Προγραμματικές δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ για τη νέα μορφή του κράτους, για το πολιτικό σύστημα

Παρουσιάζω σήμερα τις προγραμματικές δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ για τη νέα μορφή του κράτους, για το πολιτικό σύστημα που μπορεί να βγάλει τη χώρα από το τέλμα και να την οδηγήσει στην υπέρβαση της κρίσης, για την αναμόρφωση των θεσμών, για μια άλλη Δημόσια Διοίκηση και Αυτοδιοίκηση, για μια διαφορετική λειτουργία της Δικαιοσύνης.

Η βασική διαπίστωσή μας είναι ότι το πολιτικό πρόβλημα της χώρας δυστυχώς εξελίσσεται τον τελευταίο καιρό σε πρόβλημα Δημοκρατίας.

Είναι άλλο πράγμα η κρίση αξιοπιστίας, αποτελεσματικότητας, αντιπροσωπευτικότητας, νομιμοποίησης, άλλο πράγμα η κρίση πολιτικής σταθερότητας, η πολυδιάσπαση του πολιτικού φάσματος, άλλο πράγμα η ανυποληψία -αν θέλετε- των Κομμάτων και των πολιτικών προσώπων και τελείως διαφορετικό πράγμα ο κίνδυνος εκφασισμού της ελληνικής κοινωνίας, ο κίνδυνος εισόδου στη Βουλή νοσταλγών ή οπαδών του νεοναζισμού.

Πράγματι, ζούμε μια βαθιά κρίση των κοινοβουλευτικών και γενικότερα των αντιπροσωπευτικών θεσμών. Ζούμε μια κρίση του κράτους Δικαίου, της εγκυρότητας, της αποτελεσματικότητας και του ανεπηρέαστου της Δικαιοσύνης. Ζούμε μια κρίση ανασφάλειας λόγω νέων μορφών εγκληματικότητας και της διάχυτης έντασης και της υπόγειας βίας που υπάρχει στην κοινωνία.

Όμως, σε αυτά πρέπει να δώσουμε μία απάντηση. Να δώσουμε μια απάντηση, με προοπτική. Μια απάντηση που να έχει όχι μόνο θεσμική και πολιτική, αλλά και ηθική βάση.

Ξέρω ότι μας περιβάλλει τα κόμματα, τους πολιτικούς, το πολιτικό σύστημα, ένα τεκμήριο ενοχής και πρέπει να το ανατρέψουμε. Πρέπει να ξαναγράψουμε τους όρους λειτουργίας του κράτους, της κοινωνίας  και της οικονομίας. Χρειάζονται συνεπώς συντακτικού και όχι απλώς αναθεωρητικού χαρακτήρα πρωτοβουλίες.

Άρα, πρέπει να περάσουμε σε μια βαθιά, ολική αναθεώρηση του Συντάγματος. Η νέα Βουλή μπορεί να οργανώσει και να ολοκληρώσει την πρώτη φάση της διαδικασίας. Η πολιτική και θεσμική συμφωνία μεταξύ των κομμάτων, των κοινωνικών φορέων, της κοινωνίας των πολιτών και αυτών που χειρίζονται θεσμικά τα ζητήματα αυτά, είναι απολύτως αναγκαία.

Χρειαζόμαστε μια μεγάλη εθνική, πολιτική και θεσμική συμφωνία, για μια νέα Πολιτεία. Πρέπει να περάσουμε από τη γνωστή σε όλους μας δημοκρατία της πλειοψηφίας, σε μια δημοκρατία της συναίνεσης. Γιατί ο τόπος είναι σε βαθιά κρίση και με πλειοψηφίες, είτε στη Βουλή είτε ακόμη και στο εκλογικό σώμα οριακές πλειοψηφίες, δεν πετυχαίνεις αυτό που θέλεις.

Χρειάζεται να έχουμε μεταπλειοψηφικές εγγυήσεις, όπως έχω πει για το εκλογικό σύστημα, για τις ανεξάρτητες Αρχές, για την ηγεσία της Δικαιοσύνης. Χρειάζεται ευρύτατη συναίνεση όχι επειδή αυτό το επιβάλλει το Σύνταγμα, αλλά επειδή αυτό το επιβάλλει το μέγεθος της κρίσης.

