Τι πραγματικά είναι αριστερό;

Του Ηλία Μόσιαλου

Το Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ συγκαλείται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τη χώρα, αλλά και για το ίδιο το κίνημα. Ωστόσο, αντί να συζητάμε για θέματα στρατηγικής και ιδεολογίας, αναλωνόμαστε σε συζητήσεις του είδους ποιος συμμαχεί με ποιον, ποιος τηλεφώνησε σε ποιον και τι είπαν. Είμαστε σε μια φάση που, ενώ χρειάζεται να εντείνουμε τον πολιτικό διάλογο, εμείς προωθούμε όλο και περισσότερο την αποπολιτικοποίηση των διαδικασιών. Για ό,τι συμβαίνει σήμερα, πέρα από την αναμφισβήτητη ευθύνη της ΝΔ, την οποία όμως κάποιοι ξεχνούν πολύ εύκολα, έχουμε ευθύνη όλοι.
Θα ήταν επομένως χρήσιμο να συζητήσουμε στο σημερινό Εθνικό Συμβούλιο τα θέματα της φυσιογνωμίας μας.

Το ΠΑΣΟΚ στη σχεδόν σαραντάχρονη ιστορία του άλλαξε σε πολλά σημεία προς το θετικό την πορεία αυτής της χώρας. Δημιουργήσαμε το πλαίσιο για την ανάπτυξη δομών κοινωνικής πρόνοιας (ΕΣΥ, μαζική διεύρυνση της συμμετοχής στο εκπαιδευτικό σύστημα, κυρίως στην ανώτατη εκπαίδευση) και ταυτόχρονα προστατέψαμε τα δικαιώματα όλων των πολιτών εντάσσοντας στους θεσμούς της χώρας την υπόλοιπη μισή Ελλάδα, η οποία ήταν αποκλεισμένη για πολιτικούς λόγους. Εντάξαμε τη χώρα στην ΟΝΕ και λειτουργήσαμε ως μέλη του πυρήνα της, ενισχύσαμε τις υποδομές, λειτουργήσαμε ως δύναμη ειρήνης και ισορροπίας στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο και συμβάλαμε στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.

Κάναμε όμως και μεγάλα λάθη, τα αίτια των οποίων δεν ήταν τόσο οι προσωπικές ανεπάρκειες του ενός ή του άλλου στελέχους, αλλά η λανθασμένη θεώρηση του τι είναι αριστερή πολιτική. Αντί να θέσουμε στο επίκεντρο της πολιτικής μας την άρση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, με τις πολιτικές μας τις αυξάναμε, αφού δεν αντιμετωπίζαμε τις αιτίες των ανισοτήτων - το αναποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, το άδικο φορολογικό σύστημα, τον διογκωμένο και ανεπαρκή δημόσιο τομέα και το αδιέξοδο «παραγωγικό» μοντέλο. Θεωρήσαμε ότι αριστερό είναι να μεγαλώνουμε το Δημόσιο και το κράτος με προσλήψεις που δεν χρειάζονταν πάντα και με τη δημιουργία περιττών οργανισμών και υπηρεσιών. Παρά τη διόγκωση του κράτους δεν διαμορφώσαμε καλύτερες και ποιοτικότερες δημόσιες υπηρεσίες. Ετσι, στο όνομα της δημόσιας υγείας διαμορφώσαμε ένα ιδιαίτερα «ιδιωτικοποιηµένο» σύστημα υγείας, µε ιδιωτικές δαπάνες που απορροφούν περίπου το 40% της συνολικής δαπάνης υγείας. Και αυτό ενώ έχουμε τους περισσότερους γιατρούς/οδοντίατρους και φαρμακοποιούς ανά κάτοικο στον κόσμο. Εχουμε μια από τις καλύτερες αναλογίες καθηγητών - μαθητών, ένας καθηγητής για κάθε 8,4 μαθητές, αλλά οι οικογένειες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος δαπανούν το 10,3% του εισοδήματός τους για την ιδιωτική εκπαίδευση.

Ακολουθήσαμε μήπως αριστερή πολιτική στη φορολογία; Αντί να διευρύνουμε τη φορολογική βάση της άμεσης φορολογίας, ρίξαμε το βάρος στην έμμεση. Τα έσοδα από την άμεση φορολογία διαμορφώνονται στο 7,7% του ΑΕΠ, ενώ για την ευρωζώνη προσεγγίζουν το 12,5%. Αν τα έσοδα από τη φορολογία έφθαναν τουλάχιστον στο 11%, τα οφέλη για τη μείωση του ελλείμματος θα ήταν πολλαπλάσια της μείωσης που πετύχαμε με τις οριζόντιες περικοπές των μισθών.

Ηταν καλύτερα τα πράγματα με τις συντάξεις; Είναι κοινωνικά δίκαιο να επιδοτούνται ορισμένα ασφαλιστικά ταμεία από «κοινωνικούς» πόρους/φόρους που επιβάλλονται σε συγκεκριμένες συναλλαγές; Πόσο δίκαιο είναι κάποιοι να λαμβάνουν σύνταξη στα 50 ή στα 55 και κάποιοι άλλοι, οι οποίοι εργάζονται σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες, να πρέπει να εξαντλήσουν τα ηλικιακά όρια; Είναι μήπως αριστερή πολιτική που μετατρέψαμε μέσω μη στοχευμένων επιδοτήσεων μια χώρα με πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα στην αγροτική παραγωγή σε μια χώρα που έχει περισσότερες εισαγωγές από εξαγωγές στον συγκεκριμένο τομέα;

Μήπως αριστερή πολιτική είναι να ενισχύεις την παραγωγική και εξωστρεφή Ελλάδα και όχι τους κρατικοδίαιτους και κομματικοδίαιτους επιχειρηματίες; Να ενισχύεις με κίνητρα τους πραγματικούς και εξωστρεφείς αγρότες (δείτε το μοντέλο του Οινοπαραγωγικού Συνεταιρισμού Νάουσας) και να μη δίνεις ανεξέλεγκτες επιδοτήσεις σε δήθεν αγρότες; Μήπως επίσης αριστερή πολιτική είναι να εξορθολογίσεις τον δημόσιο τομέα καταργώντας τα μη αναγκαία τμήματα και υπηρεσίες και υποβάλλοντας σε αξιολόγηση όλους όσοι πληρώνονται από τα χρήματα του έλληνα φορολογουμένου; Μήπως, τέλος, αριστερή πολιτική είναι να ενισχύεις την παραγωγική βάση αυτής της χώρας, κάτι που φυσικά δημιουργεί εισόδημα, με στόχο την αναδιανομή και τον περιορισμό των ανισοτήτων;

Το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική και κεντροαριστερή αφήγηση για να ανανεωθεί το ίδιο, να ανανεώσει τη σχέση του με τους πολίτες και να δώσει προοπτική στη χώρα.