Ομιλία Γ. Βλατή στην ολομέλεια για το ΕΣΠΑ

Ομιλία Γ. Βλατή στην Ολομέλεια για το ν/σ «Αποκέντρωση, απλοποίηση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013 και άλλες διατάξεις», 24.03.2010 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

η χώρα μας αντιμετωπίζει το τελευταίο διάστημα μια πρωτοφανή οικονομική κρίση. Το ύψος του δημοσιονομικού ελλείμματος και η εξασφάλιση εξωτερικού δανεισμού είναι στην καθημερινή ατζέντα όχι μόνο των βουλευτών, αλλά και όλων των πολιτών της χώρας. Από τη μέρα των εκλογών η Κυβέρνηση προσπαθεί να λάβει κάθε δυνατό μέτρο προκειμένου να βάλει «φρένο» στον οικονομικό κατήφορο και να αποφύγει η χώρα τη χρεοκοπία. Τους τελευταίους μήνες ο ελληνικός λαός καλείται καθημερινά να κάνει περισσότερες θυσίες. Τα οικονομικά μέτρα της Κυβέρνησης, παρότι δεν ήλθαν ως κεραυνός εν αιθρία, επιδείνωσαν την ψυχολογία των πολιτών. Το παρόν είναι εξαιρετικά δύσκολο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί κανείς εύκολα να προδιαγράψει ένα ευοίωνο μέλλον. Δυστυχώς αυτό που λείπει σήμερα από τον Έλληνα είναι η ελπίδα ότι θα έλθουν καλύτερες μέρες. 

Γνωρίζω ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο στην παρούσα φάση να πείσεις οποιονδήποτε ότι μας περιμένουν καλύτερες μέρες, ότι οι θυσίες που καλούμαστε να κάνουμε τώρα θα μας ανταμείψουν αύριο. Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό. Έχουμε χρέος θα δώσουμε προοπτική στους πολίτες. Αυτή η προοπτική μπορεί να υπάρξει μόνο αν δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για ανάπτυξη της χώρας μας. Η άσχημη οικονομική κατάσταση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε δεν ευνοεί τη διάθεση εθνικών πόρων για επενδύσεις γιατί απλούστατα δεν υπάρχουν. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Αυτό το έχουν επαναλάβει πολλοί μέχρι τώρα, αλλά πρέπει να μας γίνει βίωμα ότι η έξοδός μας από την κρίση είναι συνυφασμένη με την ανάπτυξη. Μέχρι τον Οκτώβριο η απορρόφηση του ΕΣΠΑ έμεινε δυστυχώς μόνο στο τρία και κάτι τοις εκατό, ίσως στο τριάμισι τα εκατό. 

Θα επανέλθω όμως αυτό στο τέλος, κύριε Υπουργέ. 

