Ελεύθερος ο λογισμός της νιότης – Γράφει η Τάσα Σιώμου για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τους Κοζανίτες που συμμετείχαν

από το Kozanilife.gr

Ο σινεμάς ήταν άβατο για μας.

Η ασυνόδευτη κυκλοφορία μετά τις 8 υπό απαγόρευση.

Η αισθητική μας (αμφίεση, μαλλιά, φρύδια) υπό έλεγχο.

Οι συζητήσεις και τα διαβάσματά μας υπό το φόβο.

Κι οι μουσικές μας στα ψιθυριστά.

Για μας που μεγαλώναμε στο σκότος της δικτατορίας.
Μόνον,

Η πρωινή ανιστόρητη κατήχηση ήταν υπό έγκριση.

Το ίδιο κι οι πατριδοκάπηλες επιδείξεις στα στάδια.

Το χειραγωγούμενο κατηχητικό υπό διάδοση.

Και τα στρεβλά ιδεώδη τους στο προσκήνιο.

Απαγορεύσεις κι επιβολές, ασφυξία και φόβος χαρακτήριζαν την
εκπαίδευση όσων ήμασταν μαθητές στα χρόνια της δικτατορίας
(1967-1974).

Στον εφιάλτη του γύψου που ζούσαμε, οι παραβιάσεις των εντελλόμενων από τη φόρα της νιότης, με τίμημα τις αποβολές που έπεφταν βροχή, ήταν μια χαραμάδα ανάσας. Οι μικροαντιρρήσεις μας συνδυασμένες με τις ψιθυριστές πολιτικές

συζητήσεις στα σπίτια μας, με τα θολά ακούσματά μας για παράνομους σταθμούς, για εξορίες γνωστών αριστερών, για βαριές καταδίκες στους αγωνιστές που αντιστέκονταν στην ανελευθερία, ήταν τα μικροεφόδιά μας για πολιτικοποίησή μας στη φοιτητική, πλέον, ζωή.

Στη Θεσσαλονίκη ήταν έντονο το παρακράτος και εκτεταμένο το δίκτυο του χαφιεδισμού. Το Σπουδαστικό της Ασφάλειας ήταν εν δράσει, εκφόβιζε και βασάνιζε τους αντιφρονούντες. Οι λίγοι, με παρρησία καθηγητές μας εκδιώχτηκαν και βασανίστηκαν, ενώ οι περισσότεροι σώπασαν ή αρκέστηκαν στην καλυμμένη αντίδραση. Το δρόμο της εκδίωξης είχαν πάρει εξ αρχής και γνωστοί για τα δημοκρατικά τους φρονήματα φοιτητές.

Παρόλα αυτά συγκροτήθηκαν από τους τολμηρούς πολίτες και φοιτητές αντιστασιακές οργανώσεις που με ποικίλες δράσεις έδωσαν φως στο σκότος. Το πνεύμα της αντίστασης σιγά- σιγά διευρύνονταν, αγκάλιαζε ολοένα και περισσότερους και από τις αρχές του 72 το αίτημα για ελεύθερες εκλογές στο Πανεπιστήμιο κι η σθεναρή αντίδραση το 73 στην αναγκαστική στράτευση φοιτητών- ηγετών του αγώνα, γεγονότα της Φυσικομαθηματικής Σχολής, συσπείρωναν ολοένα και περισσότερους στον αντιδικτατορικό αγώνα κι έδεναν τα φοιτητικά αιτήματα με το αίτημα για ελευθερία, δημοκρατία , κοινωνική δικαιοσύνη.

Οι εθνικοτοπικοί σύλλογοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής μας συνείδησης, με πρωτοπόρους τον Σύλλογο Κρητών και των Θρακομακεδόνων. Για τον Σύλλογο κοζανιτών φοιτητών η καταγραφή ανήκει στο πρωτοστάτη και πρόεδρο, Τάκη Πάπιστα, Φυσικό.

Κυρίως, όμως, στη Θεσσαλονίκη, η μεγάλη της πνευματική και
καλλιτεχνική δραστηριότητα με χαρακτηριστικά αντίθεσης και αντίρρησης στο καθεστώς, ήταν η βάση για την ενεργητική αντίσταση στη Χούντα:

Εταιρίες πολιτισμού, θεατρικά εργαστήρια, κινηματογραφικές λέσχες, φεστιβάλ κινηματογράφου, γκαλερί, βιβλιοπωλεία, περιοδικά, μπουάτ, εκδόσεις βιβλίων, ιδιαίτερα μετά την άρση της προληπτικής λογοκρισίας το 1972, μόρφωναν ιδεολογικά και ιστορικά τους φοιτητές.

