Του Στέφανου Βαβλιάρα

Η Αιανή, είναι μια μικρή πόλη, που έρχεται από πολύ μακριά, από την αρχαιότητα.

Ιστορικά και πολιτιστικά, διαθέτει και διατηρεί μέχρι τις μέρες μας, πολλά δρώμενα (ήθη και έθιμα).

Τις μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ( το δωδεκαήμερο ) οι νέοι της Αιανής, ομάδες ομάδες, μπουλούκια ( μπλίκια ), προετοιμάζονται για τα
” Λουγκατσιάρια ” , ένα έθιμο που κρατάει από τα Διονυσιακά Μυστήρια και μας θυμίζει τον μύθο της Περσεφόνης.

Οι προετοιμασίες ξεκινούσαν από τις αρχές του Νοέμβρη.
Φορώντας προσωπίδες και δέρματα ζώων και κρατώντας ξύλινα μπαστούνια, από κρανιά, τις γνωστές ματσούκες, γυρίζουν στα σπίτια του χωριού, τραγουδώντας τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.

Στο μπουλούκι, ( θίασος ) συμμετέχουν μόνον αγόρια.

Οι ρόλοι των μελών του θιάσου, με το πέρασμα των χρόνων, έχουν αλλάξει κι είναι πολλοί:

Γαμπρός – Νύφη
Γέρος- Γριά
Γιατρός – Δικηγόρος
Αστυνόμος –
Αρκούδα – Αρκουδιάρης
Διπλάθρωπος
Καμήλα – Καμηλιέρης
Σταχτομπαμπαλιάρης
Κουδουνοφόροι ( 4 ) ή και περισσότεροι.

Παλαιότερα, το κάθε μπουλούκι είχαν κι ένα γαϊδουράκι, όπου φόρτωναν τα φιλοδωρήματα στις κάσες ή στο δισάκι.

Μπροστά από τον θίασο, προηγούνται οι μουσικοί, που παιζουν οργανικούς σκοπούς.

Οι ήχοι των κουδουνιών κι η μουσική των οργανοπαιχτών , ξεσηκώνουν όλο το χωριό.

Ένας πραγματικός πανζουρλισμός , από σπίτι σε σπίτι.
Όλο το χωριό είναι στο πόδι.
Μικροί, μεγάλοι.

Το έθιμο συμβολίζει με το κέφι, τη χαρά, το γλέντι, τον ερχομό της Πρωτοχρονιάς.

Την γονιμότητα, την ευφορία, την καλοτυχία και την καλή υγεία.

Η νύφη είναι η καλύτερη απόδειξη της γονιμότητας.
Ο γέρος κι γριά, συμβολίζουν την γνώση και την σοφία της ζωής.

Η αρκούδα συμβολίζει την αρμονική σχέση άγριων ζώων, φύσης και ανθρώπου.

Ο δικηγόρος είναι ο ερμηνευτής των νόμων .
Ο αστυνόμος συμβολίζει την τάξη και είναι ο υπερασπιστής του νόμου. ( κι επιβάλλει πρόστιμα )
Ο γιατρός συμβολίζει την υγεία.

Οι κουδουνοφόροι, ντυμένοι με δέρματα ζώων, βαμμένοι με κάρβουνο στα πρόσωπα, με τα κουδούνια που φοράνε και τους βροντερούς ήχους, διώχνουν τα κακά πνεύματα, προκαλούν το ξύπνημα της φύσης από την νάρκη του χειμώνα, δημιουργούν ένα πανδαιμόνιο απερίγραπτο.

Ο σταχτομπαμπαλιάρης, ντυμένος με κατάλληλη στολή σκορπίζει αλεύρι ή στάχτη για να φοβερίζει τα πλήθη που ακολουθούν.
Ο διπλάθρωπος είναι μια μορφή, που μας μαρτυρεί ότι η ζωή δεν είναι ίδια, αλλά ότι έχει κι αναποδιές.

Η καμήλα κι ο καμηλέρης, είναι νεόφερτο μέλος του μπουλουκιού, που ήρθε από την Θράκη, το 1945-46 και δεν έχει κυρίαρχο ρόλο, γιατί είναι έθιμο της Θράκης.

Το έθιμο ολοκληρώνεται με την επίσκεψη σε όλα τα σπίτια του χωριού.
Το βράδυ τα μέλη του θιάσου
( μπουλουκιού ) κάνουν το κονάκι στο σπίτι ενός από τα μέλη, που όρισαν από πριν, με φαγοπότι και γλέντι μέχρι πρωίας.

Χρόνια πολλά
Και του χρόνου.

Βαβλιάρας Στέφανος
Συνταξιούχος Δάσκαλος.