Δημοτική Κίνηση “Κοζάνη Τόπος να ζεις»: «Φάκελος Χρώμιο» - ΔΕΥΑΚ και Περιφέρεια να δεσμευθούν για ΜΟΝΙΜΗ λύση με ΚΑΘΑΡΟ νερό και να μην οχυρώνονται πίσω από το ξεπερασμένο όριο των 50 μg/L.

  Εδώ και ενάμιση μήνα η τοπική επικαιρότητα «χρωματίζεται» από τις μεγάλες συγκεντρώσεις του τοξικού εξασθενούς χρωμίου που ανιχνεύτηκε στο νερό χωριών του πρώην δήμου Ελλησπόντου.

Η Δημοτική Κίνηση “Κοζάνη Τόπος να ζεις» από την πρώτη στιγμή ήρθε σε επαφή με όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, με τα τοπικά συμβούλια και τους φορείς, καθώς και με την επιστημονική κοινότητα (ΤΕΙ, ΙΓΜΑ, ερευνητές), προκειμένου να αντιμετωπίσει το ζήτημα με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Οι προτάσεις μας παρουσιάζονται συνοπτικά στο τέλος του παρόντος, αλλά πριν φτάσουμε εκεί να καταθέσουμε μερικούς προβληματισμούς:

1.      Η ΔΕΥΑΚ αρχικά δεν απέκλεισε τη λύση μίξης των νερών απο διάφορες πηγές  με στόχο να πέσει το ολικό χρώμιο κάτω από το νόμιμο (αλλά ξεπερασμένο και επισφαλές) όριο των 50 μg/L. Μια τέτοια λύση, ως μόνιμη, είναι λανθασμένη και επικίνδυνη. Ελπίζουμε αυτό το ενδεχόμενο να έχει εγκαταλειφθεί πλέον, μετά και από τις δικαιολογημένες αντιδράσεις που υπήρξαν. Και εξηγούμε το γιατί: Το μεγαλύτερο μέρος του ολικού χρωμίου στα νερά αυτά αποτελείται από το τοξικότατο και καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο, για το οποίο δεν υπάρχει όριο – κακώς- στην Ελλάδα και στις περισσότερες χώρες. Όμως στην περιοχή του Ασωπού – Μεσσαπίας, όπου τα νερά είναι ρυπασμένα εδώ και χρόνια με εξασθενές χρώμιο, το Πρωτοδικείο Χαλκίδας με την απόφασή του 1158/2010 θέσπισε εκεί ως όριο του εξασθενούς χρωμίου τα 2 μg/L. Επίσης η Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Καλιφόρνια, η οποία αντιμετώπισε σοβαρή ρύπανση των νερών της με χρώμιο, έχει καθορίσει ως «τιμή στόχο» (Proposed Health Goal, PHG) τα 0,02 μg/L. Συνεπώς με βάση τις τάσεις αυστηροποίησης της νομοθεσίας κάθε μόνιμη λύση που απλά θα εμπλούτιζε το ρυπασμένο νερό με καθαρό, ώστε να ικανοποιεί μεν τη σημερινή απαρχαιωμένη νομοθεσία αλλά όχι και τα επιστημονικά στάνταρντς υγιεινής, είναι επισφαλής και θνησιγενής.

2.      Με βάση πρόσφατες μετρήσεις ανιχνεύθηκε εξασθενές χρώμιο περίπου 0 μg/L (δηλαδή μη ανιχνεύσιμο) (χωρίς τη χρήση της γεώτρησης που βρίσκεται στη λεκάνη Σαριγκιόλ) και 71μg/L (με τη χρήση της γεώτρησης) και στα χωριά Κίσσα και Κοιλάδα, αλλά η ΔΕΥΑΚ και η Περιφέρεια συνεχίζουν να επιτρέπουν τη χρήση του νερού για πόση, καλυπτόμενες κι εδώ πίσω από το όριο των 50 μg/L για το ολικό χρώμιο και την ανυπαρξία ξεχωριστού ορίου για το επικίνδυνο εξασθενές χρώμιο.

3.      Στο τελευταίο Δημοτικό Συμβούλιο, μετά από ερώτηση μας, παρουσιάστηκαν μετρήσεις της ΔΕΗ σε γεωτρήσεις στην περιοχή γύρω από τον ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, με υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου από το 2006 ! Παρολαυτά δεν κινητοποιήθηκε κανείς. Έτσι, όχι μόνο οι κάτοικοι των γύρω χωριών αλλά αποδεικνύεται πώς  και  οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ κατανάλωναν για χρόνια νερό με χρώμιο.

Για το θέμα των ευθυνών, διαχρονικά από όπου και αν αυτές εκπορεύονται, έχει ήδη επιληφθεί η δικαιοσύνη και ελπίζουμε σύντομα σε αποτελέσματα έτσι ώστε αυτές να αποδοθούν άμεσα εκεί που πρέπει.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

·         Δημοσιοποίηση στην ιστοσελίδα της ΔΕΥΑΚ όλων των μετρήσεων  των διαπιστευμένων συνεργαζόμενων  εργαστηρίων, μετά από άμεση αξιολόγηση. Οι πολίτες θα πρέπει να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή τι νερό καταναλώνουν.

