Πρώτα ο Πολίτης. Η Δημοκρατία των πολιτών (του Δήμου) στο Βελβεντό

του Νίκου Τσιουκαρδάνη

Φίλες και φίλοι, την ερχόμενη Κυριακή, 4 του Ιούλη στο Βελβεντό, οι πολίτες του Δήμου Βελβεντού, αποφασίζουμε για το παρόν και το μέλλον μας. Για ένα μέλλον που προσπαθούν να μας επιβάλλουν μέσω του παραπειστικού και άδικου Νόμου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, του «Καλλικράτη». Και ουσιαστικά, για «το καλό μας», να μας αποκλείσουν από αυτό.

Παρόλο που είχαμε την πρόθεση να μιλήσουμε κάπως διαφορετικά σχετικά με τη διεύρυνση της δημοκρατίας, η Λαϊκή Συνέλευση των Δημοτών του Βελβεντού που πραγματοποιήθηκε στο Μετόχι, με τη συμμετοχή 1500 και πλέον πολιτών την Παρασκευή 25 Ιουνίου 2010, μας οδηγεί σε μια διαφορετική προσέγγιση.

Η Λαϊκή Συνέλευση αποδέχτηκε ομόφωνα τις προτάσεις και ενέκρινε το πρόγραμμα δράσης της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα, το οποίο παρουσιάστηκε από το Δήμαρχο Μανώλη Στεργίου, για την συνέχιση των προσπαθειών της κοινωνίας του Βελβεντού για την αυτονομία. Αποφάσισε, λοιπόν, μεταξύ των άλλων την διοργάνωση Τοπικού Δημοψηφίσματος την Κυριακή 4 Ιουλίου 2010 με το ερώτημα: «ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΔΙΠΛΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ;» Η Λαϊκή Συνέλευση των δημοτών μετά από τις απόψεις που κατατέθηκαν, σε έναν δημοκρατικό και πλουραλιστικό διάλογο, συμφώνησε να προτείνει στους ψηφοφόρους να απαντήσουν με  ένα βροντερό «ΟΧΙ» στο ερώτημα αυτό. Ένα «ΟΧΙ» στον εμπαιγμό του Βελβεντού. Ένα «ΟΧΙ» διπλό: Τόσο με την αποχή από την ψηφοφορία όσο και με την αποχή από τα ψηφοδέλτια του νέου Υπέρ-Δήμου. 

Καταλυτική ήταν για μία ακόμη φορά η παρουσία της Νεολαίας, που συμμετέχει δυναμικά στον αγώνα αλλά και της νεοσύστατης Κίνησης Γυναικών Βελβεντού για την αυτονομία του Δήμου, που σύστησαν ήδη ομάδα εθελοντικής συμμετοχής για την Επόμενη Μέρα. Στην συνέλευση ανακοινώθηκε και επιστολή συμπαράστασης στον αγώνα από τους ιστορικούς και πολυμελείς συλλόγους της βελβεντινής ομογένειας των ΗΠΑ.

Αν λοιπόν αντιληφθούμε όλοι ότι «Η αρχή δεν είναι πίσω μας, αλλά είναι μπροστά μας», μπορούμε να διατυπώσουμε μια αρχή ελπίδας με αφετηρία τις δημιουργικές και αναγεννητικές δυνατότητες της κοινωνίας του Δήμου μας.

Το πρωί της περασμένης Πέμπτης, 24 Ιουνίου, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημοτικού Σχολείου Βελβεντού, πραγματοποιήθηκε η καλοκαιρινή γιορτή του Παιδικού Σταθμού Βελβεντού. Θα ήθελα και από αυτό το βήμα να ευχαριστήσω τις υπεύθυνες του Παιδικού Σταθμού για την εμπνευσμένη, άρτια οργανωμένη και εξαίσια αυτή παράσταση. Περισσότερο όμως θα ήθελα να ευχαριστήσω τα μικρά παιδιά γι’ αυτές τις μαγικές στιγμές που μας χάρισαν και κυρίως γιατί με την αναδρομή που έκαναν σε περασμένες περιόδους της ιστορίας και του πολιτισμού των Ελλήνων, μου έδωσαν την αφορμή να αναλογιστώ πόσες φορές στο παρελθόν τόσο οι μακρινοί μας πρόγονοι όσο και οι σύγχρονοι Έλληνες είπαν τόσο αυθόρμητα και τόσο γενναία μία τόσο απλή και τόσο μικρή λέξη. Μία λέξη που κι εμείς εδώ στο Βελβεντό, στη διάρκεια αυτών των εβδομάδων, μηνών, ετών είχαμε τη δύναμη να την βροντοφωνάξουμε, ακολουθώντας το παράδειγμά τους, στους ισχυρούς της πατρίδας μας. Τη λέξη αυτή τη γνωρίζετε ήδη. Είναι η λέξη ΟΧΙ.

