Τοποθέτηση Ευγενίας Ουζουνίδου, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Π.Ε. Κοζάνης, στη Μόνιμη Επιτροπή Περιφερειών για την πορεία του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.) στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

Κύριε περιφερειάρχη, κύριε Γενικέ Γραμματέα,

Συνάδελφοι,

Βρεθήκαμε σήμερα εδώ για να ενημερωθούμε για την πορεία του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς, του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

Καταρχήν,

H  σύνδεση της ατζέντας της Λισσαβόνας

με τους στόχους και την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής 2007-2013 οδήγησε και στον ανορθολογισμό της κατηγοριοποίησης των περιφερειών στις 3 κατηγορίες.   Η κατηγοριοποίηση αυτή μας αδίκησε αναφορικά με τους διατιθέμενους πόρους για ανάπτυξη στην Περιφέρειά μας.

Στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο καταταχθήκαμε ως περιφέρεια σταδιακής εξόδου. Αυτό επιδείνωσε και η μείωση της Εθνικής Δημόσιας συμμετοχής σε 5%, που είχε ως συνέπεια την μείωση του συνολικού διατιθέμενου προϋπολογισμού.

Και στην επόμενη προγραμματική περίοδο, με βάση τη νέα κατηγοριοποίηση των περιφερειών εμείς  εμπίπτουμε στις   περιφέρειες σε μετάβαση, με ΑΕΠ 85,6%.

Και αυτή η κατηγοριοποίηση αδικεί  την περιφέρειά μας και θα αποστερήσει σημαντικούς πόρους για την ανάπτυξη,  δεδομένου ότι είναι μονοδιάστατη η προσέγγιση του παραγόμενου περιφερειακού ΑΕΠ, το οποίο εμφανίζεται υψηλό,  εξαιτίας της προσμέτρησης της δραστηριότητας της ΔΕΗ στο ΑΕΠ της περιφέρειας  και του χρόνου βάσης.

Και το ερώτημα που μπαίνει εδώ είναι αν έγιναν προσπάθειες από τη μεριά της ελληνικής κυβέρνησης και της περιφέρειάς στα αρμόδια όργανα της ΕΕ:

 α) για το χρόνο βάσης προσμέτρησης  του ΑΕΠ,

β) για τη μονοδιάστατη προσέγγιση της κατηγοριοποίησης με βάση το ΑΕΠ κι όχι άλλους δείκτες πχ ανεργίας που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ελλάδα και στην Ευρώπη να μην πω,  σε μία τέτοια περίοδο βαθιάς ύφεσης και

γ) ιδιαίτερα για την περιφέρειά μας για την αδικία προσμέτρησης της δραστηριότητας της ΔΕΗ.

Τι πόροι θα μας αναλογούσαν σε διαφορετική κατηγοριοποίηση; Τι πόρους χάσαμε την τρέχουσα περίοδο, τι πόρους θα χάσουμε την επόμενη προγραμματική;

2^ΟΝ Θέμα

Το αναπτυξιακό όραμα για τη Δυτική Μακεδονία ήταν και είναι η διαμόρφωση ανταγωνιστικής οικονομίας με όρους βιώσιμης ανάπτυξης, ενισχύοντας το ρόλο της Περιφέρειας στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο. Το όραμα αυτό αποτυπώθηκε,  θεωρητικά, στο τρίπτυχο Επιχειρηματικότητα – Περιβάλλον - Ανθρώπινο Δυναμικό.

Πόσο ικανοποιημένοι μπορούμε να είμαστε σήμερα για την πορεία υλοποίησης του οράματος αυτού; Έτσι ώστε να προσδοκούμε ότι με το τέλος της προγραμματικής περιόδου θα επιτευχθεί πλήρως;

 Ο Γενικός στόχος 1 που αφορά στη δημιουργία συνθηκών για τη διαφοροποίηση της ιδιαίτερα συναρτώμενης με τον τομέα της ενέργειας παραγωγικής βάσης και προσαρμογή της στις διεθνείς απαιτήσεις, την προετοιμασία προσθέτω εγώ της Περιφέρειας για τη μεταλιγνιτική εποχή, δεν συμπεριλαμβάνεται καθόλου στα στοιχεία απολογισμού της Περιφέρειας.

