Προοπτικές-Προτάσεις για την αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων της Δυτικής Μακεδονίας

                                                                                    του  ΧΡΗΣΤΟΥ  Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

                                                                                      τ. Δ/ντη ΔΛΚΔΜ  ΔΕΗ ΑΕ

 Στο παρόν κείμενο επιχειρείται μια προσπάθεια συνοπτικής παρουσίασης των κυριότερων δεδομένων για τη σημερινή κατάσταση, τις εξελίξεις και τις προοπτικές των στερεών καυσίμων, κατατίθενται δε συγκεκριμένες προτάσεις για τη συνέχιση της λιγνιτικής δραστηριότητας στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας (Ν. Κοζάνης και Φλώρινας). Για λόγους οικονομίας χώρου δεν αναλύεται η μέχρι σήμερα πορεία και αξία της συνεισφοράς του λιγνίτη στον εξηλεκτρισμό και την οικονομική ανάπτυξη  της χώρας, αλλά υπενθυμίζεται ότι συμμετείχε κατά τα τελευταία 25 χρόνια από 50-75% στο ηλεκτρενεργειακό ισοζύγιο, προσφέροντας στον έλληνα καταναλωτή τη φθηνότερη τιμή  κιλοβατώρας στην Ευρώπη των 15-κι όχι μόνο- και στη χώρα την κινητήρια δύναμη για ανάπτυξη και πρόοδο.

 1. Λειτουργία λιγνιτωρυχείων  και ΑΗΣ  της ΔΕΗ ΑΕ στη Δ. Μακεδονία (10ετία 2001-2010)

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της λειτουργίας των τεσσάρων  ορυχείων της Δ/νσης Λιγνιτικού Κέντρου Δ. Μακεδονίας (ΔΛΚΔΜ) και των αντίστοιχων ατμοηλεκτρικών σταθμών (ΑΗΣ) της ΔΕΗ στην περιοχή Πτολ/δας-Αμυνταίου κατά την 10ετία 2001-2010 ήταν τα ακόλουθα:

Κατά την α΄ 5ετία 2001-05 σημειώθηκε η υψηλότερη απαρχής παραγωγή  λιγνίτη στα 4  ορυχεία της ΔΛΚΔΜ (συνολικά για την 5ετία 268,7 εκ. τον.) και συνακόλουθα καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη  στους αντίστοιχους ΑΗΣ (συνολικά 129.590 GWH). Αντίθετα, στην επόμενη 5ετία 2006-10 παρατηρείται  μείωση στην παραγωγή λιγνίτη  (-11,1%)  και στην αντίστοιχη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (-9,5%). Τούτο οφείλεται  κατά βάση στην επιλογή της Πολιτείας, με τη σιωπηρή αποδοχή και συναίνεση της ανώτατης ιεραρχίας της ΔΕΗ ΑΕ, να αυξηθεί η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το εισαγόμενο φυσικό αέριο (αύξηση  33% στη δεύτερη 5ετία) καθώς και  η τιμή της κιλοβατώρας. Έτσι, παρατηρούμε  ότι στη ΔΛΚΔΜ κατά την περίοδο 2006-10 συγκριτικά με την περίοδο 2001-05,  μειώνεται υπερβολικά το  προσωπικό των ορυχείων,  μειώνονται οι εκσκαφές με ίδιο εξοπλισμό της ΔΕΗ  και  αυξάνονται-σχεδόν διπλασιάζονται- οι εκσκαφές με εργολάβους (+96%). Δυστυχώς, οι πιο πάνω εξελίξεις είχαν ως αποτέλεσμα  να επιτευχθούν κατά το 2010 οι ελάχιστες εκσκαφές με εξοπλισμό της ΔΕΗ κατά την πρόσφατη 15ετία και στους αντίστοιχους 4 ΑΗΣ η ελάχιστη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη 14ετία 1997-2010.

