Επίκαιρα Θέματα:

Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2012

Το χρονικό μιας δύσκολης διαπραγμάτευσης

Του Γιώργου Παπακωνσταντίνου*
Από την υπογραφή του μνημονίου τον Μάιο του 2010, κάθε φορά που υλοποιούνται επίπονα μέτρα, επανέρχεται η ίδια κριτική: δεν το διαπραγματευτήκατε! Είναι μια βαθύτατα λανθασμένη αντίληψη, που είτε απλώς αγνοεί πραγματικά δεδομένα και καταστάσεις, είτε είναι υποκριτική, ψάχνοντας για εύκολες δικαιολογίες για να αποφεύγει τις δύσκολες πολιτικές επιλογές και αποφάσεις που υπαγορεύονται από την τραγική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.


Το μνημόνιο η χώρα μας το διαπραγματεύτηκε πριν υπογραφεί και το επαναδιαπραγματεύεται κάθε τρίμηνο όταν επικαιροποιείται. Τα βασικά του στοιχεία όμως διαμορφώθηκαν τον Μάιο του 2010. Ας θυμηθούμε τα χαρακτηριστικά εκείνης της περιόδου.

Η Eurostat είχε μόλις ανακοινώσει ότι το έλλειμμα του 2009 βρισκόταν στο 13,6% του ΑΕΠ ή αλλιώς 32 δισ. ευρώ (η διαδικασία αναθεώρησης έληξε τον Νοέμβριο με ένα έλλειμμα κοντά στο 16% του ΑΕΠ).

Το κλίμα και η στάση απέναντι στην Ελλάδα από τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, τους πολίτες τους, τους υπόλοιπους διεθνείς εταίρους μας και τις αγορές ήταν απόλυτα αρνητικό. Αποτέλεσμα της παραβίασης έξι συνεχόμενων Προγραμμάτων Σταθερότητας και της ψευδούς αποτύπωσης ενός ελλείμματος στο 6% στις 2 Οκτωβρίου του 2009, όταν όλα τα δεδομένα το έβγαζαν ήδη μεγαλύτερο.
Η πρωτόγνωρη για την Ευρωζώνη απόφαση για τη στήριξη της Ελλάδας μαζί με το ΔΝΤ με το ποσό των 110 δισ. ευρώ, που ως Ελληνική Κυβέρνηση διεκδικούσαμε ως δυνατότητα ήδη από τον Ιανουάριο, είχε ληφθεί μόλις στις 11 Απριλίου του 2010.

Και το πιο πιεστικό από όλα, στις 19 Μαΐου 2010 έληγαν ομόλογα ύψους εννέα δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά δεν υπήρχαν και ούτε υπήρχε τρόπος δανεισμού, με τις αγορές πλέον κλειστές ή υπερβολικά ακριβές για την Ελλάδα. Με άλλα λόγια, ούτε τα δεδομένα ούτε ο χρόνος ήταν με το μέρος μας.
Στις 15 Απριλίου 2010 ζητήσαμε από την ΕΕ, την ΕΚΤ, το ΔΝΤ να ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί η απόφαση της 11ης Απριλίου για τον Μηχανισμό Στήριξης. Στις 21 Απριλίου 2010 έφθασαν οι τεχνικές ομάδες της τρόικας και στις 23 Απριλίου η Κυβέρνηση, διά στόματος Πρωθυπουργού, ανακοίνωσε την ανάγκη ενεργοποίησης του μηχανισμού, ύστερα από πολύωρη συζήτηση σε Υπουργικό Συμβούλιο.

Από εκείνη την ημέρα και για τις επόμενες 26 ημέρες μέχρι την 19η Μαΐου, που ήταν η δική μας εσωτερική προθεσμία για τη λήξη των ομολόγων, οι διαπραγματεύσεις περιελάμβαναν:
Τεχνικές διαπραγματεύσεις για τη διαμόρφωση των προβλέψεων – χωρίς ακόμη αξιόπιστο στατιστικό σύστημα και χωρίς αναλυτικά στοιχεία για βασικές λειτουργίες του Δημοσίου, όπως π.χ. τη μισθοδοσία, τις δαπάνες των νοσοκομείων, τις κοινωνικές δαπάνες.

