Οι μπούληδες στα σχολεία και τα θύματα τους- Προσοχή στα παιδιά

Ο μικρός Ανδρέας πάει φέτος στην έκτη δημοτικού. Είναι άριστος μαθητής, δεν είναι άτακτος και στο σχολείο έχει ελάχιστους φίλους, μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ο μικρός στα διαλείμματα δεν βγαίνει να παίξει με τους συμμαθητές του. Βγαίνει σπάνια από την τάξη και συνέχεια προφασίζεται κάτι για να παραμείνει μέσα, όταν χτυπάει το κουδούνι. Ο Ανδρέας δεν μιλάει σχεδόν σε κανένα και όταν του μιλάνε οι άλλοι χαμηλώνει το κεφάλι και απαντάει ψιθυριστά.

 Δεν χαμογελάει ποτέ όταν είναι στο σχολείο, ενώ για να επιστρέψει στο σπίτι του, παίρνει βαθιές ανάσες, και τρέχει γρήγορα κοιτώντας φοβισμένα δεξιά και αριστερά σαν να περιμένει κάτι κακό να του συμβεί. Ο Ανδρίκος όταν φεύγει από το σχολείο, μεταμορφώνεται σε άλλο παιδί. Ένα παιδί κοινωνικό, ένα παιδί που δεν σταματά να γελά και να τραγουδά, ένα παιδί που κάνει αστεία. Σαν ένα παιδί σαν όλα τα υπόλοιπα της ηλικίας του.  

Ο μικρός Ανδρέας βιώνει καθημερινά το φαινόμενο του εκφοβισμού, στο σχολείο, από άλλους συμμαθητές του. Και όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις τις περισσότερες φορές, δεν το έχει πει στους γονείς του, δεν αντιδρά και απλά ελπίζει ότι κάποια στιγμή, θα βαρεθούνε να τον εκφοβίζουν και να τον πειράζουν και θα τον αφήσουν ήσυχο. Το φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία – το περίφημο bullying (από εκεί βγήκε και η έκφραση Μπούλης, που σημαίνει ο ψευτόμαγκας που εκφοβίζει τους άλλους) - αρχίζει να προσλαμβάνει και στη χώρα μας, μεγάλες, ανησυχητικές διαστάσεις.

Σύμφωνα με πανελλήνια έρευνα που διενήργησε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), το bullying, τείνει να γίνει σύνηθες φαινόμενο πλέον στα σχολεία. Τουλάχιστον το 8,5% των παιδιών και εφήβων, έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, περισσότερες από 3 φορές το μήνα. Την ίδια στιγμή ο ένας στους έξη έφηβους στο σχολείο (το 15,8%) ομολογούν ότι κάποτε έχουν παίξει το ρόλο του μπούλη και έχουν εκφοβίσει συμμαθητές τους.

Το φαινόμενο γίνεται έντονα ανησυχητικό όχι μόνο για τα σχολεία αλλά και για την Ελληνική κοινωνία γενικότερα, αν αναλογιστούμε ότι μέσα σε διάστημα 8 ετών, ο αριθμός των θυτών έχει διπλασιαστεί. (σε έρευνα του 2002 οι θύτες ήταν το 9% ενώ τώρα αγγίζουν το 15,8%).

Τα αγόρια σαν θύτες, έχουν φυσικά την τιμητική τους, ενώ τα θύματα είναι και αγόρια και κορίτσια. Ο πιο δημοφιλής τρόπος εκφοβισμού είναι τα λεκτικά πειράγματα και ακολουθούν τα πειράγματα και οι χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου, η διάδοση φημών και συκοφαντιών, και τα πειράγματα και οι ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή κινητών τηλεφώνων.

Όμως πλέον έχουμε και αύξηση στη βία. Σύμφωνα με την έρευνα οι “τσαμπουκάδες” στα σχολεία έχουν αυξηθεί και ένα στα 4 αγόρια αναφέρει ότι τον τελευταίο χρόνο, τουλάχιστον τρεις φορές πιάστηκε στα χέρια με κάποιον άλλον ή κάποιους άλλους. Το φαινόμενο αυτό αρχίζει να κατακτά και τα κορίτσια σε χαμηλότερα βέβαια ποσοστά (8,3%).

Σύμφωνα με την έρευνα οι μπούληδες έχουν και ταξικά χαρακτηριστικά. Τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού, στην πλειοψηφία τους, είναι παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με χαμηλά οικονομικά εισοδήματα, σε σχέση με εκείνους που προέρχονται από μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Τα θύματα επίσης, εκτός από την άσχημη ψυχολογία που υφίστανται αναφέρουν ότι έχουν και κακή υγεία ή είναι δυσαρεστημένα με την εμφάνιση τους.

Το οικογενειακό περιβάλλον επηρεάζει τόσο τα θύματα όσο και τους θύτες. Στην πλειοψηφία τους τα θύματα αναφέρουν ότι έχουν δύσκολη επικοινωνία με τους γονείς τους, ενώ οι θύτες παρουσιάζουν τους γονείς τους σαν αυστηρούς ή αυταρχικούς. Οι ειδικοί επιστήμονες τονίζουν με κάθε τρόπο ότι οι καλές σχέσεις γονιών – παιδιών, η καλές σχέσεις μέσα στην οικογένεια ανάμεσα στους δύο γονείς, η εύκολη επικοινωνία μεταξύ τους, αλλά και ο χρόνος που περνάει ένα παιδί ή έφηβος με τους γονείς του, παίζουν σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού.

Στην έρευνα του ΕΠΙΨΥ συμμετείχαν 4.944 μαθητές εφηβικής ή προεφηβικής ηλικίας (ΣΤ δημοτικού, Β γυμνασίου και Α λυκείου) από 306 σχολεία από όλη την Ελλάδα.