2. Πρόγραμμα ΔΕΗ ΑΕ 2011-2020 (σενάριο YΠEKA, Ioύλιος 2010)

Τα κύρια χαρακτηριστικά του σεναρίου ηλεκτροπαραγωγής, που απορρέει από την εφαρμογή της σχετικής πρότασης του ΥΠΕΚΑ για το 2020 (20-20-20) και αφορούν τη λιγνιτική δραστηριότητα στη Δ. Μακεδονία, είναι τα ακόλουθα:

-Σταδιακή μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη και τελικά απένταξη-απόσυρση  λιγνιτικών ΑΗΣ (ΚΑΡΔΙΑΣ, ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ και 4 μονάδων του ΑΗΣ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ) κατά την περίοδο 2019-2021 με αποτέλεσμα τη δραματική μείωση της ισχύος των λιγνιτικών ΑΗΣ

-Σημαντική αύξηση ισχύος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) με  πολύ υψηλό κόστος της παραγόμενης κιλοβατώρας.

-Αύξηση της ηλεκτρικής ισχύος με καύσιμο  εισαγόμενο φυσικό αέριο.

-Το  2021 προβλέπεται κατακόρυφη μείωση στην παραγωγή λιγνίτη με δυσμενέστατες επιπτώσεις για τη Δ. Μακεδονία (όπως π.χ. απώλεια εσόδων  περίπου 300 εκ. ευρώ/έτος για τους Ν. Κοζάνης-Φλώρινας)

Αντίστοιχα, τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη στα λειτουργούντα σήμερα  τέσσερα   (4) ορυχεία της ΔΕΗ στην περιοχή Πτολ/δας-Αμυνταίου διαμορφώνονται στα ακόλουθα επίπεδα:

     ~680 εκ. τον.  στις 31-12-2020

 - Κατά την περίοδο 2021-2052 προβλέπεται να λειτουργούν στην περιοχή Πτολ/δας-Αμυνταίου μόνο οι λιγνιτικές μονάδες ΑΓ. ΔΗΜ 5 (έως το 2031)  και  ΠΤΟΛ/ΔΑ 5, εφόσον βέβαια προχωρήσει η κατασκευή της δεύτερης, που σήμερα καρκινοβατεί. Έτσι, στις 31-12-2052 θα παραμείνουν  ~450 εκ. τον. ανεκμετάλλευτου λιγνίτη στα λειτουργούντα σήμερα ορυχεία της ΔΕΗ ΑΕ στη Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, χωρίς  να συνυπολογίζονται τα αποθέματα λιγνίτη στα μη διανοιχθέντα μέχρι σήμερα για εκμετάλλευση νέα πεδία της ΔΕΗ (π.χ. πεδίο Κομνηνών). Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 300.000 GWH με τις νέες τεχνολογίες καύσης των γαιανθράκων, με συνολικά έσοδα για τη ΔΕΗ ΑΕ σε σημερινές τιμές και συνθήκες περίπου  30 δισεκ. ευρώ για μια περίοδο  32 ετών. Αυτή είναι  η απώλεια ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη της Δ. Μακεδονίας, που θα «καλυφθεί» από ΑΠΕ(;) και εισαγόμενο φυσικό αέριο με σημαντικά μεγαλύτερο κόστος για τον Έλληνα καταναλωτή και την εθνική οικονομία στο σύνολό της. Συγχρόνως, στην περιοχή εκμετάλλευσης του λιγνίτη θα έχει διαμορφωθεί ένα τοπίο, που θα είναι τεχνικά αδύνατο να αποκατασταθεί σύμφωνα με τις υφιστάμενες εγκεκριμένες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για μια σειρά τεχνικών κι άλλων λόγων, τούτο δε θα παραμένει εσαεί ως μια ανεξίτηλη απερισκεψία μας για τις επόμενες γενιές.