Ξεκινάμε από το νέο κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης. Τη Δημοκρατία δεν θα την αναβαθμίσει η κατάργηση ή η ακύρωση του ρόλου των Κομμάτων, αλλά η ριζική αλλαγή της φυσιογνωμίας των κομμάτων. Αυτό, δηλαδή η νέα φυσιογνωμία, δεν υπάρχει ούτε στα Κόμματα της Αριστεράς που έχουν πολύ παλιά φυσιογνωμία ως κομματική οργάνωση, κομματική νοοτροπία και πρακτική, ούτε στα νεοπαγή κόμματα, που είναι κόμματα προσωπικά ή συγκυριακά σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Εμείς πιστεύουμε στα ανοιχτά, θεσμικά, δημοκρατικά κόμματα. Το ΠΑΣΟΚ έχει ήδη αναλάβει την πρωτοβουλία να αλλάξει ριζικά τον εαυτό του. Κάνουμε τα πρώτα βήματα υπό δύσκολες συνθήκες προεκλογικά, υπό πίεση χρόνου. Όλα αυτά θα ολοκληρωθούν το Σεπτέμβριο στο ιδρυτικό Συνέδριο, το συντακτικού χαρακτήρα Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

Ήδη όμως έχει αρχίσει η ανανέωση από τα ψηφοδέλτια των υποψηφίων μας, η ανανέωση και η διαρκής αξιολόγηση των στελεχών. Έχουμε αλλάξει την κατάσταση σε σχέση με τα οικονομικά: απόλυτη διαφάνεια, έλεγχος των πεπραγμένων από διεθνή ελεγκτική εταιρεία, λιτή λειτουργία του κόμματος, μία λιτή χαμηλού κόστους προεκλογική εκστρατεία. Για να πάμε σε δραστική μείωση της κρατικής επιχορήγησης, να πιάνουν τόπο οι μικρές ονομαστικές εισφορές μελών και φίλων μέσω τραπεζικού λογαριασμού.

Και βλέπετε την αλλαγή των προεκλογικών μεθόδων, ήδη από τώρα. Έχουμε καταργήσει όλες τις ακριβές δραστηριότητες και κυρίως τις μετακινήσεις και τις παλαιού τύπου συγκεντρώσεις. Και έχουμε ταχθεί υπέρ ενός νέου οργάνου, με τη συμμετοχή Δικαστών και Ορκωτών Ελεγκτών και ενός νέου θεσμικού πλαισίου για τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων και των πολιτικών προσώπων, γιατί δεν είναι δυνατό μόνο βουλευτές ή κατά πλειοψηφία βουλευτές και εκπρόσωποι των Κομμάτων να ελέγχουν τα Κόμματα.

Θέλουμε το ΠΑΣΟΚ, αλλά και κάθε άλλο κόμμα, να είναι κόμμα της κοινωνίας των πολιτών, δίκτυο κοινωνικών οργανώσεων στο επίπεδο της γειτονιάς, αλλά φυσικά και σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Χρειάζεται αλλαγή στο ίδιο το εκλογικό σώμα

-          Έχει μειωθεί εδώ και καιρό το όριο ηλικίας του εκλέγειν και το όριο ηλικίας του εκλέγεσθαι για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Δεν έχει νόημα να μην μειώσουμε και το όριο ηλικίας του εκλέγεσθαι στο Σύνταγμα για τις βουλευτικές εκλογές. Δεν είμαι υπέρ της εισόδου στη Βουλή νέων ανθρώπων που δεν έχουν κάνει ακόμη τίποτε στη ζωή τους, αλλά μπορεί να υπάρχουν λαμπρές περιπτώσεις, εξαιρέσεις, πρέπει να εκφραστεί η νέα γενιά. Πρέπει να έχει τη δική της εκπροσώπηση. Άρα, δεν νοείται να  υπάρχει τυπικό πρόβλημα αν κάποιος είναι 23 ή 24 ετών και έχει όλα τα προσόντα να παίξει ρόλο και να εκφράσει τη γενιά του.

