Οι ευθύνες είναι πάντα των άλλων

Tου Στεφανου Κασιματη / kassimatis@kathimerini.gr

Χθες, ανήμερα της εορτής του Αγίου Παυλίνου (Αθηναίου μάρτυρος, ο οποίος ερρίφθη από τους εθνικούς στην πυρά επειδή κήρυττε τον λόγο του Κυρίου, αλλά ο Θεός, με την απέραντη αγάπη του, τον άφησε να καίγεται χωρίς να πεθαίνει - περισσότερα στον Συναξαριστή, το κορυφαίο αριστούργημα της S&M λογοτεχνίας) είχα την ευκαιρία να ακούσω τις σκέψεις σημαντικού υπουργού - πρίγκιπος, από τον κύκλο του Κάμελοτ. Το θέμα μας, η κατάσταση των πραγμάτων. Ηταν μία ακόμη ευκαιρία για να θαυμάσω την ικανότητα, που ο κύκλος του Παπανδρέου έχει αναγάγει σε τέχνη: την εξέταση, δηλαδή, του προβλήματός μας υπό ένα πρίσμα διεθνές, το οποίο ανοίγει σταδιακά (πρώτα ευρωπαϊκό, έπειτα global, τέλος sub specie aeternitatis), ώσπου στο τέλος η στάση της Ελλάδος και της κυβέρνησής της να μην έχουν πια καμία σημασία.

Συγκεκριμένα, η ουσία του προβλήματος -κατά τον συνομιλητή μου- είναι η ανεπάρκεια των ευρωπαϊκών δομών (για την οποία ουδείς αμφιβάλλει ότι αναδεικνύεται πλήρως υπό συνθήκες κρίσης) και η στενότητα των αντιλήψεων της σημερινής ευρωπαϊκής ηγεσίας. Ανέφερε μάλιστα το παράδειγμα του Γ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος «πηγαίνει σε συμβούλια, ακούει δέκα υπουργούς να διαφωνούν μεταξύ τους και μένει χωρίς να ξέρει τι πρέπει να κάνει». Τι φταίμε, λοιπόν, εμείς, όταν εκείνοι από τους οποίους εξαρτάται η σωτηρία μας δεν είναι αντάξιοί μας; Αυτό ήταν, πάνω κάτω, το πνεύμα του συνομιλητή μου.

Η εκλογίκευση της πολιτικής αδράνειας, με ωραία θεωρητικά σχήματα, αν και σχετικώς περίπλοκος, δεν παύει να είναι ένας βολικός τρόπος για να πετάς την μπάλα εκτός γηπέδου. Για πόσο ακόμη θα χρησιμεύει όμως; Η παραμυθία της ασυνάρτητης Ευρώπης, που δεν βλέπει ότι το συμφέρον της είναι να σώσει πάση θυσία τους απατεωνίσκους της Ευρωζώνης, είναι μια υπεκφυγή. Ως τέτοια, θυμίζει κάπως τη στάση του Κώστα Καραμανλή, που ήταν τόσο προικισμένος πνευματικά, που μπόρεσε τόσο λεπτομερώς και ευκρινώς να φαντασθεί τον άθλο της μεταρρύθμισης της Κούβας του Αιγαίου σε ελεύθερη οικονομία (το λέγανε «επανίδρυση»...), ώστε όταν έφθασε η κρίσιμη ώρα να τον επιχειρήσει, εκείνος -σοφός με την εκ των προτέρων γνώση της ματαιότητας του εγχειρήματος- βαρέθηκε...

