Υψηλής επικινδυνότητας για αυτοκτονία χαρακτηρίζεται η Υψηλή Γέφυρα Σερβίων – Πέντε θάνατοι μέσα στο 2019 – Προτάσεις για την εφαρμογή παρεμβάσεων από την «ΚΛΙΜΑΚΑ»

από το kozanilife.gr
Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας λειτουργεί από την ΚΛΙΜΑΚΑ υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και είναι το αποτέλεσμα μιας 8ετούς και πλέον προσπάθειας επιστημόνων ψυχικής υγείας, να παρέχουν υψηλής
ποιότητας υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε άτομα με αυτοκτονική/αυτοκαταστροφική συμπεριφορά και επιζώντες (άτομα που έχουν χάσει κάποιο οικείο πρόσωπο από αυτοκτονία). Μέσα στο πλαίσιο των δράσεων του Κέντρου Ημέρας στο οποίο είναι ενταγμένη και η 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία-1018, που λειτουργεί η ΚΛΙΜΑΚΑ ήδη από το 2007 και με άξονα την πρόληψη της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, συλλέγονται και επεξεργάζονται στατιστικά δεδομένα, που αφορούν τις αυτοκτονίες.
Στην χώρα μας, οι αυτοκτονίες καταγράφονται επίσημα από την ΕΛ.ΣΤΑΤ και καθυστερούν να δημοσιοποιηθούν περίπου 2 χρόνια. Προκειμένου να συμβάλλει στην καλύτερη καταγραφή του ζητήματος, δεδομένης και της παγκόσμιας υποκαταγραφής των αυτοκτονιών και απουσίας καταγραφής των αποπειρών και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, το επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ έχει αναπτύξει ένα σύστημα ερευνητικής καταγραφής, το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών. Στόχος του Παρατηρητηρίου είναι να αποτυπώσει την συχνότητα των αυτοκτονιών στην

Ελλάδα σε πραγματικό χρόνο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποτελούν επίσημα δεδομένα ή συγκροτούν την πλήρη καταγραφή του ζητήματος.
Τα στοιχεία αυτά συλλέγονται από μία πληθώρα πηγών όπως :
-Ο έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος, Μ.Μ.Ε
-Ένα δίκτυο εθελοντών που απαρτίζεται από Επαγγελματίες Υγείας, επωφελούμενους των υπηρεσιών του Κέντρου και πολίτες
-Κλήσεις στην Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
-Εξυπηρετούμενους του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
-Συνεργασία με γραφεία κηδειών
-Και κάποιες ιατροδικαστικές υπηρεσίες και καταστήματα κράτησης
Η συλλογή των στατιστικών δεδομένων και η ακριβής καταγραφή των αυτοκτονιών κατέχει εξέχουσα σημασία στον τομέα της πρόληψης των αυτοκτονιών καθώς βοηθά στην αναγνώριση των αυτοκαταστροφικών ατόμων, τον εντοπισμό των ομάδων υψηλού κινδύνου για αυτοκτονία, την ανίχνευση των διαφορών μεταξύ των αριθμών των αυτοκτονιών ανά περιοχή και περιφέρεια όπως και τον εντοπισμό πιθανών hotspots (σημείων υψηλής επικινδυνότητας για αυτοκτονία) με απώτερο σκοπό των σχεδιασμό και την ανάπτυξη στοχευμένων παρεμβάσεων.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών παρατηρείται αυξημένη συχνότητα της καταγραφής των αυτοκτονιών και των αδιευκρίνιστων θανάτων στην Λίμνη Πολυφύτου. Πιο συγκεκριμένα, μέσα στο 2019 έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 5 θάνατοι στην λίμνη, ενώ τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να σημειώθηκε άλλη μία αυτοκτονία. Επιπρόσθετα, δεδομένης της απουσίας της καταγραφής των αποπειρών αυτοκτονίας, ένα παγκόσμιο δεδομένο, είναι άγνωστος ο αριθμός των αποπειρών ή των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών που έχουν πραγματοποιηθεί σε εκείνο το σημείο.


