«Νομιμοποιητές» λαϊκισμού

Του Γιάννη Λούλη  

Κάθε εκλογική αναμέτρηση έχει δυο στοιχεία: Ένα εκλογολογικό και ένα πολιτικό. Εκλογολογικά, αποσυντίθεται και κατακερματίζεται ένα φθαρμένο κομματικό σύστημα δυο πόλων. Τούτο δεν είναι απαραίτητα αρνητικό ακόμη και στις παρούσες δραματικές οικονομικές συγκυρίες. Συνοδεύεται όμως, από ένα άκρως ανησυχητικό πολιτικό στοιχείο: Το σαρωτικό λαϊκιστικό ρεύμα που διαπερνά τις περισσότερες κομματικές δυνάμεις σπρώχνοντας τη χώρα στην καταστροφή. Πως όμως φτάσαμε στο σημείο αυτό; Ποιοι «νομιμοποίησαν» τη λαϊκιστική λαίλαπα;

Όλα ξεκίνησαν από τη στιγμή που η αξιωματική αντιπολίτευση στη χώρα δεν ακολούθησε το δρόμο των αντιπολιτεύσεων στην Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία. Δεν προσέφερε στοιχειώδη συναίνεση στην κυβέρνηση Παπανδρέου που βρέθηκε (ανέτοιμη) μπροστά σε ένα βουνό προκλήσεων. Εάν η Ελλάδα δεν προσυπέγραφε την πρώτη δανειακή συμφωνία, θα χρεοκοπούσε αυτοστιγμή. Παρόλα αυτά η Σαμαρική ΝΔ την καταψήφισε. Και όμως θα μπορούσε με στοιχειώδη υπευθυνότητα, μετά την υπερψήφιση, να ασκήσει σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Παπανδρέου επί της εφαρμογής της συμφωνίας και ιδίως των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.
Όμως η Σαμαρική ΝΔ επέλεξε έναν πρωτόγνωρο λαϊκισμό. Πολέμησε ανοιχτά ή υπόγεια όλες τις μεταρρυθμίσεις που αφορούσαν το δημόσιο τομέα και τις συντεχνίες. Καλλιέργησε μια ψευδοπατριωτική ρητορική «αντίστασης» στους Εταίρους μας. Μοίρασε αυταπάτες πως μια χώρα κυριολεκτικά στην γωνία, θα μπορούσε δήθεν να βάλει στη γωνία τους δανειστές της! Απειλώντας τους με τη δική της χρεοκοπία! Στην πρώτη ΔΕΘ, ο Σαμαράς είπε το απερίγραπτο ότι όταν ένας δανειζόμενος χρωστά πολλά σε μια τράπεζα, η τελευταία (και όχι ο ίδιος) έχει το πρόβλημα! Όταν τέθηκε θέμα μη καταβολής της πέμπτης δόσης του δανείου έλεγε ότι κάτι τέτοιο «δεν είναι απλό», διότι θα έχει μεγάλο κόστος για την Ε.Ε.
Όλα αυτά είχαν φυσικά ως επιδίωξη να αφεθεί το ΠΑΣΟΚ να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Ώστε να υποστεί μόνο του το κόστος, την ώρα που η ηγεσία της ΝΔ θα το έπαιζε «αντιστασιακή», και «σούπερ-πατριωτική». Από τότε η κοινή γνώμη έγινε έρμαιο του λαϊκισμού, καθώς στερήθηκε την ύπαρξη δυο υπεύθυνων κομμάτων που να λένε σκληρές αλήθειες για το παρόν και το μέλλον, «εκπαιδεύοντας» σωστά την κοινή γνώμη. Αντ’ αυτού, η Σαμαρική ΝΔ εκπαίδευσε τους ψηφοφόρους της για να γίνουν θήραμα του πρωτόγονου λαϊκισμού του όποιου Καμμένου. Όταν ο τελευταίος δηλώνει πως η χώρα πρέπει να κάνει στάση πληρωμών (όπως ακριβώς και ο Τσίπρας) για να «εκβιάσει» τους δανειστές της, τραβάει στα άκρα εκείνα που έχει «διδαχτεί» από τον Σαμαρά.
Η τραγωδία του Σαμαρά όμως είναι πως άλλοι ωφελήθηκαν από τους λαϊκιστικούς ασκούς του Αιόλου που άνοιξε. Διότι η κοινή γνώμη από την πρώτη στιγμή απαιτούσε σοβαρότητα και υπευθυνότητα από ένα αρχηγό μεγάλου κόμματος. Ενώ στο τέλος της ημέρας, με την κατάρρευση της κυβέρνησης Παπανδρέου, αναγκάστηκε και ο ίδιος να αναδιπλωθεί άτακτα.
Φυσικά, δεν ευθύνεται μόνο ο Σαμαράς για το ρεύμα λαϊκισμού. Βαρύτατη ευθύνη έχουν οι κυβερνήσεις Παπανδρέου οι οποίες απέφυγαν τις μεταρρυθμίσεις για να μη θίξουν την εκλογική τους πελατεία στο δημόσιο τομέα. Αλλά τουλάχιστον το ΠΑΣΟΚ, δεν έκανε στρατηγικό λάβαρο τον λαϊκισμό.
Όμως όλα αυτά πλέον έχουν μικρή σημασία. Η ουσία είναι πως ο λαϊκισμός έχει πλέον «νομιμοποιηθεί». Λειτουργώντας ως βρόχος για τη χώρα. Στις δυσκολότερες ώρες της.