Όλη αυτή η διακίνηση των ιδεών ήταν μια πολιτιστική αντίσταση που συγκροτούσε τον δημοκρατικό λόγο ως αντίθεση στον πατριδοκάπηλο χουντικό και μας προετοίμαζε για το αποκορύφωμα της φοιτητικής αντίστασης, ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ της Θεσσαλονίκης που είχε πλέον χαρακτηριστικά εξέγερσης, χωρίς, όμως, να μπορεί να συγκριθεί με της Αθήνας, αφού δεν είχε παλλαϊκό χαρακτήρα, ούτε θύματα.

Όλη η παρέα μου μετείχε στη πολιτιστική ζωή της πόλης που ετοίμαζε την ανυπακοή μας στο ολοκληρωτικό καθεστώς. Επιπλέον, είχαμε όλοι αγωνιστικές παραδόσεις από την Εθνική Αντίσταση που μας ωθούσαν στο προσκλητήριο, να είμαστε εκεί, στην κατάληψη του Πολυτεχνείου, στις 16 Νοεμβρίου: Η Αριστέα Πλεύρη, η Παρή Στιβακτάκη, ο Γ. Κωνιός, όλοι τους από την Κρήτη, ο Νάκος Γιαννούσης από τη Θεσσαλονίκη, «επισκέπτης» τακτικός στην Ασφάλεια, Ο Νίκος Δόικος που έκανε και φυλακή για τις
ιδέες του κι η Αθηνά Παπατέρπου από την Καστοριά, η Τότη Χασάπη από την Κοζάνη, διακεκριμένη γιατρός σήμερα.

Την Παρασκευή, στις 10 το πρωί περίπου 150 φοιτητές, κυρίως του
Πολυτεχνείου, συγκεντρώθηκαν εκεί. Σύντομα, όμως, πλήθυναν, καθώς γινόταν γνωστή η κατάληψη και συνέρρεαν, έτσι, από όλες τις Σχολές.

Απ’έξω, όμως, πύκνωναν κι οι εγκάθετοι, οι καθεστωτικοί κι οι
Λοκατζήδες και δημιούργησαν αδιαπέραστο κλοιό.

Στους 3000 φοιτητές που αψηφώντας τους κινδύνους συγκεντρωθήκαμε, αρκετοί ήταν Κοζανίτες: Ο αείμνηστος Γ. Γιαννούλας, ο Λ. Τσικριτζής, ο οποίος και στη έξοδο συνελήφθη, οι αδερφές Βλατή, ο Γ. Μητλιάγκας, ο Β. Καραγιάννης, ο Γρ. Δουγαλής, ο Στ. Μαυρίδης…( ο κατάλογος μπορεί να συμπληρωθεί με όσους μου διαφεύγουν).

Το κλίμα ήταν ηρωικό, νομίζω πως κανένας μας ποτέ δεν ξαναένιωσε έτσι:

Αψήφιση της ζωής για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Έλαβαν χώρα συνελεύσεις κατά σχολές για να προκύψει στη συνέχεια η ενιαία Συντονιστική, συνεντεύξεις σε διεθνή κανάλια, συγκέντρωση χρημάτων για τροφοδοσία, λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού με εκφωνήτρια τη σεμνή Κλεοπάτρα, επιτροπές περιφρούρησης, εν μέσω συνθημάτων κατά της χούντας και τραγουδιών της ελευθερίας, από μια παλλόμενη νιότη.

Τα μαντάτα για την εισβολή και τους νεκρούς στην Αθήνα έφτασαν στη Συντονιστική. Μετά τα μεσάνυχτα λοκατζήδες με εφ΄όπλου λόγχη
περικύκλωσαν το κτίριο και στις 4.30 το πρωί 3 τεθωρακισμένα έφτασαν με τις κάνες στραμμένες στην είσοδο. Στις 5.30 μετά από συνεννόηση της Συντονιστικής με τις Πρυτανικές και τις Στρατιωτικές Αρχές άρχισε η έξοδος. Θυμάμαι το φοιτητή της Ιατρικής από την Πτολεμαϊδα, Λαζαρίδη, μέλος της Συντονιστικής να μας ενθαρρύνει και να δίνει οδηγίες για να προστατεύονται τα κορίτσια από τα αγόρια. Έξω σκοτάδι ακόμα, πυκνή παράταξη λογχοφόρων, έλεγχοι και συλλήψεις Μας έσπρωχναν στις συνοικίες και μαζί με την Τότη βρεθήκαμε σε σπίτι αγνώστων διαδηλωτών,
ώσπου να ξημερώσει. Το απόγευμα ήρθα στην Κοζάνη, μπήκα στο EL GRECO και συνάντησα ανυποψίαστους συμπολίτες για τις περιπέτειες των φοιτητών …ενώ οι γονείς μου κινούμενοι από την έγνοια των γονιών, σχολίασαν: Ιμείς θαρούμι σπούδαζις κι ισύ ανακατώνισι μι τα πουλιτικά…

Τάσα Σιόμου.

ΥΓ. Αφιερωμένο στους νέους που συνεχίζουν κι ανακατεύονται για τα ιδανικά της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της κοινωνικής
δικαιοσύνης.