Διαπραγματεύσεις για την εξειδίκευση των νομικών και χρηματοοικονομικών δεδομένων και όρων του δανείου.Πολιτικές διαπραγματεύσεις για τη διαμόρφωση του οικονομικού προγράμματος – τα λεγόμενα μέτρα.

Διεθνείς διαπραγματεύσεις για να πεισθούν οι πολιτικές ηγεσίες για τη χρηματοδότηση της Ελλάδας, ειδικά οι χώρες-μέλη του ΔΝΤ, καθώς για πρώτη φορά το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ έπρεπε να λάβει απόφαση για χρηματοδότηση χώρας πάνω από 500% των δικαιωμάτων της.
Φυσικά η έμφαση, και απολύτως δικαιολογημένα, δόθηκε στα δύσκολα δημοσιονομικά μέτρα. Οι εναλλακτικές επιλογές δεν ήταν άπειρες, και οι περιορισμοί πολλοί. Η έμφαση ήταν στην άμεση, «εμπροσθοβαρή» μείωση του ελλείμματος με μέτρα σίγουρου αποτελέσματος.
Παρ’ όλα αυτά καταφέραμε να μετριάσουμε ή να αποφύγουμε τις πιο επώδυνες λύσεις. Διαπραγματευτήκαμε την επέκταση της περιόδου προσαρμογής σε πέντε χρόνια – η μεγαλύτερη που δόθηκε ποτέ σε χώρα -, για να πέσει το έλλειμμα κάτω από το όριο του 3% στο τέλος του 2014. Αποφύγαμε την κατάργηση του 13ου και του 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα. Διασώθηκε μέρος του 13ου και του 14ου μισθού στους χαμηλόμισθους του δημόσιου τομέα και στις συντάξεις.
Και οι τελικές αποφάσεις συνδιαμορφώθηκαν από τους υπουργούς που συμμετείχαν στη διαπραγμάτευση, και ελήφθησαν με αίσθημα ευθύνης, ύστερα από πολλές και δύσκολες συζητήσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο, και με πλήρη ενημέρωση όλων των υπουργών. Επικυρώθηκαν δε στη Βουλή, με στήριξη και πέραν της κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Η διαπραγμάτευση λοιπόν έγινε, και από τότε είναι συνεχής, και λαμβάνει χώρα κάθε τρίμηνο. Ως αποτέλεσμα η χώρα συνεχίζει να εκταμιεύει τις δόσεις του δανείου που της επιτρέπουν να πληρώνει μισθούς και συντάξεις, αλλά και να έχει τον χρόνο για να κάνει τις μεγάλες αλλαγές που τόσο χρειάζεται. Και όσο πετυχαίνουμε τους στόχους μας, μπορούμε και βελτιώνουμε τους όρους δανεισμού, όπως κάναμε με τα επιτόκια, τον χρόνο αποπληρωμής και εν τέλει με την απομείωση του χρέους.

Μετά Χριστόν προφήτες υπάρχουν πολλοί. Και ακόμα περισσότεροι συνωμοσιολόγοι ή όψιμοι επικριτές της μόνης δυνατής λύσης που είχε η χώρα στη δεδομένη στιγμή. Ας έχουμε το πολιτικό θάρρος να υπερασπιστούμε τις επιλογές μας, χωρίς να διστάσουμε να παραδεχτούμε τα λάθη μας.
Το χρωστάμε στις θυσίες και στα όσα έχουν υποστεί και υφίστανται οι Έλληνες πολίτες.

Γιώργος Παπακωνσταντίνου είναι υπουργός Περιβάλλοντος και πρώην Υπ.Οικονομικών. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ της Κυριακής στις 29/1/2012.