-          Κατάργηση του σταυρού προτίμησης, που βρίσκεται θα έλεγα στον πυρήνα της παλαιοκομματικής πρακτικής. Αλλά αυτό προϋποθέτει θεσμική συγκρότηση, δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων και έλεγχο της δημοκρατικής λειτουργίας των Κομμάτων.

-          Και οι εκλογικές Περιφέρειες πρέπει να έχουν υπόσταση, να συνδέονται με τις αυτοδιοικητικές και αναπτυξιακές Περιφέρειες.

-          Και στο πλαίσιο αυτό, με κατάργηση του σταυρού προτίμησης, πρέπει να επανεξετάσουμε το θεσμό των Βουλευτών Επικρατείας, γιατί δεν θα έχει πια νόημα σε αυτή τη νέα θεσμική οργάνωση που φανταζόμαστε.

Λειτουργία της Βουλής

-          Ριζική αναθεώρηση του Κανονισμού

-          Αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έμειναν αναξιοποίητες, ενώ υπάρχουν στο Σύνταγμα

-          Αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας από το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

-          Αλλαγή της υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων, ώστε να μην υπάρχουν αδικαιολόγητα προνόμια

-          Επιτροπές ανά Υπουργείο μικρότερες με ατομικό ελεγκτικό ρόλο για κάθε βουλευτή, χωρίς πρόσθετη αμοιβή  

-          Ουσιαστική διασύνδεση των Επιτροπών με τις ανεξάρτητες Αρχές. Νέες μορφές γρήγορου και άμεσου κοινοβουλευτικού ελέγχου και στο επίπεδο των Επιτροπών, αλλά και στο επίπεδο της Ολομέλειας με απροειδοποίητες ερωτήσεις εφ' όλης της ύλης και για τον Πρωθυπουργό και για τους Υπουργούς

-          Μόνιμη Επιτροπή αναφορών πολιτών ώστε οι πολίτες να μην στέλνουν απλώς ένα χαρτί, αλλά να εμφανίζονται και να αναλύουν το πρόβλημά τους και κάποιος να τους ακούει με προσοχή και σεβασμό

-          Άμεση διασύνδεση με τις λειτουργίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

-          Αλλαγή των εξεταστικών Επιτροπών, άλλη λογική. Ολιγομελείς εξεταστικές Επιτροπές, βουλευτές-μέλη των Επιτροπών επιλέγονται με κλήρωση. Οι εξεταστικές Επιτροπές περιλαμβάνουν δικαστές και εμπειρογνώμονες ώστε το πόρισμά τους να είναι αντικειμενικό και τεκμηριωμένο. Όχι αντιδικία μεταξύ των Κομμάτων στο πόρισμα των εξεταστικών Επιτροπών, όπου κάθε Κόμμα διατυπώνει τη δική του πολιτική θέση

-          Αναβάθμιση του ηθικού κύρους και της πολιτικής υπόστασης του βουλευτή. Εκ προοιμίου παραίτηση από την ασυλία των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ. Όχι προνόμια για τους βουλευτές, απλώς τεχνική υποστήριξη του έργου του βουλευτή

-          Κανόνες διαφάνειας και ποιότητας για το νομοθετικό έργο. Ήδη ψηφίστηκε νόμος για την καλή νομοθέτηση, υπάρχουν οι προδιαγραφές του ΟΟΣΑ. Χρειάζεται διαρκής έλεγχος των πολιτών μέσω του Διαδικτύου. Δεν μιλάω για τη γνωστή διαβούλευση, αλλά για την παρακολούθηση όλης της διαδικασίας από την επεξεργασία του σχεδίου, τη συζήτηση στη Βουλή και την εφαρμογή του νόμου. Αυτό περιλαμβάνει και τις τροπολογίες και την εφαρμογή και τις κανονιστικές πράξεις. Οι πολίτες πρέπει να είναι παρόντες. Θα επιλέγονται με κριτήρια, με κλήρωση τελικά και θα παρακολουθούν και επί τόπου και μέσω του Διαδικτύου.