Τα στοιχεία του άξονα προτεραιότητας 5 Ψηφιακή Σύγκλιση και επιχειρηματικότητα τα οποία βεβαίως τα έχει εκχωρήσει, δεν τα παρακολουθεί;

Δεν συγκεντρώνει στοιχεία; Προσπάθησα να βρω και την ετήσια έκθεση αλλά στάθηκε αδύνατο.

Από το συγκεντρωτικό πίνακα που τύπωσα εχθές μέσω του ΟΠΣ διαφαίνεται ότι ο συγκεκριμένος άξονας με διαθέσιμο προϋπολογισμό 148 εκ. έχει υπερδεσμεύσεις στα 189 εκ και συμβάσεις στα 157 εκ.

Τι είδους έργα συμπεριλαμβάνονται;  Μεταβαίνουμε στη μεταλιγνιτική εποχή.

Πόσες και ποιες δράσεις εντάχθηκαν προσανατολίζοντας την Περιφέρειά μας στην μετάβαση αυτή; πόσα και ποια από αυτά αξιοποίησαν και υποστήριξαν την ανάπτυξη των οικονομικών κλάδων που βασίζονται στο μάρμαρο, τη γούνα, την κτηνοτροφία, τη διαφοροποίηση εν γένει και την πορεία προς τη μεταλιγνιτική εποχή;

Συμπεριελήφθησαν έργα που αυξάνουν την προστιθέμενη αξία τους τομέα της ενέργειας και τη διιασύνδεση της με το τοπικό παραγωγικό σύστημα;

Τι έγινε με τη δημιουργία Περιφερειακού Πόλου Καινοτομίας για την Ενέργεια; Τι έγινε με την υλοποίηση Περιφερειακού Σχεδίου Έρευνας και Καινοτομίας;

Αξιοποιήθηκαν, συμμετείχαν  στο σχεδιασμό και την υλοποίηση  έργων ανάπτυξης της έρευνας και της τεχνολογίας σε επιχειρηματικό επίπεδο, τα ιδρύματα  Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της περιφέρειας και το υψηλής εξειδίκευσης προσωπικό τους, καθώς και το έμπειρο τεχνικό επιστημονικό προσωπικό που υπάρχει στην περιοχή μας λόγω ΔΕΗ, με τεχνογνωσία σε ειδικευμένο τομέα, καθώς και  αυτός καθαυτός ο παραγωγικός χώρος με όλο του τον εξοπλισμό που αποτελεί την βαριά βιομηχανία της χώρας μας; Την σύνδεση με τις Βαλκανικές χώρες ;

3^ον θέμα

Α) Μετά τις αλλαγές με τις προσαυξήσεις των ποσοστών το ΕΣΠΑ διαμορφώθηκε στα 495 εκ € και το κομμάτι που διαχειρίζεται η Ενδιάμεση Αρχή της Περιφέρειας είναι 313 εκ €

Μέχρι τις 8/10/2013 οι πληρωμές που έχουν πραγματοποιηθεί, ανέρχονται σε 107,6 εκ €.

Δηλαδή από το 2007 έως τον 9^ο του 2013 το 34,4%.

Απομένουν 206 εκ € πληρωμές που πρέπει να γίνουν σε 2 χρόνια και τρεις μήνες.

Είναι δυνατόν από τα 20 εκ € πληρωμές το χρόνο να πάμε στα 100 εκ € που χρειάζεται να πάμε για να επιτευχθεί ο στόχος και να μη χαθούν χρήματα; Είναι ρεαλιστικό να ισχυρίζεστε ότι μπορεί η απορρόφηση να ξεπεράσει το 65%, για να μην πω το 60%;

Β) Το σύνολο των πληρωμών, που όπως προανέφερα ανήλθε στο 34,4%  (σύμφωνα με την πρόσφατη παρουσίασή σας στο Περιφερειακό Συμβούλιο) δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένο στους άξονες και τις θεματικές προτεραιότητες.