-Μετά το 2021 τίθεται ουσιαστικά ταφόπλακα στη λιγνιτική δραστηριότητα της χώρας μας, ενώ ενισχύεται ανεξήγητα η εισαγωγή και χρήση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή. Αντίθετα, στις χώρες της Ευρώπης, που διαθέτουν σημαντικά κοιτάσματα λιγνίτη (Γερμανία, Πολωνία, Τσεχία, κ. ά) και προηγήθηκαν κατά ~150 χρόνια από τη χώρα μας στις λιγνιτικές εκμεταλλεύσεις, κατασκευάστηκαν κατά την περίοδο 1999-2010 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα η ανέγερση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με νέες τεχνολογίες καύσης σε αντικατάσταση μονάδων παλιάς τεχνολογίας, οι οποίες αναμένεται να λειτουργούν και μετά το 2040. Ακόμη, σημειώνεται ότι στις χώρες αυτές το εισαγόμενο φυσικό αέριο χρησιμοποιείται κυρίως απευθείας στο βιομηχανικό, οικιακό, εμπορικό και άλλους τομείς και μόνο κατά περίπτωση ως συμπληρωματικό στο ισοζύγιο ηλεκτρικής ενέργειας.

3. Προτάσεις αξιοποίησης των κοιτασμάτων λιγνίτη της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία- πλεονεκτήματα

Αντίθετα από την ασύμμετρη και καταστροφική για το λιγνίτη προοπτική του προγράμματος ΥΠΕΚΑ  (20-20-20) προτείνεται η συνέχιση της αξιοποίησης των λιγνιτικών κοιτασμάτων της Δ. Μακεδονίας κατά το πρότυπο των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά πλεονεκτήματα:

-Ανέγερση νέων ΑΗΣ με νέα τεχνολογία καύσης του λιγνίτη και σημαντικά αυξημένο βαθμό απόδοσης (>40%), σε αντικατάσταση των παλιών μονάδων, όπως δηλ. τούτο γίνεται στη Γερμανία, Πολωνία, κ.α.

-Δραστική μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στους Ν. Κοζάνης-Φλώρινας  λόγω της εφαρμογής των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (ΒΑΤ) στους νέους ΑΗΣ.

-Αποδοτικότερη αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων με χρονική επιμήκυνση της λιγνιτικής δραστηριότητας και μετά το 2050

-Εξασφάλιση δυνατότητας τηλεθέρμανσης  πόλεων (Κοζάνη, Πτολ/δα, Αμύνταιο και Φλώρινα έως το 2050) με προφανή και σημαντικότατη βελτίωση των  περιβαλλοντικών συνθηκών στο αστικό περιβάλλον. 

-Βιομηχανική δραστηριότητα, οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη για 40 τουλάχιστο ακόμη χρόνια στους Ν. Κοζάνης και Φλώρινας με σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία.

-Δυνατότητα αποκατάστασης του περιβάλλοντος των λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων σύμφωνα με τις εγκεκριμένες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τη σύμφωνη γνώμη της τοπικής αυτοδιοίκησης.

-Παροχή ικανού χρόνου προετοιμασίας και σχεδιασμού για τη μεταλιγνιτική περίοδο στους  Ν. Κοζάνης-Φλώρινας.

-Εφαρμογή σημαντικών οικονομιών κλίμακας στα ορυχεία λόγω της ύπαρξης ήδη από σήμερα του απαραίτητου πάγιου εξοπλισμού.

