις που ζουν δημοσιοϋπαλληλικά.

Η επίτευξη αυτών των στόχων, λόγω αβελτηρίας της κυβέρνησης, αλλά και ισχυρών αντιστάσεων από τα κρατικοδίαιτα αυτά συμφέροντα, έχει αποκλίνει. Οχι όμως δραματικά και όχι ανεπανόρθωτα. Επρεπε να είναι αναμενόμενο: τα προγράμματα σταθεροποίησης της οικονομίας δεν βγαίνουν αυτόματα. Χρειάζεται διαρκής προσπάθεια, συνεχής επίβλεψη και απανωτές διορθώσεις.

Ο διορθώσεις, λοιπόν, είναι μέσα στο πρόγραμμα και τώρα πρέπει να επιταχυνθούν. Η πιο αποτελεσματική διόρθωση θα είναι το κλείσιμο διάφορων οργανισμών και φορέων του Δημοσίου που απλώς απομυζούν λεφτά και οι ιδιωτικοποιήσεις που θα φέρουν λεφτά. Η πιο καταστροφική, αυτή που διάφοροι διαλαλούν στα τηλεκαφενεία, ότι δηλαδή τίποτε δεν γίνεται και τίποτε δεν μπορεί να γίνει. Αν τους πιστέψουμε τότε όχι μόνο δεν θα γίνει τίποτε, αλλά πολλά θα συμβούν. Και αυτά θα είναι τα χειρότερα. Για τη χώρα και όχι μόνο για την οικονομία.