Εκδηλώσεις τιμής για τους Ισαποστόλους Κύριλλο και Μεθόδιο στο Βελβεντό

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Εκδηλώσεις τιμής για τους Ισαποστόλους Κύριλλο (827-869) και Μεθόδιο (815-884), τους αδελφούς από τη Θεσσαλονίκη και φωτιστές των Σλάβων έγιναν στο Βελβεντό της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης.

Συγκεκριμένα, στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου Βελβεντού τελέστηκε (11-5-2017) Θεία Λειτουργία στη μνήμη των Ισαποστόλων Κυρίλλου και Μεθοδίου. Ακολούθησε εκδήλωση λόγου και μουσικής στο αρχονταρίκι του Ναού.

Τη Θ. Λειτουργία τέλεσε ο αρχιερατικός επίτροπος της Α.Π.Β. πρωτοπ. Κωνσταντίνος Κώστας και στο αναλόγιο έψαλαν ο Ιωάννης Τζινίκος και ο Γεώργιος Καραγιάννης.

Στο αρχονταρίκι στην εκδήλωση λόγου και μουσικής διαβάστηκε (από το Μηναίον Μαΐου, έκδοσις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος) το Συναξάρι των αγίων αυταδέλφων Κυρίλλου και Μεθοδίου και ο δάσκαλος Γιάννης Τζινίκος (πρώην διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Βελβεντού) παρουσίασε το έργο των δύο Ισαποστόλων στους Σλαβικούς λαούς. Η εκδήλωση έκλεισε με την ψαλμώδηση του Απολυτικίου των Αγίων και του Μεγαλυναρίου τους.

Για τους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο έχει γράψει ο Αρχιμ. μακαριστός Γεώργιος Καψάνης ως Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους. Οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος ‘’εκήρυξαν κυρίως στην Μοραβία και την Πανονία αλλά όλοι οι Σλαβικοί λαοί εγνώρισαν την ευεργετική τους επίδρασι όπως οι Ρώσοι, οι Σέρβοι και οι Βούλγαροι’’. (Αρχιμ. Γεωργίου Καψάνη, ‘’Το έργο των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου και το μήνυμά τους προς τους σύγχρονους ορθοδόξους λαούς’’, Μήνυμα, 1987).  

Στο ίδιο τεύχος ο π. Γεώργιος γράφει: ‘’Με όλο το έργο τους (οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος) δείχνουν ένα βαθύ σεβασμό στα ανθρώπινα πρόσωπα. Δεν εκβιάζουν τους Σλάβους πνευματικά για να τους κάνουν Έλληνας. Σέβονται την γλώσσα τους, τον ιδιαίτερο σλαβικό τους χαρακτήρα. Γι’  αυτό, τους παραδίδουν γραφή, της μέχρι τότε αγράφου σλαβικής γλώσσης. Είναι η γλαγολική και μετά Κυρίλλειος γραφή. Τώρα οι Σλάβοι μπορούν να εκφραστούν γραπτώς. Να διαβάσουν το Ευαγγέλιο, τα λειτουργικά βιβλία, τα πατερικά κείμενα στη γλώσσα τους. Οι Άγιοι τα μεταφράζουν και μαζί με την Αλήθεια του Θεού, τους παραδίδουν και τις βάσεις της γραπτής γλώσσης, ανοίγοντάς τους τον δρόμο για την ανάπτυξι φιλολογίας’’. (σελ. 19).

Και εξηγεί: ‘’Η επιτυχία του έργου τους βασίζεται στην Χάρι του Θεού που πλουσίως ενοικούσε σ’  αυτούς. Δεν απέβλεπαν εξ άλλου σε ιδιοτελείς σκοπούς, μήτε ήσαν φορείς αποικιακού πνεύματος’’. (σελ. 18).

