Η μοιραία 6ετία και ο παρασιτισμός

Tου Κώστα Kαλλίτση

Γίνεται ευρύτερα κατανοητό γιατί πέσαμε στο παγόβουνο. Αυτό δεν ισχύει για τα πιο καθυστερημένα τμήματα του πολιτικού συστήματος.
Κάποιοι δείχνουν μόνο την κορυφή του παγόβουνου και ισχυρίζονται ότι το δυστύχημα συνέβη την τελευταία 2ετία. Επειδή η μνήμη στον τόπο μας θεωρείται βραχεία, θυμίζω λίγους αριθμούς. Την 6ετία 2004-2009, οι κρατικές (χωρίς τους τόκους) δαπάνες αυξήθηκαν 50%, όταν η μέση αύξηση στις 27 χώρες της Ε.Ε. ήταν 22%. Ειδικά οι καταναλωτικές δαπάνες του Δημοσίου (σχεδόν το 70% των συνολικών) αυξήθηκαν 41%, όταν στους 27 αυξήθηκαν 20%. Τα κρατικά έσοδα επίσης αυξήθηκαν 25%, ενώ στους 27 μόνο 11%. Στο δημόσιο χρέος προστέθηκαν 116 δισ. ευρώ και εκτινάχτηκε από τα 183 στα 300 δισ. ευρώ, αυξήθηκε 63%, ενώ στους 27 μόνο 33%. Ευρώπη και Ελλάδα ήταν σε αντίθετες τροχιές.

Οι υπεύθυνοι κρύβονται, τοκίζοντας στη λήθη. Οι αριθμοί θυμούνται όμως ότι η κραιπάλη εντεινόταν μετά το 2006, παράλληλα με τις κυλιόμενες εκλογικές στοχοθεσίες της «άσ’ το-για-αργότερα-κυβέρνησης». Αποτέλεσμα, το κράτος ρημαγμένο, φορτωμένο με δεκάδες χιλιάδες προσλήψεις και με λεηλατημένα ταμεία, συνάντησε τη διεθνή κρίση. Τι συνέβη το μοιραίο 2009, περιγράφεται στην Εκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου: Υστέρηση εσόδων 12,8 δισ. ευρώ, υπέρβαση δαπανών 47 δισ. ευρώ, υπέρβαση κρατικού δανεισμού κατά 64 δισ. ευρώ. Εν ολίγοις, όταν η Ευρώπη πάλευε, οι εδώ (χαλαροί…) ιθύνοντες πυροδοτούσαν τον απόλυτο δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Ετσι φούσκωσε το έλλειμμα.

Ωστόσο, αν το πρόβλημα ήταν μόνο αυτός ο εκτροχιασμός και η αποκάλυψή του, θα μπορούσε, όχι δύσκολα, να λυθεί. Είναι πολύ βαθύτερο.
Οσα έγιναν στην 6ετία δεν ήταν παρά τα τελευταία εκφυλιστικά φαινόμενα ενός παρασιτικού μοντέλου. Στην Ελλάδα, επί 10ετίες, το κράτος δεν δανειζόταν για να δημιουργήσει σύγχρονες παραγωγικές δομές (ακόμα και μεγάλο μέρος του σχεδίου Μάρσαλ σπαταλήθηκε στη 10ετία 1950). Δανειζόταν για να στηρίζει τη συνολική ζήτηση (με μαζικές προσλήψεις, μισθούς χωρίς εργασία, επιδοτήσεις χωρίς παραγωγή, υπερτιμολογημένα έργα και προμήθειες…) ώστε να κινείται η οικονομία χωρίς να υποχρεωθεί σε προσαρμογές. Με δημοκρατικές διαδικασίες και με συμμετοχή του ευρύτερου πολιτικού φάσματος, το κράτος έπαιρνε το ρίσκο του δανεισμού και οι ιδιώτες καρπώνονταν το προϊόν του.

Οταν έβρεχε λεφτά, το κράτος δανειζόταν για να μη διαταραχθεί το τέλμα. Τώρα, ο ελληνικός καπιταλισμός μετασχηματίζεται ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί. Στην τελευταία 2ετία, παρά την εγνωσμένη κυβερνητική ανεπάρκεια, μειώθηκε το πρωτογενές έλλειμμα κατά 8% του ΑΕΠ. Είναι ενδεικτικό του μεγέθους της προσαρμογής ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, το 2011 ο κρατικός προϋπολογισμός σημείωσε κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ. Δεύτερον, ανακτήθηκε η μισή περίπου ανταγωνιστικότητα από όση είχε χαθεί τα τελευταία εννέα χρόνια έναντι των ευρωπαίων εταίρων μας. Τρίτον, έγιναν μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούσαν επί 10ετίες - προϋπόθεση για την επόμενη φάση, της ανάπτυξης.

Για να μην πάνε χαμένες οι θυσίες, λοιπόν, ας μην αντιμετωπίζεται το μείζον θέμα της οικονομίας με κομματικές μικροπονηριές. Γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος, το πολιτικό σύστημα να γλιστρήσει πάλι στη λογική του χτες, του παρασιτισμού. Προς την οποία, άλλωστε, ρέπει. Αυτό θα ήταν η καταστροφή.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή στις 25 Μαρτίου του 2012.