Σε μια κλωστή κρέμεται η ασφάλεια της Δυτικής Μακεδονίας

του Χρ. Βήττα από τη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Επικίνδυνη ζώνη, εξαιτίας των συχνών περιβαλλοντικών ατυχημάτων που προέρχονται από τους σταθμούς και τα ορυχεία της ΔΕΗ, είναι η περιοχή των νομών Κοζάνης και Φλώρινας.Οι συχνές διαρροές κλοφέν, ορυκτελαίων, πετρελαίου και άλλων επικίνδυνων υλικών, οι πυρκαγιές στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη ρύπανση, εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους στο περιβάλλον και στην υγεία των πολιτών, οι οποίοι νοιώθουν τελείως απροστάτευτοι.
Η διαρροή, πριν από ημέρες στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, έξι τόνων του επικίνδυνου διαλύματος τριχλωριούχου σιδήρου έφερε για πολλοστή φορά στην επιφάνεια το θέμα της ασφάλειας μιας ολόκληρης περιοχής, η οποία στην κυριολεξία κρέμεται από μια κλωστή.
Παρόμοια περιβαλλοντικά ατυχήματα έχουν συμβεί πάρα πολλά τα τελευταία χρόνια. Συνήθως, κατά τη ΔΕΗ, οφείλονται σε “τυχαία γεγονότα” ή σε “αστοχία υλικού”, αλλά στην πραγματικότητα σχετίζονται με σημαντικές παραβάσεις της επιχείρησης, τις οποίες συμπτωματικά μόλις προχθές επισήμανε ο Συνήγορος του Πολίτη, αλλά και σε πλημμελή συντήρηση των εγκαταστάσεων, η οποία φυσικά δεν είναι άσχετη με τη μεγάλη έλλειψη προσωπικού.

Τα 7 μεγάλα ατυχήματα

Τα περιβαλλοντικά ατυχήματα στο ενεργειακό λεκανοπέδιο είναι δεκάδες. Παρακάτω παραθέτουμε μόνο τα σημαντικότερα και πιο επικίνδυνα:
1. Ξεκινώντας από το πιο πρόσφατο, σημειώνουμε τη διαρροή έξι τόνων όξινου καυστικού διαλύματος τριχλωριούχου σιδήρου στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου στις 20 Απριλίου. “Η διαρροή οφείλεται σε αστοχία ελαστικού σωλήνα Φ38 δίπλα στη δεξαμενή”, σημειώνει η διεύθυνση του σταθμού σε έγγραφο προς την νομαρχία Κοζάνης. Χρησιμοποιήθηκε προσροφητικό υλικό (τέφρα) για την απορρόφηση του όξινου διαλύματος και τον καθαρισμό του χώρου. Κλιμάκιο των αρμόδιων υπηρεσιών της νομαρχίας Κοζάνης πήραν δείγματα της εμποτισμένης τέφρας, τα οποία έστειλαν για εξέταση σε διαπιστευμένο εργαστήριο, προκειμένου να διαπιστωθεί ο βαθμός οξύτητας. Τα αποτελέσματα αναμένονται.

2. Το σημαντικότερο περιβαλλοντικό ατύχημα στην ιστορία της ΔΕΗ στην περιοχή ίσως ήταν η μεγάλη πυρκαγιά στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου τα Χριστούγεννα του 2000. Αυτό που αναστάτωσε τους κατοίκους ήταν η διαφυγή του άκρως επικίνδυνου και καρκινογόνου κλοφέν στην ατμόσφαιρα. Ειδικότερα, προκλήθηκε έκλυση τοξικών ρυπογόνων ουσιών εξαιτίας της καύσης λιπαντικών που χρησιμοποιούνται σε πυκνωτές, καλωδίων, κοινών ορυκτελαίων, βερνικιών των γεννητριών κτλ. Αυτές οι ρυπογόνες ουσίες είναι επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία, καθώς είναι τοξικές και κατατάσσονται στην κατηγορία των PCBs.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι εκείνη τη νύχτα των Χριστουγέννων οι δεκάδες πυροσβέστες και εργαζόμενοι του σταθμού ρίχτηκαν στην ολονύχτια μάχη για την κατάσβεση της πυρκαγιάς χωρίς να έχουν λάβει προστατευτικά μέτρα, αφού δεν είχαν ενημερωθεί για την έκλυση τοξικών αερίων.

3. Τον Απρίλιο του 2009 προκλήθηκε διαρροή εκατοντάδων κιλών ορυκτελαίων στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, με αποτέλεσμα να εκλυθούν επικίνδυνα αέρια, αλλά και να γεμίσει το εργοστάσιο καπνούς από τις αυταναφλέξεις που ακολούθησαν καθ’ όλη την διάρκεια της νύχτας. Αιτία του συμβάντος ήταν ότι έσπασε ένας αγωγός μεταφοράς λαδιού στην τέταρτη μονάδα του σταθμού, στο χώρο του μηχανοστασίου, σε ύψος 8 μέτρων, με αποτέλεσμα να εκσφενδονιστούν αντικείμενα σε μεγάλη απόσταση και να διαρρεύσει μεγάλη ποσότητα λαδιού, περίπου 300 κιλά. Το συμβάν κρίθηκε πολύ σοβαρό, αλλά μέσα στην ατυχία τους οι εργαζόμενοι αισθάνθηκαν τυχεροί, καθώς κανείς δεν ήταν στο σημείο όπου έσκασε ο αγωγός με πίεση 40 ατμόσφαιρες. Παράλληλα θεώρησαν ευτύχημα το γεγονός ότι δεν γενικεύτηκε η πυρκαγιά, αν και εκδηλώθηκαν διαδοχικές αυταναφλέξεις.

