Ο κλαυθμός για το Δημόσιο

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Κλαυθμός βαρύς ακούστηκε για το σχέδιο της κυβέρνησης να αξιολογεί τους προς μετάταξη υπαλλήλους και όσοι δεν κάνουν για κάποια θέση του Δημοσίου να απολύονται. Δυστυχώς, ο κλαυθμός που ακούστηκε είναι για τους λάθος λόγους. Αντί να κλαίμε που μέχρι στιγμής (και ανεξαρτήτως της οικονομικής κρίσης) δεν γίνεται καμία αξιολόγηση των υπαλλήλων στο Δημόσιο, κάποιοι κλαίνε επειδή θα γίνει μια φορά. Ετσι γέμισε το κράτος με αδιάφορους υπαλλήλους και κάθε χρόνο χρειαζόταν συμβασιούχους, για να κάνουν τη δουλειά των αδιάφορων. Μετά οι συμβασιούχοι πίεζαν για «εργασιακή ασφάλεια». Κάποιοι φιλεύσπλαχνοι και πεινασμένοι για ψήφους υπουργοί τούς νομιμοποιούσαν και πολλοί από τους μόνιμους πλέον υπαλλήλους περνούσαν στο σώμα των αδιάφορων. Το αποτέλεσμα ήταν να χρειάζονται νέοι συμβασιούχοι, που μετά ζητούσαν μονιμοποίηση και ούτω καθεξής μέχρι να φτάσουμε στη χρεοκοπία.
Δηλαδή αυτό που γίνεται καθημερινά στον ιδιωτικό τομέα -η αξιολόγηση- θεωρείται μέγα αμάρτημα να γίνει άπαξ στο Δημόσιο. Γιατί; Διότι στο συλλογικό μας υποσυνείδητο φυτεύτηκε η ιδέα ότι το Δημόσιο δεν φτιάχτηκε για να προσφέρει υπηρεσίες στον πολίτη, φτιάχτηκε για να δίνει δουλειά σε όσους είχαν μπάρμπα στην Κορώνη ή έστω πέρασαν κάποια στιγμή από το ΑΣΕΠ. Αλλιώς, όλοι αυτοί οι ταλαιπωρημένοι από τις «υπηρεσίες» του Δημοσίου πολίτες θα ζητούσαν από τις κυβερνήσεις διαρκή αξιολόγηση των υπαλλήλων και διαρκή εκκαθάριση όσων δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους.
Ενα άλλο δείγμα της στρεβλής αντίληψης περί κράτους που έχει φυτευθεί στο υποσυνείδητό μας είναι η τρομοκρατία των ιδιωτικοποιήσεων. Πολλοί ισχυρίζονται ότι αν μια ΔΕΚΟ περάσει στον ιδιωτικό τομέα, τότε θα χαθούν θέσεις εργασίας. Αυτό πιθανόν να είναι ορθό. Υπάρχει όμως και η άλλη ανάγνωση. Οι ιδιώτες μπορεί να μην προσλαμβάνουν προσωπικό που δεν χρειάζονται, αλλά δεν απολύουν και προσωπικό που χρειάζονται. Συνεπώς, το επιχείρημα «οι ιδιωτικοποιήσεις θα φέρουν απολύσεις» είναι ταυτόχρονα μια παραδοχή ότι υπάρχει πλεονάζον προσωπικό στο Δημόσιο, που παραμένει εκεί μόνο και μόνο επειδή οι πολιτικοί δεν πληρώνουν με τα δικά τους λεφτά τους μισθούς. Σημαίνει επίσης ότι ένα μεγάλο κομμάτι των ΔΕΚΟ δεν παραμένει κρατικό, επειδή προσφέρει υπηρεσίες, αλλά επειδή διατηρεί αντιπαραγωγικές θέσεις εργασίας. Με τις ιδιωτικοποιήσεις δεν πρόκειται να χαθούν θέσεις εργασίας. Θα χαθούν θέσεις πληρωμένης αεργίας.
Συνεπώς, θα ήταν πολύ πιο τίμιο αν οι συνδικαλιστές των ΔΕΚΟ μάς έλεγαν: «Κοιτάξτε να δείτε. Εμείς κάναμε με το πολιτικό σύστημα μια συμφωνία. Οι φορολογούμενοι θα μάς πληρώνουν δουλεύουμε-δεν δουλεύουμε, έχουμε-δεν έχουμε αντικείμενο εργασίας». Μια τέτοια εξήγηση δεν θα βοηθούσε την οικονομία, αλλά θα βοηθούσε στην οικονομία της συζήτησης. Θα κερδίζαμε χρόνο αντί να περιπλανόμαστε σε παχιές κουβέντες περί δημοσίων αγαθών, φθηνού ρεύματος για τον λαό, ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας και άλλων συνθημάτων.
Ο δημόσιος τομέας πρέπει να περιοριστεί και θα περιοριστεί διότι η οικονομία δεν αντέχει. Μπορεί να περιοριστεί με ήπιο τρόπο, όσο υπάρχουν τα επιπλέον δανεικά του Μνημονίου, ή θα περιοριστεί με τον άγριο τρόπο της χρεοκοπίας του Δημοσίου. Τότε όμως δεν θα χαθούν μόνο θέσεις πληρωμένης αεργίας, δεν θα πληρώνονται ούτε οι θέσεις εργασίας. Δυστυχώς, στην οικονομία δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, ούτε κάποιο παραμυθένιο δένδρο που βγάζει λεφτά. Κακώς: αλλά τι να κάνουμε;