Έτσι π.χ. στον άξονα της προσπελασιμότητας, η θεματική προτεραιότητα αστικές μεταφορές – που σημειωτέον θα απορροφούσε σύμφωνα με το σχεδιασμό μόλις το 13,2% του άξονα, παρά την υπερδέσμευση (181%) στις εντάξεις και 116% στις συμβασιοποιήσεις, έχει πληρώσει μέχρι τον 9^Ο μόλις το 12,3% του αρχικά προοριζόμενου για τη θεματική ενότητα ποσού.

Είναι σαφές ότι οδηγούμαστε πάλι σε ένα απολογισμό για τον άξονα πολύ διαφορετικό από το σχεδιασμό, γεγονός που θα βρούμε στη συνέχεια στα αποτελέσματα από την υλοποίηση σε έλλειμμα ανάπτυξης, σε έλλειμμα επίτευξης των στόχων.

Αντίστοιχα στον άξονα της αειφόρου ανάπτυξης, υπάρχουν θεματικές προτεραιότητες με μηδενική απορροφητικότητα μέχρι σήμερα, ή με ελάχιστη (κάτω από 10%).

Ενδεικτική αναφορά των θεματικών προτεραιοτήτων:

-          57 Τουριστικές Υπηρεσίες 0%

-          53 Πρόληψη κινδύνων 2,7%

-          77 Υποδομές φροντίδας Παιδιών 5,7%

-          61 Αστική Αγροτική Ανάπτυξη 8%

-          76 Υποδομές Υγείας 8,2%

Τι μέτρα σκοπεύετε να πάρετε ώστε να μην ανατραπεί στην πράξη η λογική του προγράμματος που οι προκάτοχοί σας αλλά και εσείς ( και το Υπουργείο και οι Υπηρεσίες της ΕΕ) θεωρούσατε σωστή, αναπτυξιακή κλπ.;

Για ποιο λόγο τα μέτρα που ενδιαφέρουν κυρίως τα λαϊκά στρώματα είναι αυτά που παρουσιάζουν τη μικρότερη απορροφητικότητα;

Τι μέτρα θα πάρετε να υλοποιηθούν τουλάχιστον τα «συμβαποιημένα» έργα, όταν γνωρίζουμε ότι, έργα της περιοχής μας δεν μπορούν να γίνουν έργα γέφυρες της επόμενης περιόδου

Κ.κ.

Γ)  Η Δυτική Μακεδονία είναι σαφές ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα παραγωγικής ανασυγκρότησης.

Το πρόβλημα αυτό έχει τα εξής χαρακτηριστικά που επισημαίνω:

     - ανεξέλεγκτη ανεργία

     - εντεινόμενους ρυθμούς φτωχοποίησης

     - χαμηλή επιχειρηματικότητα κ.α.

Σημειώνω ότι στα 62 τρίμηνα που έχουμε στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ (από το 1998) η Δυτική Μακεδονία είναι πρώτη σε ποσοστό ανέργων μεταξύ των περιφερειών της χώρας στα 42 τρίμηνα.

Μόλις  σε 4 τρίμηνα δεν καταλαμβάνει την πρώτη ή τη δεύτερη θέση από την άποψη του ποσοστού των ανέργων.

Επίσης στα 35 από τα 62 τρίμηνα το ποσοστό των ανέργων της Περιφέρειάς μας ξεπερνάει το 15%, ποσοστό που σύμφωνα με τους οικονομολόγους υποδεικνύει την ανάγκη ουσιαστικών μέτρων παραγωγικής ανασυγκρότησης.

Εδώ  και πέντε συνεχόμενα τρίμηνα ξεπερνάει το 30% - ως να πρόκειται για εμπόλεμη περιοχή – χωρίς σημειώνω στο ποσοστό αυτό να συμπεριλαμβάνονται οι απασχολούμενοι για μία μόλις μέρα το μήνα ή για 4 ώρες την εβδομάδα ή τα 2ωρα στα Σ/Μ  και δυστυχώς αυτοί οι ψευτοαπασχολούμενοι στην περιφέρεια μας γίνονται διαρκώς περισσότεροι.