Ως τοποθεσία υψηλού κινδύνου για αυτοκτονία (suicide hotspot) ορίζεται μία συγκεκριμένη τοποθεσία η οποία είναι προσιτή και προσβάσιμη από το κοινό και χρησιμοποιείται ως τόπος αυτοκτονίας. Τέτοιου είδους τοποθεσίες μπορούν να αποτελέσουν οι γέφυρες, τα ψηλά κτίρια, οι γκρεμοί, οι αγροτικές ή απομονωμένες τοποθεσίες και οποιαδήποτε άλλη τοποθεσία πληροί τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Δεν υπάρχει κάποια συμφωνία ως προς τον ορισμό ενός συγκεκριμένου αριθμού αυτοκτονιών για να χαρακτηριστεί μία τοποθεσία ως «hotspot» ωστόσο περισσότερες από μία αυτοκτονίες σε μία συγκεκριμένη τοποθεσία ανεξάρτητα από οποιαδήποτε περίοδο πρέπει να εγείρει
προβληματισμούς και υποδηλώνει πως «παρέχει» τα μέσα για την εκπλήρωση της αυτοκτονίας. 

Η συχνότητα των αυτοκτονιών όπως και η θνησιμότητα ή ακόμη και η πιθανότητα σοβαρού τραυματισμού λόγω των φυσικών συνθηκών της τοποθεσίας αποτελούν δύο ακόμη παράγοντες που μπορούν να καταδείξουν ένα μέρος ως σημείο υψηλής επικινδυνότητας για αυτοκτονία. Τέτοιες τοποθεσίες στην Ελλάδα έχουν αποτελέσει κατά καιρούς ο Ισθμός της Κορίνθου, η Ακρόπολη, η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, η Γέφυρα της Χαλκίδας, οι Καταρράκτες της Έδεσσας, η Λίμνη των Ιωαννίνων, το Λιμάνι του Πειραιά και ο Πηνειός Ποταμός.


Με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε ότι και η Υψηλή Γέφυρα των Σερβίων αλλά και η Τεχνητή Λίμνη Πολυφύτου αποτελούν τοποθεσίες υψηλής επικινδυνότητας για αυτοκτονία και συνεπώς θεωρούμε χρήσιμη την εφαρμογή παρεμβάσεων χαμηλού κόστους που θα μπορούσαν να αποδειχθούν κρίσιμες για την προστασία της ζωής των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο. Κάποιες από αυτές αποτελούν η εγκατάσταση φυσικών εμποδίων (π.χ. τοποθέτηση φραγμάτων) και η τοποθέτηση πινακίδων με αναφορά σε τηλεφωνικές γραμμές άμεσης βοήθειας (όπως η 24ωρη τηλεφωνική Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018). 

Ευρήματα μελετών από την διεθνή επιστημονική κοινότητα όπου έχουν εφαρμοστεί οι ανωτέρω προληπτικές παρεμβάσεις (π.χ. Γέφυρα του Φορθ της Σκωτίας, Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο) δείχνουν πως η συγκεκριμένη πρακτική δεν οδηγεί τα άτομα στην αναζήτηση εναλλακτικής τοποθεσίας, όπως πιθανότατα θα επικρατούσε στην κοινή αντίληψη, ή στην ανεύρεση διαφορετικής μεθόδου. Αντίθετα, μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για επανεξέταση των ενεργειών που εμπλέκονται με την πρόθεση για αυτοκτονία.
Άλλες προτεινόμενες παρεμβάσεις συνιστούν η παρουσία εκπαιδευμένου προσωπικού ασφαλείας ή ομάδων περιπολίας (κατάλληλα εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι άνθρωποι που θα περιπολούν την περιοχή ανά τακτά χρονικά διαστήματα) και η τοποθέτηση καμερών παρακολούθησης με σκοπό την ενθάρρυνση των ανθρώπων που σκέφτονται την αυτοκτονία να αναζητήσουν βοήθεια.


Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας είναι έτοιμο να συνεργαστεί με την τοπική αυτοδιοίκηση και τις αρμόδιες υπηρεσίες προς αυτήν την κατεύθυνση όπως και να συμβάλλει στην πραγματοποίηση ψυχολογικών αυτοψιών, κλινικό εργαλείο ανάλυσης αυτοκτονιών (ή θανάτων από αδιευκρίνιστα αίτια) με αναδρομικό χαρακτήρα, για την διερεύνηση των θανάτων που έχουν πραγματοποιηθεί σε αυτά τα σημεία και να συμβάλει προσφέροντας την επιστημονική του εμπειρία και τεχνογνωσία.
Για το KOZANILIFE.GR η Επιστημονική Ομάδα του Κ.Η. Πρόληψης της Αυτοκτονίας ΚΛΙΜΑΚΑ