ΕΣΠΑ: ευκαιρία για την ανάπτυξη

Του Μάριου Καμχή

«Επίθεση» σε πολλά μέτωπα για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας

Χρέος, ανεργία, ύφεση: όλοι θεωρούν ότι το αντίδοτο είναι η ανάπτυξη και κύριο εργαλείο της το ΕΣΠΑ, το οποίο ξεκίνησε το 2007 με 20,6 δισ. ευρώ κοινοτική συμμετοχή και 3,7 δισ. ελληνική και θα ολοκληρωθεί το 2013.
Χρηματοδοτεί ένα πλήθος μεγάλων και μικρών έργων, που δεν ανταποκρίνονται πάντα στις πραγματικές ανάγκες της χώρας, μέσω ενός απαιτητικού συστήματος διαχείρισης, εφεύρημα της ευρωπαϊκής - με τη συμβολή της ελληνικής - γραφειοκρατίας.

Ολα αυτά μπορεί να μην είχαν τεράστια σημασία αν η χώρα δεν βρισκόταν σε μια τόσο κρίσιμη κατάσταση. Τα τελευταία δύο χρόνια, με τον συντονισμό του υπουργείου Ανάπτυξης, η απορρόφηση έφτασε πάνω από τον μέσο κοινοτικό όρο και ο στόχος των 3,3 δισ. ευρώ για το 2011 επιτεύχθηκε. Δεν φτάνει όμως μόνο αυτό. Σε μια οριακή κατάσταση κρίσης χρειάζονται ενέργειες έξω από την πεπατημένη και μια «επίθεση» σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας.

Η ΕΕ, με μια γενναία απόφαση, ανέβασε το ποσοστό συγχρηματοδότησης στο 95%. Με μια εξίσου γενναία απόφαση, το υπουργείο Ανάπτυξης προχώρησε στην απένταξη 1.500 «κοιμώμενων έργων». Επονται και άλλα, ώστε οι πόροι που αποδεσμεύονται να οδηγήσουν σε έργα που θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα και θα αναχαιτίσουν την ανεργία. Το 2011 εντάχθηκαν 3.300 νέα έργα συνολικού προϋπολογισμού 6 δισ. ευρώ.

Σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν επιλεγεί 181 έργα προτεραιότητας σε όλη την Ελλάδα, κρίσιμα για την ανάπτυξη της χώρας. Υπάρχουν όμως και χιλιάδες άλλα μικρότερα έργα, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, που υλοποιούνται και κάποια από αυτά χρειάζονται στήριξη.

Η προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η ενίσχυση της εξωστρέφειας αποτελούν άμεση προτεραιότητα. Η μόχλευση κεφαλαίων μέσω τραπεζών πρέπει να ενταθεί ακόμη περισσότερο.

Στους μεγάλους οδικούς άξονες οι μπουλντόζες είναι ακινητοποιημένες. Οταν υπερπηδηθούν τα κανονιστικά και χρηματοδοτικά εμπόδια, θα κινηθούν εκ νέου οι μηχανές τους δημιουργώντας πάνω από 10.000 θέσεις εργασίας. Λόγω της κρίσης, οι ελληνικές τράπεζες δυσκολεύονται να δανείσουν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το πρόβλημα της ρευστότητας ακινητοποιεί τα πάντα. Με πρωτοβουλία του υπουργού Ανάπτυξης και τη συμβολή της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων έχουν ήδη ξεκινήσει - και φαίνεται πως θα ολοκληρωθούν μέσα στον Μάρτιο - οι διαδικασίες για την απεμπλοκή αυτών των υποθέσεων.

Μέσα σε ένα πλαίσιο καθημερινά αυξανόμενης ανεργίας, οι πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου μένουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητοι. Οι ευρωπαϊκές και ελληνικές Αρχές θα πρέπει επιτέλους να βρουν μια διέξοδο.

Χρειάζεται να κινητοποιηθούν όλοι οι παραγωγικοί και πνευματικοί φορείς της χώρας. Η πνευματική ελίτ του τόπου θα πρέπει να αξιοποιήσει δημιουργικά τους πόρους που έχουν διατεθεί για τις Ανώτατες Σχολές. Οι δήμαρχοι και άλλοι δικαιούχοι θα πρέπει να δράσουν άμεσα. Εάν δεν ολοκληρωθούν τα ημιτελή έργα της περιόδου 2000-2006, θα αναγκαστεί η Ελλάδα να επιστρέψει στην ΕΕ πολλά εκατομμύρια ευρώ. Για να μη μιλήσουμε για τη χρονίζουσα ιστορία των χωματερών που θα οδηγήσει σε νέα πρόστιμα.

Η Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ ΑΕ) έχει κινητοποιήσει όλες τις δυνάμεις της για την επιτάχυνση του ΕΣΠΑ. Μικροί και μεγάλοι δικαιούχοι στηρίζονται μέσω των «Ομάδων Κρούσης» της ΜΟΔ, με στελέχη που μετακινούνται οπουδήποτε παρουσιαστεί ανάγκη, αλλά και με πόρους τεχνικής βοήθειας. Νέα πληροφορικά συστήματα διασφαλίζουν την ταχύτητα της αξιολόγησης των επενδυτικών προτάσεων. Τα στελέχη των Διαχειριστικών Αρχών και των Δικαιούχων υποστηρίζονται, μέσω τηλεκπαίδευσης, με την πλέον επίκαιρη τεχνογνωσία. Οι υπάλληλοι της ΜΟΔ και του Δημοσίου που στελεχώνουν τις Διαχειριστικές Αρχές των προγραμμάτων έχουν την εξειδίκευση, την εμπειρία και τη βούληση να πετύχουν.

Στις αρχές του 2012 έχουμε κάτι λιγότερο από δύο χρόνια για να «κλείσει» το ΕΣΠΑ και δύο ακόμα προκειμένου να ολοκληρωθούν όλες οι διαδικασίες που σχετίζονται με αυτό. Ο χρόνος είναι ελάχιστος και πρέπει όχι μόνο να σκεφτόμαστε, αλλά ήδη να σχεδιάζουμε το ΕΣΠΑ της επόμενης περιόδου (2014-2020), το οποίο, όπως διαφαίνεται, θα διαθέτει μειωμένους πόρους, άρα θα πρέπει να γίνει μια πολύ προσεκτική επιλογή των έργων που πραγματικά έχει ανάγκη η χώρα.

Ο Μάριος Καμχής είναι πρόεδρος της Μονάδας Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ AE)