Κοζάνη Τόπος να ζεις: Θυροφράγματα ή λιμνοδεξαμενές στα Μπουτζάκια ; Προεκλογικά πυροτεχνήματα ή βιώσιμες λύσεις;

Με αφορμή την υπογραφή της σύμβασης από το Δήμο Κοζάνης σχετικά με την κατασκευή θυροφράγματος στο κανάλι Σουλού για τη διευκόλυνση της άρδευσης των αγροτών της Δημοτικής Ενότητας Ελλησπόντου  προκύπτουν τα εξής ερωτήματα:

Η επιλογή της λύσης του θυροφράγματος για την άρδευση της πεδιάδας του Ελλησπόντου μόνο θυμηδία μπορεί να προκαλέσει σε όσους γνωρίζουν το πρόβλημα των νερών στην ευρύτερη υδρολογική λεκάνη.

Για καλύτερη ενημέρωση των πολιτών παραθέτουμε μερικά χρήσιμα στοιχεία

1. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΝΚΟ, “Υδρογεωλογική Αναγνώριση Ν. Κοζάνης, 1991 του γεωλόγου Κων/νου Νικολαιδη” αλλά και του ΙΓΜΕ “ Υδρογεωλογική Μελέτη του προσχωματικού υδροφόρου Σαριγκιόλ ή Νοτίου Πεδίου του υδρογεωλόγου Αλκιβιάδη Στάμου 2001”, στη λεκάνη απορροής της Σαριγκιόλ συγκεντρώνονται από όμβρια ύδατα 120.000.000 m³ περίπου ετησίως. Η μεγαλύτερη ποσότητα (60-65%) εξατμίζεται ενώ το 25%  καταλήγει στο υπέδαφος. Τα επιφανειακά νερά που μέσω του χειμάρρου Σουλού καταλήγουν στη λίμνη Βεγορίτιδα αντιπροσωπεύουν μόλις το 10 - 15%.

Για τις καλλιέργειες της περιοχής χρειάζονται 30.000.000 m³ περίπου το χρόνο. Από αυτά τα 25.000.000 m³  αντλούνται μέσω ιδιωτικών γεωτρήσεων που γίνονται σε όλο και μεγαλύτερο βάθος, με αυξανόμενο συνεχώς κόστος, λόγω των εξορυκτικών δραστηριοτήτων της ΔΕΗ και μόλις 5.000.000 m³  αντλούνται από το Σουλού σε μικρό σχετικά βάθος 5-6 μέτρων.

2. Τα θυροφράγματα θα εξασφαλίσουν μόλις 350.000 m³ νερού αρδεύοντας  το πολύ 700-1000 στρέμματα.

3. Μήπως έπρεπε να εφαρμόσουμε τη διεθνή πρακτική που εφαρμόζουν άλλες χώρες στα εξοφλημένα ορυχεία (Γερμανία, Πολωνία, Τσεχία), υιοθετώντας την τεχνική των λιμνοδεξαμενών, οι οποίες θα επιτύχουν μεγαλύτερη βιωσιμότητα άρδευσης?

     Σύμφωνα με τις ανωτέρω μελέτες προτείνεται η δημιουργία μια σειρά λιμνοδεξαμενών (15 - 25), διάσπαρτων στα έγκοιλα των εγκαταλελειμμένων ορυχείων ως βασικό στοιχείο της ορθολογικής αποκατάστασης των εδαφών σε όλο τον άξονα Κοζάνης-Φλώρινας που καλύπτεται από τις εξορυκτικές δραστηριότητες της ΔΕΗ. Οι λιμνοδεξαμενές αυτές, με πολλά εκατομμύρια κυβικά νερό θα μπορούσαν να έχουν ποικίλη χρήση εξυπηρετώντας πρωτίστως περιβαλλοντικούς αλλά και αρδευτικούς ή  ψυχαγωγικούς, σκοπούς.

