Σχέδια Βελτίωσης: υπάρχει σοβαρό θέμα!

Tου Βαγγέλη Σημανδράκου

Κύριε Υπουργέ,

ο αγροτικός κόσμος οδηγείται σε αδιέξοδο από την πορεία υλοποίησης του δημοφιλούς και πολυδιαφημιζόμενου προγράμματος των Σχεδίων Βελτίωσης.

Οι τελευταίες αιτήσεις υπαγωγής για χρηματοδότηση κατατέθηκαν τον Σεπτέμβριο 2011, αλλά δυστυχώς μέχρι και σήμερα βρισκόμαστε ακόμη στο στάδιο των αξιολογήσεων και εγκρίσεων. Πράγματι, ο μεγάλος αριθμός των αιτήσεων που είχαν υποβληθεί (7.700 αιτήσεις πανελλαδικά) ήταν παράγοντας που θα επέφερε καθυστερήσεις, αλλά κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί, ότι ο κύκλος ολοκλήρωσης θα ξεπερνούσε τα 2 χρόνια.

Σε επίπεδο Δυτικής Μακεδονίας κατατέθηκαν περίπου 600 αιτήσεις για χρηματοδοτική ενίσχυση από τις οποίες θετική εισήγηση αναμένεται ή καλύτερα εκτιμάται για πάνω από 500. Αυτό γιατί κάποιοι δεν θα αποδεχθούν, μερικοί θα απορριφθούνε και ορισμένοι δεν κατάφεραν να στείλουν φυσικό φάκελο (υπέβαλαν μόνο ηλεκτρονική αίτηση).

Έτσι λοιπόν, στις αρχές του 2013 στάλθηκαν από το ΥΠ.Α.Α.Τ οι πρώτες εγκρίσεις (16 μήνες από την υποβολή των φακέλων). Μέχρι σήμερα (2 χρόνια από την αρχική υποβολή) στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας έχουν λάβει έγκριση περίπου 350 αγρότες (το 70% των εκτιμώμενων εγκρίσεων). Από αυτούς, σε διάστημα 9 μηνών, μόνο οι 53 (το 15%επί των μέχρι τώρα εγκεκριμένων) έχουν καταθέσει αίτημα πληρωμής. Με τρεις λέξεις: υπάρχει σοβαρό θέμα!

Σημειολογικά αναφέρεται η προηγούμενη προκήρυξη των Σχεδίων Βελτίωσης του 2008, η οποία υλοποιήθηκε  το 2009 και 2010. Σε εκείνη την προκήρυξη στο πρώτο εξάμηνο από την αποστολή της πρώτης έγκρισης  κατέθεσαν αίτηση για πληρωμή το 60% των εγκεκριμένων αγροτών. Απλησίαστο ποσοστό για τα σημερινά δεδομένα.

Το οικονομικό πλήγμα για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας είναι ισχυρό αν αναλογιστούμε ότι τα 500 Σχέδια Βελτίωσης θα δεσμεύσουν – κατ’ εκτίμηση- επενδυτικά κονδύλια για περισσότερα από 60 εκ ευρώ.

Από την παραπάνω καταγραφή αριθμών και ποσοστών αντιλαμβάνεται κανείς ότι η στόχευση των Σχεδίων Βελτίωσης έχει αποτύχει και παραπαίει το αγροτικό σύμπλεγμα με τις επεκτάσεις του.

Το πρόβλημα εστιάζεται στο μητροπολιτικό μοντέλο αξιολόγησης των επενδυτικών φακέλων και στον συγκεντρωτικό ρόλο του ΥΠ.Α.Α.Τ. Δομές και αγροτικές διευθύνσεις της Περιφέρειας αγνοήθηκαν και το έμπειρο γεωτεχνικό προσωπικό απλά κλήθηκε να βοηθήσει και όχι να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Τα κυρίαρχα όμως προβλήματα για την ομαλή ροή του προγράμματος των Σχεδίων Βελτίωσης είναι η έλλειψη ρευστότητας, η αμφισβήτηση της αγροτικής φερεγγυότητας και η έλλειψη τραπεζικής πίστης.

Σήμερα οι συστημικές τράπεζες δεν διαθέτουν τραπεζικά προϊόντα για επενδυτές του αγροτικού τομέα. Παρά τις βαρυσήμαντες εξαγγελίες των μεγαλοστελεχών τους και τις υποχρεώσεις τους - που απορρέουν από την ανακεφαλαιοποίηση - οι χορηγήσεις των  δανείων είναι μηδαμινές.  Οι αγρότες δεν μπορούν να δανειστούν εξαιτίας των υπερβολικών απαιτήσεων σε εγγυήσεις (αστικά ακίνητα υψηλής αξίας, τριτεγγυητές με καταθέσεις κλπ). Το αποτέλεσμα είναι ούτε χίλια ευρώ δάνειο.

Δυστυχώς η απώλεια της ΑΤΕ – μέχρι πέρυσι στυλοβάτης της αγροτικής οικονομίας- κλόνισε την αγροτική πίστη, το υφιστάμενο εμπορικό – εφοδιαστικό αγροτικό δίκτυο και επηρέασε τις καλλιεργούμενες εκτάσεις. Παρατηρήθηκε εγκατάλειψη καλλιεργούμενων εκτάσεων, μείωση της εγχώριας παραγωγής, υποβίβαση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και είναι μείωση θέσεων απασχόλησης σε παρένθετες επιχειρήσεις.

Τι πρέπει να γίνει:

• επιτάχυνση και άμεση ολοκλήρωση των διαδικασιών αξιολόγησης των υπόλοιπων επενδυτικών σχεδίων,
• ενεργό ρόλο των αγροτικών διευθύνσεων των Αποκεντρωμένων Περιφερειών στην πορεία του προγράμματος,
• κυβερνητική απόφαση διαμέσου της Τράπεζας της Ελλάδος για στήριξη του αγροτικού τομέα από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
• επενδυτικά αγροτικά προϊόντα από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ανά τομέα.
• ενεργοποίηση – επιτέλους - του ταμείου αγροτικής επιχειρηματικότητας,
• και ρύθμιση των αγροτικών δανείων λαμβάνοντας υπόψη τα κοινωνικά, εισοδηματικά και τα περιουσιακά στοιχεία των αγροτών.

Κύριε Υπουργέ, ακούμε από το πολιτικό σύστημα συχνά πυκνά το τελευταίο χρονικό διάστημα ότι ο πρωτογενής τομέας έχει την δυνατότητα να συμβάλει στη βελτίωση του οικονομικού περιβάλλοντος. Ναι μπορεί να βοηθήσει αλλά όχι να λύσει το πρόβλημα.

Τη συμβολή αυτή ας μην την αναχαιτίζουμε με πολιτικές και πρακτικές τύπου Σχεδίων Βελτίωσης, διότι είναι φανερό ότι οδηγούμε σε προδιαγεγραμμένο θάνατο την αγροτική οικονομία.

Με τιμή

Βαγγέλης Σημανδράκος

Πρόεδρος ΓΕΩΤ.Ε.Ε./Π.Δ.Μ.  &

Περιφερειακός Σύμβουλος