Από όλη τη δοκιμασία της πανδημίας εκείνο που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η αμετανόητη στάση «πνευματικών» και επισκόπων, αρνητών μάσκας, εμβολίων και λογικής. Ακούγοντας μόνο την αυτοκρατορική ηχώ των λόγων τους, παίζοντας με ευλαβικές λέξεις το πιο γλυκό βιολί του θανάτου, πνιγμένοι σε βουνά εγωισμού και προκαταλήψεων, παρασέρνουν στις εντατικές και τον όλεθρο χιλιάδες πιστούς από το ποίμνιό τους. Πρόκειται για ένα μαζικό έγκλημα που συντελείται καθημερινά μπροστά στα μάτια μας. Και από τη στιγμή που η συνείδησή τους δεν γνωρίζει την ενοχή, θα είχε ενδιαφέρον στο μέλλον μια δίκη ανάλογη με εκείνη του Άϊχμαν, που θα αναδείκνυε ότι η δική μας «κοινοτοπία του κακού» είναι στρωμένη με τη μεγαλοπρέπεια της ορθόδοξης παράδοσης και χριστιανοπρεπείς εκφράσεις λατρείας του Θείου.
Τα φαινόμενα μαζικού ανορθολογισμού στη διάρκεια της πανδημίας έχουν μαζικό χαρακτήρα και διεθνή παρουσία. Στην Αμερική έχουν τις ρίζες τους στα προϋπάρχοντα αντιεμβολιαστικά κινήματα και τις θεωρίες συνωμοσίας. Στο ορθόδοξο τόξο της Ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία- Ρουμανία- Ρωσία- Ελλάδα), όπως προκύπτει και από τους εξαιρετικά χαμηλούς εμβολιασμούς, φαίνεται να είναι βαριά η σκιά της ορθόδοξης παράδοσης που έχει ηγεμονικό ρόλο. Δεν πρόκειται μόνον για όσους που ποδοπατούν τις μάσκες ή τους γραφικούς «Θεματοφύλακες του Συντάγματος». «Πνευματικοί», επίσκοποι, Άγιον Όρος, ηγούνται των αρνητών με τα δίκτυά τους, τις ενορίες, τις συνάξεις και τα κηρύγματα και συνιστούν ένα ακλόνητο ιδεολογικό μηχανισμό που εναποθέτει τα πάντα στην πίστη και την εσχατολογία.
Ο κοινός τόπος στον οποίο εδράζονται τα κινήματα των αρνητών είναι η αυτοαναφορική «μη σκέψη» που έχει αποκοπεί από το φυσικό κόσμο και την επιστήμη. Η λογική και τα ορθολογικά επιχειρήματα χτυπούν σε μια σιδηρά πανοπλία ενός περίκλειστου συστήματος πίστης, άτρωτου από την έννοια της απόδειξης, που δικαιώνεται μόνο από την εσχατολογία και τις ψεκασμένες θεωρίες που ανακυκλώνει. Είναι η εκκωφαντική άρνηση της πραγματικότητας που βοά με χιλιάδες θανάτους και ο θρίαμβος τυφλότητας που θυμίζει το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου, όπου μια ανεξήγητη επιδημία τυφλώνει τους κατοίκους μιας πόλης. Οι αρνητές συζητούν αλλά δεν σκέπτονται. Δεν οικοδομούν έναν στέρεο στοχασμό που ανατροφοδοτείται από την πραγματικότητα. Πρόκειται για την παντοκρατορία της αιχμάλωτης σκέψης που αποπειράται να ερμηνεύσει έναν πολύπλοκο κόσμο με κλειστά αυτιά και τον θεολογικό μανιχαϊσμό.
Στην Ελλάδα, στο κίνημα των αντιεμβολιαστών συμβάλλουν πολλαπλά ρεύματα με διαφορετικές ιδεολογικές καταγωγές, κυρίως από τα δύο πολιτικά άκρα επενδεδυμένα με αντισυστημικές θεωρίες. Ωστόσο, κάτω από τον ακροδεξιό εθνικισμό και τον αριστερό αντισυστημισμό η βαθιά κοίτη του ανορθολογισμού έχει διαμορφωθεί από τη μακραίωνη ορθόδοξη παράδοση με την επιβολή του παλαμισμού. Όταν η Δυτική Εκκλησία με τον Θωμά Ακινάτη συμφιλίωνε τη θεολογία με τη φιλοσοφία, συνδύαζε τον Αριστοτέλη με τους Έλληνες Πατέρες και έθετε τις βάσεις για την επιστήμη και την Αναγέννηση, η Ανατολική στη θέση του Λόγου και της αέναης αναζήτησης της αλήθειας έβαζε τον μυστικισμό, το συναίσθημα, την ενόραση, τα συναξάρια και τους βίους των Αγίων. Όσα παρακολουθούμε, είναι νέες σελίδες στο μεγάλο βιβλίο της ελληνικής παράδοσης.
Δυστυχώς τέσσερις αιώνες μετά δεν φαίνεται να δικαιώνεται η αισιοδοξία του Διαφωτισμού για την έξοδο του ανθρώπου από την ανωριμότητά του. Απεναντίας, σε κάθε κρίση αναδεικνύεται ο σκληρός πυρήνας μιας σκοτεινής πλευράς που παραμένει αδιάβροχη και απροσπέλαστη στη νεωτερικότητα.
• Από την Παρέμβαση, τχ. 205-206, Χειμώνας 2021-22 που μόλις κυκλοφόρησε με πλούσια ύλη.
• Η φωτογραφία είναι από το «Περί τυφλότητος», την ομώνυμη ταινία σε μεταφορά του μυθιστορήματος του νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάνγκου με τη Τζούλιαν Μουρ και σε σκηνοθεσία Fernando Meirelles
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου