Εισήγηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο του Συλλόγου Υπαλλήλων ΠΔΜ για την αξιολόγηση των υπαλλήλων

Θέμα:

Εισήγηση Συλλόγου Υπαλλήλων Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας σχετικά με την προσχηματική αξιολόγηση σύμφωνα με το ν. 4250/2014

Αξιότιμε κ. Πρόεδρε του Περιφερειακού Συμβουλίου

Αξιότιμα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου,

Βασικές αρχές ενός συστήματος αξιολόγησης των υπαλλήλων οφείλουν να είναι η αντικειμενική και αμερόληπτη στάθμιση, βάσει, σαφώς προσδιοριζόμενων κριτηρίων της επαγγελματικής ικανότητας και καταλληλότητας των υπαλλήλων, σε σχέση με το αντικείμενο της εργασίας τους και τα καθήκοντά τους, αλλά και της απορρέουσας από το Σύνταγμα (άρθρο 5) αρχή της αξιοκρατίας. Η αρχή της αξιοκρατίας, τόσο κατά την επιλογή του προσωπικού δημόσιας διοίκησης όσο και κατά την υπηρεσιακή του εξέλιξη, αποτελεί βασική αρχή του Υπαλληλικού Κώδικα, με ευθεία συνταγματική κατοχύρωση στο άρθρο 103 παρ. 7 εδάφιο β΄ του Συντάγματος, συνιστά, επίσης, κανόνα οργάνωσης και λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, προς θεραπεία του δημόσιου συμφέροντος, υπό την έννοια της διασφάλισης τόσο του κύρους και της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης όσο και της αξιοκρατίας και της προσωπικότητας των δημόσιων υπαλλήλων. Επομένως, σύμφωνα με την ανωτέρω αρχή της αξιοκρατίας, η αξιολόγηση των σημοσίων υπαλλήλων επιτρέπεται να γίνεται μόνο με βάση τις ικανότητες και τα προσόντα τους.

Ως εργαζόμενοι της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας έχουμε τονίσει επανειλημμένα ότι δεν είμαστε αρνητικοί σε ένα σύστημα αξιολόγησης. Αντίθετα, το επιζητούμε και κάνουμε ενέργειες για να εφαρμοστεί. Ένα σύστημα αξιολόγησης, το οποίο, όμως, θα στηρίζεται στις αρχές που περιγράψαμε προηγουμένως: στην αντικειμενική και αμερόληπτη στάθμιση και στην αξιοκρατία.

Σε σχέση με την επικείμενη, προσχηματική και αντισυνταγματική «αξιολόγηση» των Δημόσιων Υπαλλήλων, που ψήφισε η κυβέρνηση κατ’ επιταγή της Τρόικας, σας επισυνάπτουμε τη σχετική απόφαση της Ε.Ε. της ΑΔΕΔΥ και σας καλούμε να μας ενημερώσετε για τις δικές σας θέσεις, προθέσεις και ενέργειες και για την αντισυνταγματικότητα των διατάξεων του ν. 4250/2014 (σύμφωνα με τη σχετική γνωμοδότηση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής).

Σημειώνουμε ότι ο Σύλλογος μας έγκαιρα ενημέρωσε τα μέλη του με σχετικά έγγραφα που επίσης απεστάλησαν στην ΟΣΥΑΠΕ, την πολιτική και υπηρεσιακή ηγεσία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, αλλά και προς τους Βουλευτές της Περιφέρειας μας.

Με την ψήφιση του Ν. 4250/2014 (ΦΕΚ 74 Α΄ 26.03.2014), ο οποίος τροποποιεί διατάξεις του Π.Δ. 318/1992 (ΦΕΚ 161 Α΄  25.09.1992) περί αξιολόγησης των ουσιαστικών προσόντων του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών και των Ν.Π.Δ.Δ., η κυβέρνηση και ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης έρχονται να εφαρμόσουν αποσπασματικά ένα μεταβατικό (σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου) σύστημα αξιολόγησης των δημόσιων υπαλλήλων, το οποίο δε στηρίζεται πουθενά και δε διασφαλίζει την αξιοκρατία και την αντικειμενικότητα. Και όχι μόνο δε διασφαλίζει την αξιοκρατία, αλλά με τον επιμερισμό των ποσοστών επί του συνόλου των υπαλλήλων στη βαθμολόγησή τους, κρίνεται ανεπαρκές και τίθεται ένα 15 % των υπαλλήλων οπωσδήποτε κάτω από τη βάση (1 – 6,9).

Η αξιολόγηση αποτελεί μία συνισταμένη ενός ευρύτερου πλέγματος στο οποίο ανήκουν ακόμη η στοχοθεσία και η επιλογή και κρίση προϊσταμένων σε θέσεις ευθύνης. Παρά το γεγονός ότι στην περίπτωση του Ελληνικού Δημόσιου Τομέα έχουν θεσπιστεί εδώ και μία εικοσαετία διάφορα συστήματα στοχοθεσίας, επιλογής προϊστάμενων και αξιολόγησης των υπαλλήλων, με συγκεκριμένα νομοθετήματα (ΠΔ 318/1992, Ν. 3230/2004, Ν. 3528/2007, Ν. 3852/2010, Ν. 3839/2010, Ν. 4024/2011), ωστόσο δεν έχουν εφαρμοστεί ποτέ ως όφειλαν, με υπαιτιότητα της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας, η οποία δεν ενδιαφέρθηκε για την εφαρμογή τους. Η λογική που επικράτησε όλα αυτά τα χρόνια ήταν ότι ο δημόσιος τομέας ανήκε στην εκάστοτε κυβέρνηση, η οποία καθόριζε με αδιαφανείς και αναξιόπιστους τρόπους τη προβληματική λειτουργία του.

Το βασικό νομοθέτημα (ΠΔ 318/1992), το οποίο εισήγαγε την αξιολόγηση των υπαλλήλων με έναν σύγχρονο τρόπο, δεν εφαρμόστηκε σχεδόν πότε, καθώς κανένας πολιτικός προϊστάμενος δεν ασχολήθηκε με το ανθρώπινο δυναμικό που διέθετε ο δημόσιος τομέας. Στο πλαίσιο ενός συστήματος Διοίκησης μέσω στόχων, όφειλε η εκάστοτε πολιτική ηγεσία των δημόσιων οργανισμών να σχεδιάσει ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα (business plan) και να εξειδικεύσει σε συνεργασία με τους υπαλλήλους αντικειμενικούς και υλοποιήσιμους στόχους. Το πρώτο βήμα σε μια σύγχρονη διοίκηση είναι η εφαρμογή ενός συστήματος Διοίκησης Μέσω Στόχων. Πως, όμως, να εφαρμοστεί ένα τέτοιο σύστημα Διοίκησης, το οποίο δε θα επιτρέπει την «παραχώρηση» έργων σε «ημετέρους»; Το επόμενο βήμα, το οποίο κουμπώνει εξαιρετικά στη στοχοθεσία, είναι η αξιολόγηση των υπαλλήλων. Φυσικό επακόλουθο της αξιολόγησης αποτελεί, τέλος, η επιλογή προϊσταμένων. Κανένα από τα παραπάνω βήματα δεν υλοποιήθηκε επαρκώς και ολοκληρωτικά.

Και ακόμη περισσότερο:

• Μέχρι και το 2007-8, οι υπάλληλοι και οι υπηρεσίες των πρώην Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων κατείχαν περίπου το 70 % των αρμοδιοτήτων του Ελληνικού Δημόσιου Τομέα και ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με την εξυπηρέτηση του Πολίτη.
• Παρά την υποστελέχωση των δομών και των υπηρεσιών της αιρετής πλέον Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και γενικότερα του Δημόσιου Τομέα, με τις επιταγές της Τρόικας και την εφαρμογή των Μνημονίων, ο αριθμός των υπαλλήλων μειώνεται συνεχώς. Η στελέχωση Τμημάτων και Διευθύνσεων με 1 ή κανέναν υπάλληλο αποτελεί πλέον σύνηθες φαινόμενο. Και οι πολιτικές ηγεσίες έχουν την απαίτηση να εκτελεστούν οι όποιες αρμοδιότητες, χωρίς να μεριμνούν για μια λειτουργική και αξιοκρατική στελέχωση.

Το προσωπικό της Περιφέρειάς μας έχει ήδη μειωθεί κατά 33 % με την εφαρμογή του Καλλικράτη και περίπου κατά 50 % την τελευταία πενταετία (συνταξιοδοτήσεις, διαθεσιμότητες, διαγραφή κενών οργανικών θέσεων, πάγωμα προσλήψεων).

Θεωρούμε ότι, με την προσχηματική και αντισυνταγματική «αξιολόγηση» που επιχειρεί να εφαρμόσει ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κατ’ εντολή της Τρόικας, υποβόσκει η στόχευση μιας νέας δεξαμενής διαθεσίμων και υπό απόλυση υπαλλήλων, όταν σε πολλές περιπτώσεις η υποστελέχωση των υπηρεσιών δρα ανασταλτικά στη σωστή λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης.

Τα αποτελέσματα της προσχηματικής «αξιολόγησης» θα είναι τραγικά για τη λειτουργία της ΠΔΜ, καθώς όλοι οι υπάλληλοι που θα κριθούν – από ποιους όμως, όταν οι ίδιοι δεν έχουν κριθεί ποτέ; - και τεθούν στο 15 % εκείνων που θεωρούνται ανεπαρκείς, θα καταθέσουν άμεσα ενστάσεις και θα κινηθούν, επίσης, δικαστικά για να δικαιωθούν. Δυστυχώς, η προσχηματική και αντισυνταγματική «αξιολόγηση» που θεσπίζεται με το ν. 4250/2014 θέτει σε κίνδυνο την ομαλή εξυπηρέτηση των πολιτών και της ίδιας της Περιφέρειας ως δημόσιου Φορέα.

Σας καλούμε, λοιπόν, να σταθείτε με θάρρος απέναντι στην πρόκληση αυτή και να δράσετε εγκαίρως πριν να είναι πολύ αργά, πριν οδηγηθούμε στη διάλυση του Δημόσιου Τομέα, όπως επιθυμεί η Τρόικα και εφαρμόζει η κυβέρνηση.

Σας καλούμε να πιέσετε και μέσω του θεσμικού σας οργάνου, της ΕΝΠΕ, για το πάγωμα της προσχηματικής και αντισυνταγματικής «αξιολόγησης» και τη θέσπιση ενός αξιοκρατικού συστήματος αξιολόγησης, το οποίο και εμείς οι υπάλληλοι θα στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις.

Θέλουμε να ελπίζουμε ότι και οι Βουλευτές της Περιφέρειάς μας θα κρατήσουν παρεμφερή θέση και θα πιέσουν προς την ίδια κατεύθυνση.

Σας καλούμε να αναλογιστείτε σε περίπτωση που δεν αντιδράσουμε, τι θα συμβεί αν δεν αποσυρθεί αυτή η αντισυνταγματική «αξιολόγηση». Σε τι άδικες περιπέτειες θα μπουν πλήθος συναδέλφων «κριτών» και «κρινόμενων» με τα ένδικα μέσα και τις προσφυγές που μοιραία θα επέλθουν.

Και σας καλούμε να αναρωτηθείτε:

1.    Είναι δυνατό να αξιολογηθούν οι υπάλληλοι, χωρίς να έχουν τεθεί μετρήσιμοι, αντικειμενικοί και υλοποιήσιμοι στόχοι (πρβλ. ΠΔ 318/1992, άρ. 19);

2.    Βάσει ποιων στοιχείων και κριτηρίων θα αξιολογηθούν οι υπάλληλοι;

3.    Ποιος ορίζει τις «προτεραιότητες της ασκούμενης πολιτικής» σύμφωνα με το νόμο και με ποια κριτήρια;

4.    Πως είναι δυνατό να αξιολογηθούν οι εργαζόμενοι από προϊσταμένους, οι οποίοι κατά βάσει έχουν τοποθετηθεί σε θέσεις ευθύνης χωρίς αξιολόγηση και επιλογή σύμφωνα με τη νομοθεσία (ΑΣΥΕΠ, ΣΕΠ κ.λ.π.);

5.    Πως επηρεάζεται η αξιολόγηση ενός άριστου ή καλού υπαλλήλου που εργάζεται σε υπηρεσίες που δεν εμπίπτουν στις υπηρεσίες προτεραιότητας και πως, αντίστροφα, επηρεάζεται η αξιολόγηση ενός «κακού» υπαλλήλου που εργάζεται σε υπηρεσίες «προτεραιότητας»;

6.    Πως επηρεάζει η υποστελέχωση μιας υπηρεσίας τον επιμερισμό ποσοστών και την αξιολόγηση των υπαλλήλων της; Αποδίδει το ίδιο ένας υπάλληλος σε μια υποστελεχωμένη υπηρεσίας και το ίδιο σε μια υπηρεσία με επαρκή στελέχωση;

7.    Υπάρχει αξιοκρατική και αντικειμενική λογική στη βαθμολογική ποσόστωση των υπαλλήλων (25 % άριστα, 60 % μέτρια και 15 % κάτω από τη βάση);

8.    Εφόσον θεωρούμε a priori ότι ένα 15 % των υπαλλήλων είναι ανεπαρκές, γιατί δεν προσπαθούμε να το επιμορφώσουμε κατάλληλα, ώστε να μπορεί να αποδώσει καλύτερα;

9.     Γιατί οι πολιτικές ηγεσίες των δημόσιων οργανισμών δεν έχουν εφαρμόσει ένα σύστημα Διοίκησης Ολικής Ποιότητας, με στοχοθεσία και εξειδίκευση αξόνων και τομέων; Μήπως στόχευαν και στοχεύουν στη διαπόμπευση των δημόσιων υπαλλήλων, με στόχο τη διάλυση του δημόσιου τομέα και τη μεταφορά μιας σειράς αρμοδιοτήτων σε ιδιώτες;

10.  Με ποιο προσωπικό, ποιους προϊσταμένους και με ποιες υπηρεσίες θα φέρετε  σε πέρας όλα αυτά που διακηρύττετε στα προγράμματά σας;

11.  Ποιος εγγυάται στους υπαλλήλους αλλά και στους πολίτες ότι οι δημόσιοι φορείς και οι υπηρεσίες τους θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να παρέχουν έργο στα επόμενα 5 χρόνια που θα λειτουργήσουν τα νέα Περιφερειακά Όργανα, όταν η φανερή και κρυφή στόχευση της κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι η συρρίκνωση του Δημόσιου Τομέα;

12.  Και με βάσει  τα παραπάνω θα πρέπει να εξηγήσετε στους πολίτες: πως θα διοικήσετε, όταν δεν θα μπορείτε να ηγείστε μιας Περιφέρειας με στελεχωμένες υπηρεσίες και αξιοκρατικά επιλεγμένους προϊσταμένους, οι οποίες θα είναι στη διάθεση των πολιτών για την επίλυση των προβλημάτων τους;

Θεωρούμε ότι είναι αναγκαίο και σκόπιμο να ζητήσετε το πάγωμα της αξιολόγησης, για να μπορέσετε να διοικήσετε και να προσφέρετε στο γενικό καλό του τόπου μας.

Σας καλούμε ειδικότερα να προχωρήσετε στην έκδοση ψηφίσματος όπως παρακάτω:

1. Να εξουσιοδοτήσετε τον Περιφερειάρχη να μην εκδώσει και υπογράψει τις αποφάσεις επιμερισμού των ποσοστών για την αξιολόγηση των υπαλλήλων, καθώς και να απέχει από οποιαδήποτε άλλη μορφή πράξης που εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου 4250/2014, για την ψευδεπίγραφη και προσχηματική αξιολόγηση των υπαλλήλων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
2. Να αποδοκιμάσετε την επικείμενη εφαρμογή της αντισυνταγματικής και προσχηματικής «αξιολόγησης», να σταθείτε πλάι στους υπαλλήλους σας για την ανατροπή της, αλλά και πλάι στις προτάσεις που εδώ και χρόνια έχει κάνει η ΑΔΕΔΥ για πραγματική αξιολόγηση και όχι για μια «αξιολόγηση» ενταγμένη στους γενικότερους στόχους για περαιτέρω διάλυση των εργασιακών σχέσεων στο Δημόσιο και τη δημιουργία μιας νέας δεξαμενής υπό απόλυση υπαλλήλων, η οποία θα αξιοποιείται ανάλογα με τις «ανάγκες» της Τρόικας και της εντολοδόχου Κυβέρνησης.
3. Να υπάρξει άμεση παρέμβαση σας στην ΕΝ.ΠΕ., με στόχο την καταδίκη και απόσυρση των αντισυνταγματικών διατάξεων του ν. 4250/2014.
4. Να υπάρξει προσφυγή της Περιφέρειας κατά της συνταγματικότητας των διατάξεων του ν. 4250/2014, (προσφυγή στο ΣτΕ, αρμόδια δικαστήρια κ.λπ.), αξιοποιώντας προς την κατεύθυνση αυτή και τη γνωμοδότηση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής που χαρακτήρισε ως αντισυνταγματικές τις διατάξεις αυτές.
5. Να αποτρέψετε την έκδοση των νομοθετικά προβλεπόμενων αποφάσεων των Γενικών Διευθυντών με τις οποίες θα καθορίζονται ο επιμερισμός των ποσοστών ανά Γενική Διεύθυνση.
6. Να στηρίξετε τους Γενικούς Διευθυντές, που εσείς οι ίδιοι έχει τοποθετήσει στη θέση αυτή, ώστε από τη μία πλευρά να απέχουν από κάθε διαδικασία σχετικά με την αξιολόγηση (έκδοση αποφάσεων επιμερισμού ποσοστών) και από την άλλη τη στήριξη και απεμπλοκή τους, σε περίπτωση που το Υπουργείο ζητήσει να κινηθεί πειθαρχική διαδικασία εναντίον τους.
7. Να δοθεί Νομική Στήριξη σε κάθε περίπτωση από την ίδια την Περιφέρεια στους συναδέλφους που δεν θα συμμετάσχουν στην «αξιολόγηση» και δε θα συνεργήσουν με την υπογραφή και τη συμμετοχή τους σε απολύσεις συναδέλφων.
8. Όλα τα παραπάνω σας καλούμε να τα υποστηρίξετε με  σχετικό ψήφισμα που θα πάρει το Περιφερειακό Συμβούλιο.

Κανείς δεν πρέπει να αναγκασθεί να βάλει την υπογραφή του σε μία προδήλως παράνομη και αντισυνταγματική διαδικασία.

Με τιμή

Για το Δ.Σ. του Συλλόγου Υπαλλήλων

Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

Ο Πρόεδρος

Καραθανάσης Α. Δημήτρης