-          Διπλό σύστημα παρακολούθησης της εφαρμογής των νόμων και από την ίδια η Βουλή και από τη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, ώστε να υπάρχει ετήσια έκθεση για κάθε νόμο, για το βαθμό και την ποιότητα εφαρμογής με ευθύνη του αρμόδιου Υπουργού, αλλά και των άλλων που τον παρακολουθούν. Αυτό αφορά και τη μεταφορά στην ελληνική έννομη τάξη της κοινοτικής νομοθεσίας, γι' αυτό πρέπει να αντιμετωπίσουμε και την ευρωπαϊκή πληγή του νομοθετικού πληθωρισμού, δεν είναι μόνο εθνική.

Πρόεδρος Δημοκρατίας

-          Στην αναθεώρηση πρέπει -εάν δεν επιτυγχάνεται η εκλογή του με 3/5- να προβλέπεται η άμεση εκλογή από το εκλογικό σώμα, χωρίς να αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος.

-          Και πρέπει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αποκτήσει νέου τύπου ρυθμιστικές αρμοδιότητες. Όχι τις παλιές, οι οποίες απεδείχθησαν αδιέξοδες σε σχέση με το διορισμό και την παύση της Κυβέρνησης και τη διάλυση της Βουλής, αλλά νέου τύπου ρυθμιστικές αρμοδιότητες για να προωθείται και να διασφαλίζεται:

-          ο ουσιαστικός διάλογος μεταξύ των κομμάτων,

-          η πραγματική σχέση της κοινωνίας των πολιτών με τους δημοκρατικούς θεσμούς,

-          η αποτελεσματική λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών και

-          η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.

Εκεί μπορεί και πρέπει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να έχει πολύ συγκεκριμένες ρυθμιστικές αρμοδιότητες, ώστε να διατυπώνει εθνικό, συναινετικό εγερτήριο λόγο.

Κυβέρνηση

Το κλασικό κλειστό πρωθυπουργικό μοντέλο δεν οδήγησε πουθενά, ή για να το πω διαφορετικά, οδήγησε σε πολύ μεγάλο βαθμό στην κρίση που βιώνουμε, γιατί το αρχηγικό κόμμα και η πρωθυπουργοκεντρική κυβέρνηση είναι αυτή η οποία, θα έλεγα, ότι καλλιέργησε τη νοοτροπία του κλειστού μικρού επιτελείου της πληροφόρησης που έχουν λίγοι και τελικά της έλλειψης διορατικότητας, δεν χτύπησε ο συναγερμός εγκαίρως.

-          Άρα, πρέπει να πάμε από το  κλασικό κλειστό πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο στο ανοιχτό μοντέλο της συντονισμένης συλλογικής λειτουργίας της Κυβέρνησης. Συλλογική και συντονισμένη. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις Κυβερνήσεις συνεργασίας κατά τη διάρκεια της κρίσης. Έχουμε πει, «δεν μπορεί κανείς μόνος».

-          Το ΠΑΣΟΚ θέλει να νικήσει στις εκλογές, θα νικήσει, θα είναι πρώτο κόμμα, είναι το μόνο που μπορεί να πάρει την πρωτοβουλία για μια μεγάλη εθνική συνεργασία όλων των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων της υπευθυνότητας, της αλληλεγγύης και των προοδευτικών μεταρρυθμίσεων. Είναι στο μέσον του φάσματος, είναι το μόνο που μπορεί να απευθυνθεί και στην Αριστερά, αλλά και στο συντηρητικό χώρο, ώστε να συνενώσει τις υπεύθυνες δυνάμεις με τη δική του πρωτοβουλία, με τη δική του νίκη στις εκλογές.

-          Αλλά, οι κυβερνήσεις συνεργασίας θέλουν άλλο τρόπο οργάνωσης και άλλο θεσμικό ρόλο των κομμάτων σε σχέση με τη λειτουργία της Κυβέρνησης, με απόλυτη διαφάνεια.

-          Αναβαθμισμένος ρόλος της Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης.