Το πιθανό δεν είναι αναπόφευκτο. Ήδη ο Ευριπίδης το είχε πει στο τέλος των τριών τραγωδιών του με το στόμα του κορυφαίου: «Αυτό που είναι πιθανό δεν συμβαίνει πάντα. Μερικές φορές ένας κακόβουλος θεός κάνει να συμβεί το απρόβλεπτο». Αυτό συνέβη, φίλες και φίλοι, συχνά στην ανθρώπινη ιστορία. Σκεφτείτε ότι, για να αναφέρουμε ένα ιστορικό παράδειγμα, πριν από 2.500 χρόνια, ο πιο ισχυρός στρατός μιας πανίσχυρης αυτοκρατορίας (ο περσικός στρατός) επιτέθηκε σε ορισμένες μικρές ελληνικές πόλεις, μεταξύ των οποίων και η Αθήνα. Έγιναν δύο περσικοί πόλεμοι. Το πιο πιθανό ήταν η περσική αυτοκρατορία να συντρίψει τις μικρές ελληνικές πόλεις. Όμως, Όχι! Από αυτή τη νίκη του απίθανου προέκυψαν πενήντα χρόνια αργότερα η γέννηση της δημοκρατίας και η γέννηση της φιλοσοφίας.

Ο ποιητής Χέλντερλιν έλεγε: «Εκεί όπου μεγαλώνει ο κίνδυνος, μεγαλώνει και αυτό που σώζει».

            Μου έφεραν - τα μικρά παιδιά - επίσης στο μυαλό, την κωμωδία του Αριστοφάνη «Αχαρνής», που περιγράφει ακριβώς την κατάσταση που ζούμε εμείς σήμερα.

            Η αριστοφανική κωμωδία αποτελεί, μια αφορμή για να μιλήσουμε για τη σημερινή κατάσταση… Έχουμε ξαναπεί και έχουμε καταλήξει ότι αυτό που ζούμε είναι πόλεμος, ένας νέας μορφής πόλεμος, που έχει σχεδιαστεί πριν από αρκετά χρόνια, και ο οποίος, όπως κάθε πόλεμος, έχει πραγματικά θύματα: επιχειρήσεις, μικρά και μεγαλύτερα καταστήματα κλείνουν, άνθρωποι απολύονται, οικογένειες δεν έχουν τα προς το ζην, οι άστεγοι στον δρόμο πληθαίνουν, παιδιά διακόπτουν τις σπουδές τους επειδή οι γονείς δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές απαιτήσεις, η ανεργία - κυρίως των νέων παιδιών - παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια, ο φόβος, κυριαρχούν. Στόχος του «πολέμου» αυτού είναι η κατάργηση όλων των δικαιωμάτων που εξασφάλισαν με αγώνες οι εργαζόμενοι από τα τέλη του 19^ου αιώνα και κατά τη διάρκεια του 20ού… Θα αντιμετωπίσουμε λοιπόν τον Πελοποννησιακό Πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη στους «Αχαρνής» σαν αφορμή για να μιλήσουμε για τον πόλεμο που ζούμε εμείς… Ο ήρωας της Ιστορίας, ο Δικαιόπολις, βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα. Να υπερασπιστεί μια πατρίδα που δεν τον εκφράζει - όπως τον προτρέπει και προσπαθεί να τον πείσει ο πατριώτης, γενναίος και έντιμος στρατηγός Λάμαχος – ή όχι; Και λέει, επιλέγει να πει, Όχι!

Ο Δικαιόπολις, έχει την τόλμη να σταθεί απέναντι, να επαναστατήσει, αρνούμενος ένα σύστημα που δικαιολογεί, λ.χ., να πεινάει ο κόσμος για να εξοπλίζεται το κράτος και να αναλαμβάνει τρελές σικελικές εκστρατείες. Ή που δικαιολογεί, θα λέγαμε σήμερα, να πλουτίζουν οι πολιτικοί όταν χρεοκοπεί η χώρα.

Το ζήτημα που θέτει το έργο, ωστόσο, και το κυρίαρχο ερώτημα που προκύπτει και μας αφορά άμεσα, έχει να κάνει με τη θέση του πολίτη, τι μπορεί να κάνει ο πολίτης όταν δεν συμφωνεί με την πολιτική που ασκούν αυτοί που εξέλεξε να κυβερνήσουν – καλή ώρα, όπως εμείς που βλέπουμε χρόνια τώρα τους πολιτικούς να ασκούν πολιτικές με τις οποίες διαφωνούμε!