Η ευρωπαϊκή ασυναρτησία δεν ευθύνεται επειδή το υπουργείο Οικονομικών δεν μπορεί να ελέγξει το έλλειμμα, ούτε επειδή η απλή αναφορά σε απολύσεις εργαζομένων στο Δημόσιο έχει αναχθεί σε ταμπού. Δεν ευθύνεται επειδή η κυβέρνηση δεν τολμά να θίξει το «δημοκρατικό κεκτημένο» κάθε συντεχνίας να καταλύει, όποτε της γουστάρει, τη ζωή στο κέντρο της πόλης. Δεν ευθύνεται επειδή διάφοροι καμαρωτοί βλαχοδήμαρχοι που παριστάνουν τους υπουργούς δεν εφαρμόζουν τις αποφάσεις τους, δεν προχωρούν σε περικοπές, ούτε καν σε μετατάξεις. Δεν ευθύνεται επειδή στην κρίσιμη θέση του υπουργού Δημοσίας Τάξεως διορίστηκε ένας πολιτικός, ο οποίος ποτέ δεν μπόρεσε να δει τον κόσμο πέρα από τον ρόλο του προέδρου της (γραφικής, ούτως ή άλλως) ΕΦΕΕ και ο οποίος απειλεί να διαλύσει τα Σώματα Ασφαλείας, τη στιγμή που η κοινωνία τα χρειάζεται περισσότερο. Δεν ευθύνεται για την αφροσύνη της παθητικής ανοχής προς τη λαθρομετανάστευση ούτε για τη χαζοχαρούμενη αντιμετώπιση της γκετοποίησης της πρωτεύουσας με ανάπλαση πάρκων και κοινωνιολογικές αρλούμπες. Δεν ευθύνεται επειδή η κυβέρνηση περνάει νόμους, η εφαρμογή των οποίων απαιτεί μερικές δεκάδες υπουργικές αποφάσεις (αρκετές μάλιστα κοινές) και προεδρικά διατάγματα. Γενικώς, για την ακυβερνησία, για το «πολιτικό πρόβλημα της χώρας», όπως το ονομάζουν κάποιες φωνές λογικής που διαπερνούν τον σαματά της ορδής, δεν ευθύνεται η Ευρώπη και η ασυναρτησία της. Ευθύνεται μάλλον εκείνος ο οποίος θεωρεί ότι η γνώση του υπουργικού συμβουλίου στις ινδικές πατέντες για την ανέγερση βιοκλιματικών κατοικιών είναι πολυτιμότερη από τη συναίνεση των υπουργών επί των στόχων και του χρονοδιαγράμματος. Αν η Ελλάς κατάντησε Μπλανς (Ντιμπουά), ώστε να βασίζεται «στην καλοσύνη των ξένων», είναι επειδή μονίμως αποφεύγουμε να αντικρίσουμε τις ευθύνες τις δικές μας.

Οσον αφορά δε την «ιεράν αγανάκτησιν» του υπερήφανου πολιτικού κόσμου, όταν ακούει τις ευθείες προτροπές για συναίνεση που μας απευθύνει η Ευρώπη, αν η στάση του δεν είναι υποκρισία, τότε είναι έκφραση της αυταπάτης ανθρώπων ολίγιστων, που έχουν μπερδέψει την χύδην κομματοκρατία με τη δημοκρατία. Ανθρώπων που αντιλαμβάνονται το δημοκρατικό πολίτευμα ως έναν φαύλο κύκλο τυφλού κομματικού ανταγωνισμού, με μόνο στόχο τη νομή της εξουσίας από το κόμμα, ακόμη και αν η αφετηρία της εξουσίας είναι κάθε φορά από χειρότερη βάση. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε σωστά, στην «Καθημερινή» της περασμένης Κυριακής, αναρωτιέται ο Απόστολος Δοξιάδης: Μήπως η κατάρρευση είναι η μόνη λύση;

Αθήνα και πάλι Αθήνα!

Οποιος βρέθηκε χθες το μεσημέρι στο εστιατόριο ξενοδοχείου της πλατείας Συντάγματος μπορούσε να δει ολόκληρο το ελληνικό δράμα συμπυκνωμένο: στο ένα τραπέζι έτρωγε η κυβέρνηση, δηλαδή ο Πάουλ Τόμσεν και οι συνεργάτες του της τρόικας, ενώ στο ακριβώς διπλανό γευμάτιζε η «χρεοκοπία», δηλαδή ο γνωστός επιχειρηματίας των ΜΜΕ που αποφεύγει να πληρώνει εισφορές και του οποίου το υπερχρεωμένο κανάλι προσφάτως φαλίρισε. Βγαίνοντας από το εστιατόριο συνέβη να εκτυλιχθεί μπροστά μου μία ακόμη σκηνή βαθύτατης ελληνικότητας: Ενα φορτηγάκι πέρασε με κόκκινο, η κυρία την οποία κόντεψε να χτυπήσει έβαλε τις φωνές στον τροχονόμο, που ήταν μπροστά αλλά βαρέθηκε να επέμβει, όμως καθώς ο τροχονόμος άρχισε να κατευθύνεται με βήμα βαρύ προς τον οδηγό, τον πρόλαβε ο κόπρος της πλατείας, που άρχισε να γαβγίζει μανιωδώς στον παραβάτη! Σε ποια άλλη μεγαλούπολη του κόσμου ένας κόπρος κάθεται αμέριμνος στη μέση του κεντρικότερου δρόμου, χωρίς κανείς να ενοχλείται; Σε πολλές. (Μογκαντίσου, Κάιρο, Κουάλα Λουμπούρ κ. λπ.) Σε ποια όμως ο κόπρος έχει την ευφυΐα ώστε να αναλάβει χρέη τροχονόμου; Μόνον στην Ελλαδάρα!