-          Κατάργηση της κάθετης οργάνωσης των Υπουργείων, δηλαδή των υπουργικών φέουδων. Δεν χρειάζεται να έχουμε υπουργικό πατριωτισμό και διεκδίκηση αρμοδιοτήτων. Ο κάθε υπουργός είναι αρμόδιος για ένα Υπουργείο, αλλά και για τις οριζόντιες πολιτικές που αντιστοιχούν πρωτίστως στο Υπουργείο του ώστε να ξεπεραστεί το τραγικό πρόβλημα των συναρμοδιοτήτων και της γραφειοκρατίας.

-          Άρα, ένας υπουργός είναι αρμόδιος για θέματα υγείας, αλλά και για όλα τα θέματα που έχουν σχέση με την κοινωνική πολιτική, με την πρόνοια. Ένας υπουργός είναι αρμόδιος για τα προγράμματα που έχουν σχέση με επενδύσεις. Ένας υπουργός είναι αρμόδιος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του περιβάλλοντος.

-          Καθημερινή τηλεδιάσκεψη Γενικών Γραμματέων για την επίλυση των προβλημάτων χωρίς καθυστέρηση.

-          Ολιγομελείς διυπουργικές επιτροπές.

-          Συνένωση συναφών αρμοδιοτήτων σε ένα Υπουργείο. Παράδειγμα, το Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ανάπτυξης και Εργασίας, Δημόσιας Διοίκησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

-          Μπορούμε έτσι να φτάσουμε σε ένα μέγιστο αριθμό δεκατεσσάρων (14) Υπουργείων, συμπεριλαμβανομένου και του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, που πρέπει να αποκτήσει και πάλι η μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη του κόσμου, η Ελλάδα.

-          Ελάχιστες θέσεις Υφυπουργών όχι πάνω από δέκα (10).

-          Αυστηρά κριτήρια επιλογής Γενικών Γραμματέων. Μόνιμοι Γενικοί Γραμματείς σε ευαίσθητους τομείς, όπως τα φορολογικά και τελωνειακά θέματα. Ένας κατά προτίμηση Γενικός Γραμματέας ανά Υπουργείο.

-          Καμία ειδική παραγραφή για την ευθύνη των υπουργών, κανένα ειδικό, ευνοϊκό ποινικό αδίκημα για υπουργό. Αρμοδιότητα Δικαστικού Συμβουλίου από τη φάση της προκαταρκτικής εξέτασης και βέβαια έχει αποδειχθεί στην πράξη, ότι όταν υπάρχει δωροδοκία, ξέπλυμα δεν μπορεί κανείς να κρυφτεί όσα χρόνια και αν περάσουν. Αλλά αυτό πρέπει να το νομοθετήσουμε και ρητά στο νόμο και αργότερα στο Σύνταγμα παρ' ότι το Σύνταγμα δεν μας εμποδίζει να το κάνουμε αυτό.

Δημόσια Διοίκηση

Ήδη έχουν γίνει πολύ μεγάλα βήματα για την οριζόντια λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, για ενιαίους κλάδους σε όλα τα Υπουργεία. Για τον κρατικό υπάλληλο που ανήκει στο νομικό πρόσωπο του κράτους και όχι σε κάποιο Υπουργείο ή σε κάποιον κλάδο. Έχουν θεσμοθετηθεί, με το ενιαίο βαθμολόγιο και μισθολόγιο, κανόνες συνεχούς αξιολόγησης, κινητικότητας και αξιοποίησης του υπάρχοντος προσωπικού, ώστε να μην χρειάζεται νέα πρόσληψη όταν υπάρχει δυνατότητα κάλυψης της θέσης με μετακίνηση. Ήδη έχουν θεσμοθετηθεί κριτήρια και διαδικασίες εξέλιξης, νέοι οργανισμοί.

-          Ο μεγάλος στόχος είναι η επιστημονικά άρτια αξιολόγηση υπηρεσιών και προσωπικού.

-          Η ενεργοποίηση του νέου Πειθαρχικού Δικαίου, των νέων Πειθαρχικών Συμβουλίων.