Το ερώτημα είναι τι μέτρα σχεδιάζεται να πάρετε:

Α) για τη χρησιμοποίηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ στην κατεύθυνση της παραγωγικής ανασυγκρότησης της Περιφέρειας που νομίζω θα συμφωνήσετε μαζί μου, ότι είναι απόλυτα αναγκαία;

Β) τι μέτρα σχεδιάζετε για να ανακουφίσετε – έστω προσωρινά τους ανέργους – μέσα από τη χρήση των πόρων του ΕΣΠΑ;

Γ) τι μέτρα θα πάρετε για ολοκληρωθούν τα συμβασιοποιημένα έργα που αφορούν τις κοινωνικές υγειονομικές δομές της περιφέρειας.

 Δ) Από όλα αυτά τα έργα υποδομών και δεδομένης της απουσίας στοιχείων για τα έργα ψηφιακής σύγκλισης και επιχειρηματικότητας ποια έργα εκτιμάτε ότι προωθούν την οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας και τη δημιουργία βιώσιμων και αξιοπρεπών θέσεων απασχόλησης;

4^ον θέμα

Κύριε Γενικέ Γραμματέα του ΕΣΠΑ, το είχα πει και στο Αναπτυξιακό Συνέδριο της Περιφέρειας που παρευρισκόσασταν

Ποιες ανάγκες έρχεται να θεραπεύσει και ποια ανάπτυξη να προωθήσει το νέο ΕΣΠΑ; Το ΣΕΣ;

Μπορεί μία χώρα που βρίσκεται σε δημοσιονομική επιτήρηση, σε μνημόνια, με κατάρρευση του παραγωγικού ιστού, με ύφεση για 5^η συνεχή χρονιά να έχει πρόσδεση του περιφερειακού σχεδιασμού της πάνω στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», που σχεδιάστηκε πριν 5 χρόνια σε ένα κλειστό top- down μοντέλο χωρίς τη συμμετοχή των λαών και των κυβερνήσεων και σε διαφορετικό οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο στην ΕΕ;

-Μπορεί να επιβληθεί η ίδια στρατηγική για την περιφερειακή  ανάπτυξη στην Ελλάδα με αυτήν στις πλεονασματικές χώρες;

Με βάση τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων, το Συμβούλιο υιοθετεί συστάσεις για την κάθε χώρα.

Όπως σημειώνεται ότι στην Αξιολόγηση του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων, και του προγράμματος σταθερότητας του 2013 για την Ελλάδα (έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής), της 29/5/2013 (SWD(2013) 358 final), μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων «συστήνεται η λήψη περαιτέρω μέτρων για την ελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση του ενεργειακού τομέα ιδίως για την υλοποίηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης και ιδιωτικοποίησης του κατεστημένου φορέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ΔΕΗ.

Η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, ο πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός του ΑΔΜΗΕ από τη ΔΕΗ, η δημιουργία και η ιδιωτικοποίηση μιας νέας κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης, που να διαθέτει επαρκή παραγωγική ικανότητα ώστε να αποτελεί ένα βιώσιμο ανταγωνιστή, και την ιδιωτικοποίηση της ίδιας της ΔΕΗ. Πρέπει να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2016. 

Μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα γίνει στην περιοχή μας με την πώληση της ΔΕΗ;

Ποια είναι η θέση της περιφέρειας, με ποιον τρόπο και ποιες δράσεις θα αποτρέψει, με μαθηματική ακρίβεια την καταστροφή της του παραγωγικού ιστού της περιφέρειας, την καταστροφή του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των κατοίκων της.

Με βάση τη νέα κατηγοριοποίηση των περιφερειών εμείς  το προανέφερα ήδη, εμπίπτουμε στις  περιφέρειες σε μετάβαση.

Επιβάλλεται να παλέψουμε στη εσωτερική κατανομή το συνυπολογισμό και  άλλων κριτηρίων πέραν του μονοδιάστατου του ΑΕΠ

Διαφορετικά, να παλέψουμε την αύξηση των εθνικών πόρων προς την Περιφέρεια.

Βέβαια, ιδιαίτερα για το ΣΕΣ θα τα πούμε στην περιφέρεια μας.