Τι κάνει τότε ο κόσμος; Πηγαίνει με τον επαναστάτη που προτείνει την ανατροπή.

Ο Δικαιόπολις ανταπαντά, δηλαδή, σε όλους όσοι μιλάνε για συναίνεση, ότι δεν αξίζει να υπερασπίζεσαι μια πατρίδα, ένα πολιτικό σύστημα που σε πουλάει, κάτι που πλέον πιστεύουν και πολλοί σημερινοί Έλληνες, και σίγουρα εμείς εδώ, οι πολίτες του Δήμου Βελβεντού!

Ποιος θα μπορούσε να είναι αυτός ο Δικαιόπολις στη σημερινή Ελλάδα; Αν δεν είναι ένας άνθρωπος, τότε σίγουρα είναι τόπος, κοινότητα, κοινωνία ανθρώπων. Η Κοινωνία των πολιτών του Δήμου Βελβεντού!

Φίλες και φίλοι, το Σύνταγμα ορίζει ότι: «Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία» και «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα». Καθιερώνεται έτσι η λαϊκή κυριαρχία ως η βάση του πολιτεύματός μας.

Η ενίσχυση, λοιπόν, της λαϊκής κυριαρχίας και η διεύρυνση της συμμετοχής του λαού στα κέντρα λήψης αποφάσεων θα μπορούσε να αποτελέσει μία διέξοδο στην κρίση των θεσμών και της δημοκρατίας που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια.

Δυστυχώς, στην κατηγορία των φοβισμένων απέναντι στις διαδικασίες της άμεσης δημοκρατίας κατατάσσει έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Πρωτοβουλιών και Δημοψηφισμάτων τη χώρα μας. Στην κατηγορία, δηλαδή, των χωρών που οι Αρχές τους φοβούνται την άμεση συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές και νομοθετικές αποφάσεις.

Το πόσο κοντά ή μακριά τοποθετείται μια χώρα σε σχέση με πρακτικές άμεσης δημοκρατίας μπορεί να αποτελεί ακόμη και δείγμα πολιτικού πολιτισμού. Ακριβώς μια τέτοια κατάταξη 32 ευρωπαϊκών κρατών επιχείρησε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Πρωτοβουλιών και Δημοψηφισμάτων πριν πέντε περίπου χρόνια.

Είναι γνωστό ότι, με το ισχύον σήμερα Σύνταγμα, η δυνατότητα για διενέργεια δημοψηφίσματος είναι ουσιαστικά προνόμιο της εκάστοτε κυβέρνησης.

Η πρόταση για την αλλαγή του σχετικού άρθρου του Συντάγματος ώστε η διενέργεια δημοψηφίσματος, τόσο για ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος (εθνικά δημοψηφίσματα), όσο και για ζητήματα τοπικού ενδιαφέροντος (τοπικά δημοψηφίσματα) να πάψει να αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο της κυβέρνησης αλλά να μπορεί να πραγματοποιείται και με πρωτοβουλία των πολιτών και το αποτέλεσμά του να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα δεν είναι νέα.

Ο ίδιος ο σημερινός Πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Α. Παπανδρέου, είχε αναφερθεί σε μια νέα αντίληψη για την ανάδειξη μορφών άμεσης δημοκρατίας, όπως τα δημοψηφίσματα, και είχε δηλώσει ότι αυτά θα έχουν κεντρική θέση στη διαμόρφωση της ολοκληρωμένης πρότασής του για την αναθεώρηση του Συντάγματος (που δεν έγινε ποτέ).

Ο τότε εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ, κ. Νίκος Αθανασάκης, στις 28-01-2006 δήλωνε στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ: «Η αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει να έχει στο επίκεντρό της τα προβλήματα της κοινωνίας, τα προβλήματα της χώρας, να έχει στο επίκεντρό της τον άνθρωπο, τον πολίτη, τα δημοκρατικά δικαιώματα, τη συμμετοχή.

Η διασφάλιση και η διεύρυνση της δυνατότητας διενέργειας δημοψηφισμάτων σε εθνικό ή και τοπικό επίπεδο, είναι ένα από τα θέματα στα οποία ήδη έχει αναφερθεί ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Α. Παπανδρέου.

Το ΠΑΣΟΚ διαμορφώνει την ολοκληρωμένη πρότασή του για την αναθεώρηση του Συντάγματος, στην οποία μια νέα αντίληψη για την ανάδειξη μορφών άμεσης δημοκρατίας, όπως τα δημοψηφίσματα, θα έχει κεντρική θέση.