Ο π. Γεώργιος είναι διαφωτιστικός και σαφής: ‘’Οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος εξέφρασαν το ορθόδοξο πνεύμα. Ο Λόγος του Θεού σαρκωθείς έγινε άνθρωπος συγκεκριμένος, ιστορικός, γεννηθείς επί Αυγούστου Καίσαρος και σταυρωθείς επί Ποντίου Πιλάτου. Ωμιλούσε συγκεκριμένη γλώσσα και είχε κατά το ανθρώπινο συγκεκριμένη εθνικότητα. Πώς τώρα η Εκκλησία δεν θα σεβασθή την εθνικότητα, την γλώσσα, την προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου;’’. (σελ. 20).

Οι Σλάβοι, τους αγάπησαν: ‘’Έτσι οι Σλάβοι αισθάνθηκαν τους Αγίους όχι μόνον ως διδασκάλους και εκπολιτιστάς των, αλλά ως πατέρας των και παιδαγωγούς εις Χριστόν. Στους Αγίους που έδωσαν ανιδιοτελώς τα πάντα, οι Σλάβοι προσέφεραν τις καρδιές τους για την αιωνιότητα. Χρησιμοποιούντες την σλαβική γλώσσα επεκτείνουν το έργο τους μεταξύ των Τσέχων, Σλοβάκων και Πολωνών. Από την Μοραβία περνούν στην Πανονία (Σλοβενία), όπου επίσης ευαγγελίζονται τον Χριστόν’’ (σελ. 20-21).

Στους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο και στο έργο τους αναφέρεται και το βιβλίο της Ιστορίας της Ε’  Δημοτικού, ενότητα Δ, κεφ. 21, κύριο μάθημα:

‘’Το 862 μ.Χ., ο Σλάβος ηγεμόνας της Μοραβίας Ρατισλάβος έστειλε πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη και ζήτησε από τους Βυζαντινούς να στείλουν ιεραποστόλους για να διδάξουν στο λαό του τη χριστιανική πίστη. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ ο Γ’ αποδέχτηκε την πρόσκληση του Ρατισλάβου και ο πατριάρχης Φώτιος ανέθεσε τη σημαντική αυτή αποστολή σε δυο αδελφούς από τη Θεσσαλονίκη, τον Κύριλλο και τον Μεθόδιο, επίλεκτα στελέχη της εκκλησίας και της Πατριαρχικής Σχολής, οι οποίοι μιλούσαν τη σλαβική γλώσσα.

Οι δυο ιεραπόστολοι πήγαν με επιλεγμένους συνεργάτες τους στη Μοραβία και εργάστηκαν εκεί επί τρία χρόνια. Εκπαίδευσαν μαθητές και ιερείς, οργάνωσαν τη λειτουργία της εκκλησίας και κήρυξαν το χριστιανικό λόγο. Επειδή όμως η σλαβική γλώσσα δεν είχε δική της γραφή, επινόησαν το σλαβικό αλφάβητο, που βάση του έχει το ελληνικό. Έτσι μετέφρασαν σε απλό και κατανοητό λόγο τα ιερά κείμενα και έθεσαν τις βάσεις της γραπτής σλαβικής γλώσσας. Το έργο που δημιούργησαν ήταν μεγάλο και σημαντικό: Εκχριστιάνισαν τους Σλάβους και οργάνωσαν την εκκλησία τους. Συνέβαλαν στην ανάπτυξη φιλικών δεσμών ανάμεσα στους σλαβικούς λαούς και το Βυζάντιο. Οι δεσμοί αυτοί διατηρούνται και στις μέρες μας’’. (Ιστορία, Ε’ Δημοτικού).

Στη συνέχεια του βιβλίου της Ε’ Δημοτικού ακολουθούν 3 παραθέματα:

Το παράθεμα 1, δείχνει σε πάπυρο το Σλαβικό αλφάβητο.