     Ενδεικτικά θα μπορούσε να κατασκευαστεί μία λιμνοδεξαμενή στην τούμπα Τετραλόφου εξασφαλίζοντας την άρδευση 7000 στρ. κι μια άλλη ανάμεσα στο Μαυροδένδρι - Ποντοκώμη (στο σημείο που είναι σήμερα σκουπιδότοπος) εξασφαλίζοντας την άρδευση 2.500 στρ. ΣΥΝΟΛΟ 9.500 στρ. Αυτές είναι βιώσιμες λύσεις στα πλαίσια ενός ορθολογικού και μακροχρόνιου σχεδιασμού της μεταλιγνιτικής περιόδου. Αντίθετα τα υπόλοιπα περί θυροφραγμάτων απλά είναι προεκλογικά πυροτεχνήματα. Πέραν του ότι καλύπτουν μόνο 700-1000 στρ., έχουν και το μειονέκτημα ότι σε περίοδο έντονων βροχοπτώσεων αυξάνουν τον κίνδυνο πλημμύρας εφόσον υπερχειλίσει  ο Σουλού.

4. Παράλληλα χρειάζεται διαφορετικό σύστημα οργάνωσης των γεωτρήσεων, το οποίο σήμερα είναι σπάταλο. Οι παράνομες γεωτρήσεις πρέπει να κλείσουν, ενώ οι νόμιμες να κατανεμηθούν σε ομάδες αγροτών. (Ανά ομάδα αγροτών μια γεώτρηση και ατομική χρήση συγκεκριμένης ποσότητας νερού σε καθορισμένα ωράρια). Αυτονόητη είναι και η εγκατάσταση συστημάτων στάγδην άρδευσης, με αποκλεισμό των εκτοξευτήρων όπου το μισό νερό εξατμίζεται ντάλα μεσημέρι. Μόνο με τέτοιες μεθόδους εξοικονόμησης και συλλογικής διαχείρισης μπορούν να αρδευτούν ορθολογικά και μακροχρόνια τα Μπουτζακια και να διαφαλιστεί ένα μεγαλύτερο  εισόδημα στους αγρότες της περιοχής.

5. Τέλος πρέπει επιτακτικά να μπει στο τραπέζι αυτό που κακώς τόσα χρόνια δεν διεκδικούμε: τη δημιουργία στον Καλλικρατικό Δήμο Κοζάνης ενός προτύπου μοντέλου διαχείρισης των αποκατεστημένων εδαφών σε μια μικρή σχετικά έκταση 1000 στρεμμάτων, που θα προβλέπει 30% γεωργικές εκμεταλλεύσεις, 25% δασικές εκτάσεις, 10-15% μικρές λιμνοδεξαμενές κλπ. Τι εμποδίζει να ξεκινήσει πιλοτικά ένα τέτοιο έργο χρηματοδοτούμενο από προγράμματα ενίσχυσης της γεωργίας, από ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης φθινουσών ανθρακο-παραγωγών περιοχών ή και από τον Πόρο; Αντί ο τελευταίος να διασπαθίζεται σε έργα βιτρίνας και παραγοντίστικες «δράσεις», θα μπορούσε να επενδυθεί κατά ένα μέρος σε έργα αναζωογόνησης της υπαίθρου, συμβάλλοντας παράλληλα στην περιβαλλοντική προστασία μέσω της ορθολογική χρήσης του υδατικού δυναμικού.

   Είναι προφανές ότι μερικοί δεν διδάχτηκαν τίποτα από την κρίση και συνεχίζουν να τάζουν στους αγρότες αρδευτικά έργα εκ του προχείρου αποβλέποντας σε ψηφοθηρικά οφέλη.

   Είναι εξίσου προφανές ότι αυτοί οι πολιτικοί «παλιάς κοπής» που ήταν συναυτουργοί στην κρίση δεν μπορούν να δώσουν λύση

α) γιατί έταζαν λαγούς με πετραχήλια ή συμφωνούσαν σιωπηλά όλα αυτά τα χρόνια με τη μεταφορά τεράστιων – και ακριβών - ποσοτήτων νερού από τον Αλιάκμονα (διασπαθίστηκαν και λεφτά σε άσκοπες μελέτες)

και β) γιατί δεν έκαναν τον κόπο ούτε καν να εμφανιστούν στη ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΩΝ Δυτ. Μακεδονίας. Η μόνη παράταξη που πήγε και βοήθησε με συμπληρωματικές πληροφορίες και παρεμβάσεις ήταν η Οικολογική Κίνηση Κοζάνης και η Δημοτική Κίνηση “Κοζάνη, τόπος να ζεις” .

Για την θεματική ομάδα Ενέργειας & Περιβάλλοντος

ΦΑΝΗ  ΦΤΑΚΑ-ΤΣΙΚΡΙΤΖΉ