Για μας το δημοψήφισμα είναι πρώτα απ' όλα υπόθεση των πολιτών και της δικής τους πρωτοβουλίας. Στην κατεύθυνση αυτή άλλωστε ήταν και η δυνατότητα της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, που κατοχυρώθηκε στο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα ύστερα από πρόταση και του προέδρου του ΠΑΣΟΚ.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/01/2006

Η σημερινή στάση της Κυβέρνησης, τουλάχιστον όσο αφορά το Σχέδιο «Καλλικράτης», είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς εννοούν τη δημοκρατία και τη λαϊκή συμμετοχή για την οποία κόπτονται. Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες. Ο διαφορετικός δρόμος που ακολούθησε η Κυβέρνηση, απλώς επιβεβαίωσε τις υποψίες για αναγκαστικές συνενώσεις που μεθοδεύτηκαν κρυφά, έξω και πέρα από την κοινωνία. Και ίσως κάτι παραπάνω. Ότι το ΠΑΣΟΚ φοβάται τους πραγματικούς δημοκρατικούς θεσμούς…

Σε μια πολιτεία που θέλει να λέγεται δημοκρατική και ευρωπαϊκή τα δημοψηφίσματα για μείζονος σημασίας θέματα πρέπει ν’ αποτελούν βασικό στοιχείο λειτουργίας του πολιτεύματος και της δημοκρατικής τάξης.

Η διεξαγωγή λοιπόν του δημοψηφίσματος της 4^ης Ιουλίου στο Δήμο Βελβεντού θεωρούμε ότι είναι ένα βήμα πολιτικής ωριμότητας με την εμβάθυνση της δημοκρατίας, ώστε αυτή να γίνει ουσιαστική, καθώς το ίδιο το Σύνταγμά μας ορίζει πως «θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία». Το δημοψήφισμα θα φέρει σ' ένα βαθμό τον πολίτη πλησιέστερα στην πολιτική και θα συμβάλει σημαντικά στη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος, με το δεδομένο ότι ο ίδιος ο λαός αποφασίζει με έναν πρωτογενή και κυριαρχικό τρόπο για το συγκεκριμένο μείζονος σημασίας θέμα.

Η έκφραση γνώμης από τους πολίτες του Δήμου Βελβεντού, με το δημοψήφισμα της 4^ης Ιουλίου, είναι μια χαραμάδα στο δημόσιο διάλογο και μια «ενηλικίωση της πολιτικής συνείδησης» για το θέμα της αναγκαστικής Συνένωσης, που η κυρίαρχη πολιτική αποφεύγει να θέσει σε πραγματική και ουσιαστική δημόσια διαβούλευση. Ο ισχυρισμός που εκφράζεται από ένα μέρος του πολιτικού συστήματος, ότι το εκλογικό σώμα μπορεί να παραπλανηθεί, δεν έχει τα στοιχεία και τη γνώση για να κρίνει, ή και ότι δεν εξασφαλίζει την αναγκαία ωριμότητα, εμπεριέχει περιφρόνηση και πολιτικά επικίνδυνη υποτίμηση των πολιτών.

Φίλες και φίλοι, όπως έλεγε και ένα σύνθημα γραμμένο στους τοίχους, Τέρμα πια στις αυταπάτες, μαζί με τις κουκούλες φταίνε και οι γραβάτες...

Ας πάρουμε λοιπόν την τύχη μας στα χέρια μας και ας χαράξουμε νέους δρόμους. Ας δημιουργήσουμε το δικό μας όραμα, τη δική μας προοπτική.

Ας προτιμήσουμε το ελληνικό τρίπτυχο, του μέτρου, της αρμονίας και της ελευθερίας, με αυταπάρνηση, ομοψυχία, πίστη και αγώνα.

ΟΧΙ, λοιπόν, λέμε οι πολίτες του Δήμου Βελβεντού, στη Συνένωση του Δήμου μας! ΟΧΙ στις εκλογές του Νοέμβρη!

Και ας μου επιτρέψετε να κλείσω με μια στροφή από το τελευταίο τραγούδι που μας χάρισαν τα μικρά παιδιά του Παιδικού Σταθμού, ολοκληρώνοντας μια λαμπρή γιορτή:

Όλοι μαζί, μια νέα ελπίδα,

Όλοι μαζί μια νέα αρχή μια ηλιαχτίδα

Είναι αρκετή, μια παλάμη παιδική

Να ανοίξει για να δεις πως είναι όμορφη η ζωή.

Σας ευχαριστώ.

Τσιουκαρδάνης Νικόλαος

Πολίτης, δημότης και κάτοικος

του Δήμου Βελβεντού