Το παράθεμα 2, περιέχει την εικόνα των Αγίων και πληροφορεί με το εξής κείμενο:  ‘’Κωνσταντίνος-Κύριλλος και Μεθόδιος. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος ήταν γιοι σεβαστής οικογένειας, που ζούσε στη Θεσσαλονίκη. Ο Κύριλλος ήταν μεγαλύτερος και γεννήθηκε γύρω στα 822 μ.Χ. και τον ονόμασαν Κωνσταντίνο. Και οι δύο φοιτούσαν σε σχολείο της πατρικής τους πόλης και διακρίνονταν για το ήθος και τη φιλομάθειά τους.

Ο πατέρας τους πέθανε, όταν ο Κωνσταντίνος ήταν δεκατεσσάρων ετών. Τότε, από τη σχολή της Μαγναύρας πρότειναν στη μητέρα τους να στείλει τους δυο γιους της να σπουδάσουν δωρεάν στο αυτοκρατορικό σχολείο. Η προσφορά έγινε δεκτή κι έτσι οι δυο αδελφοί βρέθηκαν στην Πόλη.

Ο Κωνσταντίνος σπούδασε αριθμητική και γεωμετρία με δάσκαλο το Λέοντα το Μαθηματικό, καθώς και φιλοσοφία με δάσκαλο το μετέπειτα πατριάρχη Φώτιο. Σπούδασε ακόμα μουσική, ρητορική και αστρονομία. Έμαθε να μιλά πολλές γλώσσες και ιδιαίτερα τη σλαβική. Το όνομα Κύριλλος το απέκτησε όταν δέχτηκε το μοναχικό σχήμα.

Ο αδελφός του Μεθόδιος, σπούδασε διοίκηση και οικονομία και υπηρέτησε σε διοικητικές θέσεις της εκκλησίας. Ασπάστηκε και αυτός το μοναχικό βίο και μόνασε στον Όλυμπο της Βιθυνίας’’ (Ιστορία, Ε’ Δημοτικού).

Στο παράθεμα 3 προβάλλεται ‘’Η παγκόσμια αναγνώριση του Κύριλλου και του Μεθόδιου: Όποιος ασχοληθεί με την ιστορία των Σλάβων, όποιος ταξιδέψει στις χώρες τους, βρίσκει παντού τον Κύριλλο και το Μεθόδιο. Σ’ όλες τις σλαβικές πόλεις, την Πράγα, το Βελιγράδι, τη Σόφια και τη Μόσχα οι δυο αυτοί θεσσαλονικείς θεωρούνται ως εθνικοί προστάτες τους. Οι επιστήμονες γράφουν την ιστορία τους, ο λαός τους σέβεται, η Ορθόδοξη Εκκλησία τους τιμά ως αγίους και οι πολιτικοί βλέπουν σ’ αυτούς το σύμβολο της ενότητας για τη φυλή τους. (Λ. Λεζέ)’’. (Ιστορία, Ε’ Δημοτικού).

Στα σχολεία υπήρχε Εγκύκλιος του ΥΠΕΠΘ που συνιστούσε τον εκκλησιασμό στη γιορτή των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου (11 Μαΐου) και προβολή του έργου τους στους μαθητές. Ερώτηση: Η εγκύκλιος αυτή υπάρχει; Ισχύει;  ‘Έχει αποσυρθεί, έχει ατονήσει; 

Η Θεσσαλονίκη από ευγνωμοσύνη στα πρόσωπα και το έργο των δύο παιδιών της (Κύριλλο και Μεθόδιο) ανήγειρε Ναό στη μνήμη τους. Είναι ο ναός (κόσμημα) των αγίων Θεσσαλονικέων αυταδέλφων Κυρίλλου και Μεθοδίου, μετά το Λευκό Πύργο απέναντι από την παραλιακή οδό.

Χαρά στις πόλεις που έχουν γεννήσει αγίους και χαρά σ’  αυτές που, νιώθοντας αυτό το αίσθημα θεμελιώνουν και χτίζουν ναούς στη μνήμη τους.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος

11-5-2017