·         Άμεση ανάθεση μελέτης  για να διαπιστωθεί η αιτία του προβλήματος σε όλη τη λεκάνη και να προταθεί τεκμηριωμένη και εφικτή λύση. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, υπηρεσίες, επιστημονικά ιδρύματα πρέπει να δώσουν τα στοιχεία και τις μετρήσεις που διαθέτουν και να συνεργαστούν, χωρίς μικροπολιτικά παιχνίδια.  Η λύση δεν μπορεί απλά να ικανοποιεί το νόμιμο όριο των 50 μg/L, (ας μην ξεχνάμε ότι «το νόμιμο δεν είναι κατά ανάγκη και ηθικό»), αλλά να εξασφαλίζει στους πολίτες καθαρό νερό, απαλλαγμένο από κάθε είδους μόλυνση και φυσικά από το εξασθενές χρώμιο. Μέχρι στιγμής η χρήση νερού από τον διερχόμενο αγωγό της Ερμακιάς και η ενίσχυση της παροχής νερού από ιδιωτικές καθαρές γεωτρήσεις φαίνεται να είναι η πιο πιθανή λύση, χωρίς να θέλουμε να προδικάσουμε τα αποτελέσματα της μελέτης. Η χρηματοδότηση του σχετικού έργου από το ΕΣΠΑ είναι μεν ευκταία, αλλά φαντάζει δύσκολη λόγω χρονοβόρων διαδικασιών. Σε αυτό το σημείο πρέπει να παρέμβει η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας μέσω της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής για επίσπευση των διαδικασιών λόγω του κατεπείγοντος του θέματος.  Σε κάθε περίπτωση η αραίωση του ρυπασμένου νερού ώστε να μετριαστεί το πρόβλημα δεν μπορεί να γίνει δεκτή ως οριστική λύση, παρά μόνο βραχυχρόνια (1 - 2 μήνες) προκειμένου να μη δημιουργηθούν άλλα προβλήματα υγιεινής από την παντελή έλλειψη νερού.  Προφανώς το νερό αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πόση αλλά μόνο για χρήση σε χώρους υγιεινής, πλύση χώρων κ.α

·         Μετρήσεις δειγμάτων αγροτικών προϊόντων στις επίμαχες περιοχές. Οι ανεύθυνες «διαγνώσεις» κάνουν ζημιά. Αν μεν υπάρχει πρόβλημα πρέπει να προστατευτούν οι καταναλωτές, αν όμως δεν υπάρχει να προστατευτεί η τοπική παραγωγή από τις φήμες.

·         Τροποποίηση του τρόπου λήψης δειγμάτων πόσιμου νερού. Η δειγματοληψία πρέπει υποχρεωτικά να πραγματοποιείται από τις πηγές και τις γεωτρήσεις τροφοδοσίας του δικτύου, τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο στο τέλος της υγρής και της ξηρής περιόδου και όχι μόνο από τα εσωτερικά δικτυα των οικισμών όπου το νερό είναι προϊόν μίξης με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται στιγμιαία εικόνα της ποιότητάς του στο δίκτυο.

·         Θέσπιση ορίου για το εξασθενές χρώμιο. Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να ζητήσουν επιτακτικά (στα πλαίσια της αρχής της προφύλαξης) τη θεσμοθέτηση ξεχωριστού ορίου στα επίπεδα της ανιχνευσιμότητάς του. Βουλευτές, Δήμοι και Περιφέρεια  οφείλουν να βοηθήσουν. Μέχρι στιγμής κανείς τους δεν έχει ζητήσει τη νομοθέτηση τέτοιου  ορίου με επίσημη πρόταση. Η  Κίνηση μας θα φέρει σχετικό ψήφισμα στο Δημοτικό Συμβούλιο και θα ζητήσει τη συνεργασία με δήμους της περιοχής Ασωπού – Μεσσαπίας. Ελπίζουμε και οι άλλες δημοτικές παρατάξεις της Κοζάνης να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να υπάρξει ομόφωνο αίτημα του Δήμου Κοζάνης για νομοθέτηση διακριτού οριου για το εξασθενές χρώμιο. Προτείνουμε στο δήμαρχο κ. Μαλούτα να θέσει το θέμα και στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ ζητώντας ανάλογο ψήφισμα.

·         Κάλεσμα στη ΔΕΗ για παροχή βοήθειας και υποστήριξης των πλητόμενων πληθυσμών (δωρεάν εμφιαλωμένα νερά, διάθεση βυτίων νερού, συμμετοχή στο κόστος των έργων) και άμεση εμπλοκή της στην ανεύρεση τόσο των αιτιών όσο και των οριστικών λύσεων του προβλήματος (π.χ. διερεύνηση της δυνατότητας υδροδότησης όλων των οικισμών του πρώην Δήμου Ελλησπόντου μέσω των ανοιχτών δεξαμενών που διαθέτει στην περιοχή χωρητικότητας 130.000 m3) αφού πρέπει επιτέλους να εγκαταλείψει τη στάση του ουδέτερου παρατηρητή και να αναγνωρίσει το σημαντικό ρόλο (οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό) που έχει για τη συνολική εικόνα στην ευρύτερη περιοχή.

Ως Δημοτική Κίνηση θα συνεχίσουμε να ενημερωνόμαστε, να ερευνούμε και να παρεμβαίνουμε στο θέμα εμπεριστατωμένα και υπεύθυνα, χωρίς καμιά διάθεση μικροπολιτικής εκμετάλλευσης με μοναδικό γνώμονα την ασφαλή διαβίωση όλων των κατοίκων του Δήμου.