-Εξοικονόμηση τεράστιων χρηματικών πόρων από την ανέγερση των νέων ΑΗΣ στους χώρους των παλιών με εκμετάλλευση των υφιστάμενων υποδομών (κτίρια, συνεργεία, δίκτυα δρόμων-νερού-σιδηροδρόμου-μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εγκαταστάσεις μεταφοράς λιγνίτη και αποκομιδής τέφρας κ.τ.λ)

-Εξασφάλιση για τη χώρα μιας μακρόχρονης, ασφαλούς, ευσταθούς και οικονομικής βάσης ηλεκτροπαραγωγής, που της παρέχει την ευχέρεια να ανταποκριθεί στις διεθνείς δεσμεύσεις της (αύξηση μεριδίου ΑΠΕ, μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου)

-Μείωση των ετήσιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά τη χρονική περίοδο 2021-2050 κατά 50% ως προς τις αντίστοιχες π.χ. του 2009 από τους λιγνιτικούς  ΑΗΣ της ΔΕΗ στη  Δ. Μακεδονία. Εάν δε, όπως διαφαίνεται, μετά το 2025 αναπτυχθούν σε βιομηχανική κλίμακα οι  τεχνολογίες δέσμευσης-μεταφοράς και αποθήκευσης του CO2, τότε πλέον αντιμετωπίζεται με ριζικό τρόπο το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

4. Προτεινόμενη λειτουργία ΑΗΣ  2020-52 (βασικό σενάριο)

-ΑΓ. ΔΗΜ.5  365 ΜW (έως το 2040),   AΓ. ΔΗΜ.6  600  MW

-ΠΤOΛ/ΔΑ 5   600 ΜW

- ΑΜΥΝΤΑΙΟ 3   300 ΜW

-ΜΕΛΙΤΗ 1  330 ΜW,  ΜΕΛΙΤΗ 2  450 ΜW

Για τις μονάδες ΠΤΟΛ/ΔΑ 5 και ΜΕΛΙΤΗ 2 έχουν εγκριθεί οι σχετικές αποφάσεις χωρίς, ωστόσο, να έχουν προχωρήσει επαρκώς οι δέουσες ενέργειες. Επιπλέον των πιο πάνω έχει προταθεί ήδη από το ΣΕΠ. 2009 από τον υπογράφοντα στην αρμόδια ιεραρχία της ΔΕΗ ΑΕ η ανέγερση των μονάδων ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 6 και ΑΜΥΝΤΑΙΟ 3, εξαιτίας των διαφαινόμενων από τότε δυσμενών εξελίξεων σε ό,τι αφορά το μέλλον των παλιότερων μονάδων για περιβαλλοντικούς λόγους.

Προτείνεται δηλ. συνολική ισχύς  ~2650 ΜW, εκ των οποίων ~1950 ΜW με νέα(-ες) τεχνολογία καύσης, δυνατότητα παραγωγής ~ 18.000 GWH/ έτος έως το 2040 και ~15.000 GWH/έτος κατά τη 10ετία 2041-50. Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι οι μονάδες με νέα τεχνολογία καύσης  επιδέχονται προσθήκη εξοπλισμού για τη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα (CARBON CAPTURE READY, CCR) ενόψει της μελλοντικής ανάπτυξης τεχνολογικών μεθόδων για τη μεταφορά και αποθήκευσή του σε κατάλληλους γεωλογικούς σχηματισμούς. Σε περίπτωση αδυναμίας ανέγερσης της νέας μονάδας ΠΤΟΛ/ΔΑ 5 για λόγους -«θεωρούμενου»- υψηλού κόστους (στην επιλεγείσα θέση με τα δεδομένα του 2007), τότε προτείνεται να εξεταστεί ως εναλλακτική λύση η ανέγερση αντίστοιχης  μονάδας ανάλογης ισχύος στον ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ (ΑΜΥΝΤΑΙΟ 3) με σημαντική μείωση του κόστους, λόγω ύπαρξης ήδη σημαντικών έργων υποδομών, κατά το πρότυπο  άλλων χωρών της Ευρώπης.

  

5. Νέας τεχνολογίας λιγνιτικοί ΑΗΣ σε χώρες της Ε.U

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

-BoA 1 1012 MW, NIEDERAUSSEM (2003) ,   β.α. >43%

-BoA 2/3 2X1100 MW, NEURATH (2010, 2012),   β.α. >43%

-LIPPENDORF  934 MW, (1999), β.α.  42,6% - 46%  με αξιοποίηση της θερμότητας.