Σήμερα δεν έχουμε την πολυτέλεια να μην απορροφήσουμε αυτά τα κονδύλια όπως έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση. Δεν έχουμε την πολυτέλεια -για παράδειγμα- να κρατάμε στο συρτάρι τρεισήμισι χιλιάδες μη αξιολογημένες προτάσεις. Το ΕΣΠΑ είναι ένα «εργαλείο» για τη βέλτιστη υλοποίηση των στρατηγικών επιλογών της Κυβέρνησης και το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα έχει σαν στόχο να μας λύσει τα χέρια. Οι αλλαγές που προωθούνται θα αποκεντρώσουν τους πόρους, θα απλουστεύσουν τις διαδικασίες και τελικά θα αυξήσουν την αποτελεσματικότητα γιατί σκοπός μας είναι να ενεργοποιηθούν άμεσα οι παραγωγικοί φορείς του τόπου μας οι οποίοι έχοντας τη διαχειριστική δυνατότητα διάθεσης των πόρων, θα μπορέσουν να σχεδιάσουν το μέλλον και να συνεισφέρουν με ουσιαστικό τρόπο στην ανάπτυξη της περιφέρειας, αλλά και της χώρας γενικότερα. Ποια είναι η βασική αλλαγή στην οποία προχωρά το νομοσχέδιο; Καταργεί το συντονισμό από την κεντρική διοίκηση σε όλα τα στάδια υλοποίησης των έργων. Επιπλέον καταργεί τον προληπτικό έλεγχο για τις συμβάσεις κάτω από τα όρια των κοινοτικών οδηγιών. Μειώνει τους ενδιάμεσους φορείς διαχείρισης και ενισχύει τη δυνατότητα να προωθηθούν τα συγχρηματοδοτούμενα έργα. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στην παρούσα φάση δεν αρκεί να απορροφήσουμε τους πόρους του ΕΣΠΑ, αλλά πρέπει να το κάνουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε. Τα επόμενα τρία χρόνια μέσω του ΕΣΠΑ μας δίνεται η δυνατότητα να προχωρήσουμε σε έργα δεκαέξι δισεκατομμυρίων ευρώ. Η πρόκληση είναι σημαντική. Είναι εξαιρετική ευκαιρία να εκμεταλλευθούμε αυτά τα κονδύλια για να προσελκύσουμε ιδιωτικές επενδύσεις, να παράξουμε πλούτο και να βγούμε τελικά από την κρίση πιο δυνατοί γιατί αυτό είναι το ζητούμενο, η κρίση να μας βγάλει πιο δυνατούς. Δεν χρειάζεται να σας πω ξανά -το είπατε όλοι, το λένε όλοι- ότι έχουμε ένα από τα πιο γραφειοκρατικά και συγκεντρωτικά συστήματα διαχείρισης των οικονομικών πόρων. Αν προσθέσουμε σ’ αυτό και τις πελατειακές σχέσεις που «οργιάζουν» σ’ αυτό το κράτος, μπορεί κάποιος να αντιληφθεί γιατί κανείς δεν μπαίνει στη διαδικασία να επενδύσει στη χώρα μας. Η προηγούμενη κυβέρνηση έκανε ό,τι μπορούσε για να δέσει τα χέρια όλων. Δεκατρείς περιφερειακές δομές και έντεκα Υπουργεία διαχειρίστηκαν το Γ΄ ΚΠΣ. Η Νέα Δημοκρατία προφανώς θεώρησε ότι όλο το σύστημα δεν ήταν αρκετά γραφειοκρατικό κι έτσι το ΕΣΠΑ κλήθηκαν να το διαχειριστούν 79 δομές, ένα διογκωμένο, πολυδαίδαλο σύστημα που το μόνο που κατάφερε ήταν να μην προχωρήσει κανένα έργο, να μην απορροφηθεί από το 2007 έως σήμερα ούτε το 5% των συνολικών πόρων. Εδώ θα ήθελα να σταθώ και να θέσω δύο ερωτήματα στον κύριο Υπουργό σε σχέση με την απορρόφηση. 

Υπάρχουν κάποιες πληροφορίες ότι η πραγματική απορρόφηση του ΕΣΠΑ δεν είναι 3,5%, αλλά πολύ μεγαλύτερη και αυτό γιατί η προηγούμενη κυβέρνηση χρηματοδότησε έργα του Γ΄ ΚΠΣ μετά το 2007 από πόρους του ΕΣΠΑ. Υποχρεώθηκε να τα χρηματοδοτήσει από πόρους του ΕΣΠΑ. Εγώ ερωτώ γιατί. Είναι από υπερκάλυψη των πόρων; Είναι από έργα-«γέφυρες»; Είναι γιατί χάθηκαν οι προθεσμίες του Γ΄ ΚΠΣ και αναγκαζόμαστε να τα πληρώνουμε από το Δ΄; Θα ήθελα να θέσω μία δεύτερη ερώτηση, 

κύριε Υπουργέ: 

Σε σχέση με την εθνική συμμετοχή, εκείνη την πολυδιαφημισμένη εθνική συμμετοχή όπου ο πρώην Πρωθυπουργός κύριος Καραμανλής έλεγε ότι πέτυχε μία μεγάλη νίκη και ότι η Ελλάδα δεν δεσμεύεται να καταβάλει την εθνική συμμετοχή, εγώ έχω την εντύπωση ότι έχουμε εισπράξει ένα μεγάλο «όχι» από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και θα ήθελα μία απάντηση σ’ αυτό.

Κλείνοντας, κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να πω ότι το ΕΣΠΑ δεν είναι πανάκεια και δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα της Ελλάδας, ούτε να εξαλείψει το αναπτυξιακό έλλειμμα της χώρας. Μπορεί όμως να συμβάλει ουσιαστικά στη δρομολόγηση σειράς έργων που είναι απαραίτητα για τη σύγκλιση της ελληνικής περιφέρειας με την Αθήνα, αλλά και της Ελλάδας συνολικά με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Με δύο λόγια, κύριοι συνάδελφοι, για να μπορέσουμε να εκμεταλλευθούμε στο έπακρο τις προοπτικές που μας δίνει το ΕΣΠΑ, τρία πράγματα οφείλουμε να κάνουμε: Απλούστευση, διαφάνεια, αποκέντρωση. Αυτό προσπαθούμε να πετύχουμε με αυτό το νομοσχέδιο, γι’ αυτό και οφείλουμε να το υπερψηφίσουμε.