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ναι κ. Υπουργέ, θα συμφωνήσω γιατί στα περισσότερα έχετε δίκιο. Αν προσθέσετε σ'όλα αυτά και την άγνοια των πολιτικών μας προσώπων να παρακολουθήσουν τις ευρωπαικές πολιτικές στα διάφορα επίπεδα, το δίκιο σας επαυξάνεται γιατί η βοήθειά τους είναι αμελητέα και έχει κανείς να σηκώσει ένα βάρος που είναι δυσβάσταστο για ένα - δύο Υπουργούς και τον Πρωθυπουργό. Καλά όλα αυτά, αλλά τα οριζόντια μέτρα δεν ήταν δίκαια. Γιατί μόνο στο στενό δημόσιο τομέα? Γιατί μέτρα που λαμβάνονταν από την κυβέρνηση καταστρατηγούνταν από την ίδια? Γιατί όχι μειώσεις και στους Δικαστικούς που τετραπλασίασαν τους μισθούς τους σε μια δεκαετία? Γιατί τεράστιοι μισθοί στις διοικήσεις Οργανισμών και σε στελέχη του ευρύτερου δημόσιιου τομέα που δεν εθίγησαν ιδιαίτερα? Γιατί όχι μειώσεις στις Τράπεζεσ, στην Τράπεζα της Ελλάδος, τους Βουλευτές, κλπ Γιατί μια φορά, σε μια τέτοια κατάσταση, ως σοσιαλιστές δεν παίρνουμε μέτρα για να επωμισδτούν τα βάρη όλοι εκτός από τις χαμηλές συντάξεις των αγροτών και των εργαζομένων, κάτω των 1000 ευρώ???? Πολλά γιατί μπορεί να εκφράσει κανείς, αυτά απογοητεύουν τους πολίτες, αλλά και τους Ευρωπαιους...Ε, δεν νομίζω ότι με ευκολία και αυτοί έρχονται και θέτουν θέματα που εμείς δεν τα βάζουμε στο τραπέζι γιατί δεν θέλουμε να συγκρουστούμε με τα συμφέροντα, τα συνδικάτα και άλλες κατηγορίες και πόλους εξουσίας...Ετσι, η μόνη ελπίδα για δικαιοσύνη, αναμένεται από τους εταίρους μας???? τι να πει κανείς...

Ανώνυμος είπε...

Ολα αυτά κ. υπουργέ καλά και χρυσά. Το αποτέλεσμα μετράει και είναι ένα και μοναδικό. Υπήρξατε ΟΛΟΙ ΣΑΣ ΑΝΙΚΑΝΟΙ και οι απ[οδείξεις είναι πολλές.. π.χ. Κόψατε μόνον μισθούς και συντάξεις και τίπ[οτε άλλο. Ησασταν εσείς που θα κάνατε απελευθέρωση των επαγγελμάτων? Εσείς δέν μπορέσατε να εφαρμόσετε αυτά που ψηφίσατε, το κάπνισμα το ποιό απλό και καθόλου δαπανηρό, οχι την απελευθέρωση που διατυμπανίζατε από το 2000 επί υπουργίας Παπαντωνίου. ΚΡΙΜΑ, ΚΡΙΜΑ, ΚΡΙΜΑ, ΠΟΥ ΣΑΣ ΠΙΣΤΈΨΑΜΕ, ΝΑ Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΠΟΥ ΚΑΤΈΒΗΚΕ ΤΟ πασοκ ΣΤΟ 10%.-

Ανώνυμος είπε...

μετά τα πρώτα ληστρικά μέτρα που πήρατε υπουργέ σας ακούσαμε να δηλώνετε ότι δεν θα πάρετε άλλα γιατί δεν χρειάζονται και αν γίνει αυτό εσείς δεν χρειάζεται να είστε στο υπουργείο . το λιγότερο που θα μπορούσατε να κάνετε είναι να δεχθείτε την ανικανότητα σας και να παραιτηθείτε αλλά που τέτοιες ευαισθησίες........ στο χωριό μου λέμε σήκωσε την ουρά απ το γαϊδούρι και φτύστο θα ντραπεί!!!!!! σας πάει γάντι ....... και καμαρώνετε που κόψατε τους μιστούς στην ΔΕΗ γιατί αναλάβατε δύο φορές την επίσκεψη σας στην Κοζάνη τυχαίο δεν νομίζω!!!!!!!! ελάτε να καμαρώσουμε την βλακεία μας απόκριες έρχονται

Το Προφίλ μας