-BOXBERG 900 MW,  (2000), β.α.  41,8% - 44%  με αξιοποίηση της θερμότητας.

- SCHWARZE PUMPE  β.α.  41%  και με τη συνολική εκμετάλλευση της θερμότητας ανέρχεται έως  55%.

ΠΟΛΩΝΙΑ

-ΑΗΣ TUROW. Έγινε ανέγερση-αντικατάσταση των 10Χ200 ΜW παλιών μονάδων β.α  31% με έξι (6) νέες μονάδες (3Χ235 ΜW και 3Χ262 MW) με β.α. ~41% κατά τη χρονική περίοδο 2000- 2005.

-ΑΗΣ  LAGISZA  460 MW  (2009), β.α.  >40%

-AHΣ  BELHATOW  858 MW  (2010), β.α >42%

Ήδη η πρόοδος στις νέες τεχνολογίες καύσης των γαιανθράκων εγγυάται βαθμούς απόδοσης  >46% στην περίοδο 2015-20 και  >50% μετά το 2020.

6. Ενεργειακή εξάρτηση χωρών της Ευρ. Ένωσης (2008) από εισαγόμενους ενεργειακούς πόρους

-ΙΡΛΑΝΔΙΑ             90,9%

-ΙΤΑΛΙΑ                  86,8%

-ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ      83,1%

-ΙΣΠΑΝΙΑ               81,4%

-ΒΕΛΓΙΟ                 77,9%

-ΕΛΛΑΔΑ               71,9%

-ΟΥΓΓΑΡΙΑ            62,5%

-ΓΕΡΜΑΝΙΑ           61,3%

-ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ         54,6%

-ΓΑΛΛΙΑ                51,4%

-ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ        46,2%

-ΟΛΛΑΝΔΙΑ          38,0%

-ΣΟΥΗΔΙΑ              37,4%

-ΡΟΥΜΑΝΙΑ          29,1%

-ΤΣΕΧΙΑ                 28,0%

-ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ     21,3%

-ΠΟΛΩΝΙΑ             19,9%

 Παρατηρούμε από τον πιο πάνω πίνακα ότι η ενεργειακή εξάρτηση κατά κανόνα συνεπάγεται ουσιαστική οικονομική εξάρτηση των διαφόρων χωρών σύμφωνα με τις  οικονομικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων στην Ε.U.

7.  Λειτουργική αλληλεξάρτηση λιγνιτωρυχειων-ΑΗΣ

Σύμφωνα με σχετική αρθρογραφία του καθηγητή L. JURDJIAK για την Πολωνική-κι όχι μόνο- εμπειρία στη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα μετά την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προκύπτει η αδήριτη ανάγκη της κάθετης ολοκλήρωσης με κοινό ιδιοκτήτη ορυχείου(-ων) και ΑΗΣ, που διασφαλίζει τη βέλτιστη αξιοποίηση του κοιτάσματος(-ων) καθώς και τη μέγιστη χρονική διάρκεια της εκμετάλλευσής του(-ων). Για την περίπτωση του λιγνίτη της  Δ. Μακεδονίας τούτο έχει ήδη αποδειχθεί με το κλείσιμο του ιδιωτικού ορυχείου Βεύης (Βαρβούτη, 2002), καθώς και με τη σημερινή αδυναμία του δεύτερου ιδιωτικού ορυχείου της Αχλάδας (Ρόζα) να ανταποκριθεί στις αναληφθείσες υψηλές υποχρεώσεις του (τροφοδοσία με λιγνίτη του ΑΗΣ ΜΕΛΙΤΗΣ 1, υπολειτουργία του ΑΗΣ-απώλεια εσόδων και κερδών της ΔΕΗ, αδυναμία έγκαιρης μετεγκατάστασης του οικισμού ΑΧΛΑΔΑΣ). Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της λειτουργίας και της παραγωγικότητας των ορυχείων της ΔΕΗ, μείωσης του κόστους  του λιγνίτη, προστασίας και αποκατάστασης του περιβάλλοντος, βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ ΔΕΗ και τοπικής κοινωνίας, ανάπτυξης  τοπικών-δορυφορικών της ΔΕΗ δραστηριοτήτων, αξιοποίησης του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης σε παραγωγικές δραστηριότητες χρήσιμες για τις μελλοντικές γενιές κι όχι  σε εφήμερες και αντιπαραγωγικές εκδηλώσεις, κ.τ.λ..