-          Χρειάζεται ένα νέο, πιο μικρό και πιο αποτελεσματικό περιφερειακό κράτος. Η παρουσία του κράτους στην περιφέρεια είναι πολύπλοκη και έχουμε περισσότερα πολιτικά και μετακλητά πρόσωπα απ' ό,τι χρειάζεται. Πρέπει να περιοριστεί και η γραφειοκρατική υποδομή, αλλά και ο αριθμός των μετακλητών στελεχών των πολιτικών προσώπων στην περιφέρεια, στην περιφερειακή διάρθρωση του κράτους.

-          Ενιαίος Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας και Δικονομίας, γιατί μόνον έτσι η Δημόσια Διοίκηση αντιλαμβάνεται τι σημαίνει συμμόρφωση στις δικαστικές αποφάσεις και ο πολίτης δεν χρειάζεται να καταφύγει στη δικαιοσύνη αν μπορεί να λύσει με διοικητικές διαδικασίες το πρόβλημά του με μεγαλύτερη ταχύτητα, με μικρότερο κόστος.

-          Πραγματική άσκηση του δικαιώματος του αναφέρεσθαι και του δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης, αλλά και του νέου δικαιώματος πρόσβασης στην ψηφιακή πληροφορία.

-          Έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτά που λέμε για ηλεκτρονική διακυβέρνηση να γίνουν πράξη. Όλοι οι πολίτες εξυπηρετούνται για όλα τα θέματα από το ψηφιακό ΚΕΠ και όπου χρειάζεται να γίνουν νέα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, αυτά γίνονται σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα ή με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Ήδη έγινε ένα σημαντικό βήμα με τα ΕΛΤΑ, μπορεί αυτό να γίνει με όλο το τραπεζικό σύστημα, γιατί μπορεί κάθε υποκατάστημα τραπέζης να λειτουργεί και ως ΚΕΠ.

-          Το κυριότερο είναι μία φιλοαναπτυξιακή δημόσια διοίκηση. Αντιστροφή της κρατούσας λογικής σε όλες τις αδειοδοτήσεις, σε όλες. Η άδεια χορηγείται με ευθύνη του ιδιώτη και του τεχνικού του συμβούλου, για παράδειγμα του Μηχανικού, και ο έλεγχος ακολουθεί. Το πρόβλημα δεν είναι η σύσταση εταιρείας, αλλά η πραγματική έναρξη και λειτουργία της επιχείρησης.

Τοπική Αυτοδιοίκηση

-          Νέος ρόλος για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Δεν ασχολούμαστε τώρα με τα διοικητικά θέματα, αλλά με την ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική προστασία. Τοπική Αυτοδιοίκηση σημαίνει τοπική ανάπτυξη και τοπική απασχόληση. Τα προγράμματα αυτεπιστασίας δημιουργούν 120.000 νέες θέσεις εργασίας, το ίδιο και οι δομές της λεγόμενης κοινωνικής εργασίας.

-          Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στα προγράμματά της βασίζεται το νέο δίκτυο κοινωνικής προστασίας που είναι το πρώτο βήμα για το εγγυημένο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης. Το νέο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» είναι ένα μικρό δείγμα. Είναι πολλά αυτά που ήδη έχουμε πει παρουσιάζοντας το πρόγραμμά μας για την κοινωνική πολιτική.

-          Διαθεσμική συμφωνία κράτους-Αυτοδιοίκησης για τα οικονομικά. Ήδη εφαρμόζεται το πρόγραμμα «ΑΞΙΑ» για την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού όλων των οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Δικαιοσύνη

Τεράστιο πρόβλημα για το κράτος δικαίου, τη διαφάνεια, την αξιοπιστία του κράτους, για το φρόνημα του πολίτη που πρέπει να πιστεύει ότι υπάρχουν φύλακες της νομιμότητας. Και βεβαίως τεράστιο αναπτυξιακό πρόβλημα, γιατί πολλά αναπτυξιακά προγράμματα τελικά αντιμετωπίζουν τον γραφειοκρατικό φραγμό του δικαστικού συστήματος.