4. Έναν μήνα νωρίτερα, στον ίδιο σταθμό, είχε σημειωθεί διαρροή 200 τόνων πετρελαίου. Και για εκείνη τη διαρροή ευθυνόταν ένας αγωγός της δεξαμενής που έσπασε. Μιας δεξαμενής χωρητικότητας 5.000 τόνων πετρελαίου. Ευτυχώς που οι εργαζόμενοι πρόλαβαν και σταμάτησαν εγκαίρως τη διαρροή, καθώς κανείς δεν θέλει ούτε να σκέφτεται πόσο μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα θα δημιουργούνταν αν χυνόταν όλη αυτή η ποσότητα πετρελαίου. Να σημειωθεί ότι οι 200 τόνοι χύθηκαν στον ποταμό Σουλού. Κατά μήκος του ποταμού για πολλές ημέρες μύριζε πετρέλαιο, ενώ δεν αποκλείεται το πετρέλαιο να έφτασε μέχρι τη λίμνη Βεγορίτιδα, όπου εκβάλλει το ποτάμι.

5. Στις 30 Ιουλίου 2008 στον ΑΗΣ Μελίτης διέρρευσε μεγάλη ποσότητα γαλακτώματος στον Γεροπόταμο ποταμό της Φλώρινας. Η διαρροή αποδόθηκε σε βλάβη που προκλήθηκε στον ψεκασμό του συστήματος αποθείωσης. Το ποτάμι κυριολεκτικά άσπρισε, ενώ οι κτηνοτρόφοι των οικισμών Νεοχωρακίου και Μελίτης, από όπου διέρχεται το ποτάμι, σταμάτησαν για αρκετούς μήνες να ποτίζουν τα ζώα τους. Σε μετρήσεις που διενήργησε το Γενικό Χημείο του Κράτους παρατηρήθηκαν υπερβάσεις στην αγωγιμότητα, σε διαλυμένα στερεά και σε χλωριούχα.

6. Τον Ιούνιο του 2002 μία μεγάλη έκρηξη που ακούστηκε μέχρι την πόλη της Πτολεμαϊδας, αναστάτωσε τους πάντες. Στην 4η μονάδα του ομώνυμου σταθμού είχε σκάσει ένας αγωγός με πολλές ατμόσφαιρες πίεση. “Από θαύμα δεν θρηνήσαμε ανθρώπινα θύματα”, δήλωναν τότε οι υπεύθυνοι του σταθμού, προσθέτοντας ότι “αν βρισκόταν άνθρωποι στο σημείο της έκρηξης δεν θα γλίτωναν με τίποτα”. Τελικώς η ζημιά περιορίστηκε μόνο σε οικονομικό κόστος, το οποίο όμως ήταν πολύ μεγάλο, καθώς δαπανήθηκαν περί τα 15 εκ. ευρώ για την πλήρη ανακατασκευή της μονάδας, η οποία έμεινε εκτός λειτουργίας για οκτώ μήνες.

7. Κατά καιρούς έχουν σημειωθεί πυρκαγιές σε διάφορους σταθμούς της περιοχής. Η μεγαλύτερη πυρκαγιά ήταν αυτή στην 4η μονάδα του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας το 2002, ενώ μία άλλη μικρότερη σημειώθηκε στον ίδιο σταθμό το 2000. Πυρκαγιές σημειώθηκαν επίσης κατά καιρούς στους σταθμούς Καρδιάς και Αμυνταίου. Όλες αυτές οι πυρκαγιές ενέχουν κινδύνους, όχι μόνο γιατί μπορεί να καούν άνθρωποι, αλλά και επειδή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα έκλυσης τοξικών αερίων, όπως έγινε στην περίπτωση του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου που προαναφέρθηκε.

Όργιο παραβάσεων
Ο πρόεδρος του σωματείου “Σπάρτακος” Γιώργος Αδαμίδης υποστήριξε ότι “όλα αυτά τα περιβαλλοντικά ατυχήματα σχετίζονται με την έλλειψη μέτρων ασφαλείας των εγκαταστάσεων, η οποία συνδέεται με τη μεγάλη έλλειψη προσωπικού και την πλημμελή συντήρηση”. Η προαναφερθείσα κατάσταση δεν είναι άσχετη με τις σημαντικές παραβάσεις που διαπίστωσε ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος σε επιστολή που έστειλε στη νομαρχία Κοζάνης σημειώνει:
- Οι ΑΗΣ Καρδιάς και Πτολεμαΐδας παρέτειναν τη λειτουργία τους χωρίς εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους.
- Ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου λειτουργεί κατά παράβαση των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων.
- Τα ορυχεία της περιοχής λειτουργούν κατά παράβαση των περιβαλλοντικών όρων.
- Παρατηρούνται υπερβάσεις αερίων ρύπων από μεγάλες διαρροές τέφρας, που οφείλονται στη μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων στους σταθμούς και στα ορυχεία σχετικά με τους ταινιόδρομους.
- Υστέρηση της ΔΕΗ στην ενσωμάτωση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στην εφαρμογή τους, η οποία θα έπρεπε να είχε αρχίσει από τις 30/9/2007, τόσο στη διαχείριση τέφρας στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου όσο και σε κάθε μελλοντική έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.