-          Επιλογή ηγεσίας της Δικαιοσύνης από το Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά με την σύμφωνη γνώμη της Ολομέλειας της Βουλής με πλειοψηφία δύο τρίτων.

-          Διασφάλιση της εσωτερικής ανεξαρτησίας, νέοι κανόνες όχι επιθεώρησης, αλλά ακριβοδίκαιας αξιολόγησης των δικαστικών λειτουργών.

-          Αυστηροί κανόνες τυχαίας επιλογής του νόμιμου Δικαστή, ώστε να μην υπάρχουν «στησίματα» σε σχέση με τον χειρισμό και τον προσδιορισμό υποθέσεων.

-          Το δικαίωμα στον νόμιμο Δικαστή, πρέπει να είναι απόλυτο. Αυτό αφορά το ρόλο των Προέδρων και των Αντιπροέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων και των Προϊσταμένων όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών. 

-          Το πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε κι όλες οι παρεμβάσεις που έγιναν τους τελευταίους μήνες, διευκολύνουν την επιτάχυνση στην απονομή της Δικαιοσύνης, ποινικής, πολιτικής, διοικητικής. Όμως αυτό που έχει σημασία είναι να αλλάξουν οι βασικές θεσμικές δομές.

-          Το πρώτο λοιπόν είναι αυτό που είπα για την επιλογή της ηγεσίας, το δεύτερο είναι ο έλεγχος συνταγματικότητας, με ταχύτητα, διαφάνεια, ενότητα νομολογίας και οριστική άρση της διαφωνίας. Έχουμε ήδη σημαντικούς μηχανισμούς ενοποίησης: τις αρμοδιότητες της Ολομέλειας των Ανωτάτων Δικαστηρίων, την πρότυπη και την πιλοτική δίκη, την απευθείας εισαγωγή της υπόθεσης στο οικείο Ανώτατο Δικαστήριο.

-          Τώρα πρέπει να καθιερώσουμε και τη δυνατότητα αφηρημένου ελέγχου με προσφυγή στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, ώσπου να συζητήσουμε στη Βουλή και να διαμορφώσουμε ευρεία συναίνεση σε σχέση με την τελική μορφή που πρέπει να πάρει ο έλεγχος συνταγματικότητας των νόμων, γιατί δεν έχει νόημα να μπούμε σε μία διαμάχη «Συνταγματικό Δικαστήριο ή Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο».

Οι προτάσεις αυτές είναι προτάσεις φυσικά που πρέπει να συζητηθούν και με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Όλα αυτά τα θέματα πρέπει να γίνουν αντικείμενο ευρείας συναίνεσης και μεταπλειοψηφικών λύσεων, αλλά το ΠΑΣΟΚ έχει καθαρή γραμμή, το ΠΑΣΟΚ ξέρει πάρα πολύ καλά ότι όλο το θέμα είναι το κράτος.

Ο πολίτης κατηγορεί το κράτος για όλα τα δεινά και έχει πολύ μεγάλο δίκιο. Από την άλλη μεριά η κρίση έδειξε ότι ο πολίτης ζητάει τη λύση του προβλήματος και τις εγγυήσεις της ασφάλειας στο κράτος. Το κράτος είναι αυτό που χειρίζεται την υπέρβαση της κρίσης, χωρίς κράτος, μόνο με τη λειτουργία της αγοράς και της κοινωνίας, οδηγούμαστε σε μία ζούγκλα, η οποία αποβαίνει πάντα σε βάρος του πιο αδύνατου, του πιο φτωχού, αυτού που έχει τις λιγότερες προσβάσεις.

Άρα, ένα νέο κράτος είναι τελικά και ο σκληρός πυρήνας μιας νέας ευρωπαϊκής σοσιαλιστικής αντίληψης για το πώς μπορούμε να μετατρέψουμε την κρίση αυτή σε εφαλτήριο για την υπέρβασή της. Οι προτάσεις λοιπόν είναι συγκεκριμένες, υπεύθυνες, εφικτές και καλώ τα άλλα κόμματα να ανταποκριθούν στις προτάσεις αυτές.

Ευχαριστώ. -