8. Εξωτερικό κόστος λιγνίτη

(εκτιμάται: Ελλάδα 5-8 σεντς/κιλοβατώρα, Γερμανία 3-6 σεντς/κιλοβατώρα)

Ακόμη κι αν συνυπολογισθεί το εξωτερικό κόστος, η λιγνιτική κιλοβατώρα παραμένει σήμερα φθηνότερη από την αντίστοιχη των ΑΠΕ αλλά,  πιθανότατα, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και μετά την επιβολή φόρου διοξειδίου του άνθρακα (2013). Στο μέλλον με τις νέες τεχνολογίες καύσης θα σημειωθεί σημαντική μείωση του εξωτερικού κόστους με την εφαρμογή των τεχνολογιών δραστικής μείωσης των επιβλαβών εκπομπών σωματιδίων, διοξειδίου του θείου, οξειδίων του αζώτου, δέσμευσης και αποθήκευσης του CO2, κ.τ.λ .,  άρα και δραστική μείωση των δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία των ανθρώπων και στην κλιματική αλλαγή.

9.  Μετεγκαταστάσεις οικισμών- απαλλοτριώσεις

Σήμερα, μόνο η δημόσια ΔΕΗ ΑΕ διαθέτει  ουσιαστική εμπειρία για την πραγματοποίηση των μετεγκαταστάσεων των οικισμών και των απαλλοτριώσεων εκτάσεων διαφόρων κατηγοριών. Όμως,  οι λοιπές εμπλεκόμενες κρατικές Υπηρεσίες  «τρέχουν» με απαράδεκτα χαμηλούς ρυθμούς στη διεκπεραίωση συναφών θεμάτων, ζήτημα  που πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα από την Πολιτεία. Τούτο είναι   καθοριστικό σημείο για την κοινωνική συναίνεση και την εύρυθμη  λειτουργία των λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων στη Δ.Μακεδονία.

10. Απασχόληση προσωπικού στη λιγνιτική δραστηριότητα

Στη Γερμανία η απασχόληση προσωπικού (άμεσα-έμμεσα) ανέρχεται σήμερα περίπου σε 325 άτομα για κάθε 1εκατομ. τόνους παραγόμενου λιγνίτη και για παραπλήσια με του ΛΚΔΜ σχέση εκμετάλλευσης (κυβικά μέτρα αγόνων ανά τόνο εξορυσσόμενου λιγνίτη). Στη χώρα μας η  αντίστοιχη απασχόληση είναι  χαμηλότερη, λόγω κυρίως της απουσίας του τομέα παραγωγής και υποστήριξης των μηχανημάτων και γενικά του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού στα λιγνιτωρυχεία. Έτσι, στην περιοχή μας απασχολούνται σήμερα άμεσα και έμμεσα περίπου 9.000 άτομα στη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα (ετήσια παραγωγή λιγνίτη- ξυλίτη max50 εκ. τον.)

11. Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (στερεά καύσιμα, φυσικό αέριο)

Με την ανέγερση μονάδων με νέα τεχνολογία καύσης των γαιανθράκων μειώνεται το εκλυόμενο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) ανά παραγόμενη κιλοβατώρα λόγω αύξησης του βαθμού απόδοσης των ΑΗΣ. Ωστόσο, κατά την παραγωγή (άντληση) και μεταφορά του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, που είναι ενεργοβόρες διαδικασίες, εκλύεται επιπρόσθετα  CO2 στην ατμόσφαιρα, το οποίο, προσφυώς, δεν συνυπολογίζεται με το παραγόμενο κατά την καύση για παραγωγή ηλεκ. ενέργειας, ενώ ασκεί παρόμοια επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Επιπλέον, οι αναπόφευκτες διαρροές μεθανίου (CH4) κατά τη μεταφορά και διανομή-χρήση του φυσικού αερίου ασκούν μεγαλύτερη από 20πλάσια ως προς ισοβαρή ποσότητα CO2 δυσμενή επίδραση στην κλιματική αλλαγή. Τελικά, η οριστική επίλυση του προβλήματος αναμένεται να επιτευχθεί μετά το 2020 με την ανάπτυξη της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης του  CO2.

12.  Λιγνίτης και ΑΠΕ

Οι ΑΗΣ με νέα τεχνολογία καύσης των γαιανθράκων χαρακτηρίζονται από μεγάλη ευελιξία λειτουργίας σε ό,τι αφορά το φορτίο και είναι δυνατή και η σύγχρονη καύση βιομάζας με υψηλότερο από το συνήθη βαθμό αξιοποίησής της. Έτσι, λοιπόν, οι ΑΠΕ που εξαρτώνται άμεσα από τις κλιματικές συνθήκες (ηλιοφάνεια, ένταση ανέμων κ.τ.λ) αποκτούν στον άνθρακα (λιγνίτη) ένα σύμμαχο με ευελιξία στο φορτίο λειτουργίας των ΑΗΣ, που διευκολύνει τη συνύπαρξη διαφορετικών πηγών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

13. Αξία εξοπλισμού της ΔΕΗ στα λιγνιτωρυχεία και τους  ΑΗΣ  στη Δυτική Μακεδονία

Ο εξοπλισμός των ορυχείων είναι προσαρμοσμένος και εξειδικευμένος στα χαρακτηριστικά των λιγνιτικών κοιτασμάτων της ΔΛΚΔΜ και είναι ουσιαστικά αδύνατο να υποκατασταθεί επιτυχώς από συνήθη συμβατικό εξοπλισμό (τσάπες, φορτωτές, χωματουργικά οχήματα) στην εκσκαφή του κοιτάσματος. Ως εκ  τούτου κατέχει τεράστια υπολειμματική αξία, δεδομένου ότι είναι σε θέση να λειτουργήσει για μερικές ακόμη 10ετίες με τις συνήθεις εργασίες συντήρησης και βελτιώσεων-επισκευών. Υπενθυμίζεται ότι αναφερόμαστε σε κολοσσιαίο πάγιο εξοπλισμό αποτελούμενο από 60 περίπου μεγάλα μηχανήματα ( καδοφόρους εκσκαφείς-αποθέτες-ενσιλωτές και ταινιοχήματα), καθώς και πάνω από 200 χιλιόμετρα ταινιοδρόμων. Τούτο ισχύει κατά μείζονα λόγο και για τους  λιγνιτικούς ΑΗΣ που θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν.

…….αντί επιλόγου

Με τις πρόσφατες εξελίξεις για το μέλλον της ΔΕΗ ΑΕ τίθεται εκ των πραγμάτων το ερώτημα:  ποιος ιδιώτης είναι σε θέση,

-                     να αγοράσει τον εξοπλισμό των ορυχείων και ΑΗΣ στην πραγματική του αξία

-                     να  εγγυηθεί τη συνέχιση της αξιοποίησης όλων των εκμεταλλεύσιμων λιγνιτικών κοιτασμάτων της ΔΕΗ στη Δ. Μακεδονία έως τουλάχιστο το 2050

-                     να ανταποκριθεί με επάρκεια στις υποχρεώσεις μετεγκατάστασης των οικισμών

-                     να προστατεύσει  και αποκαταστήσει το περιβάλλον κατά τα επόμενα 40 χρόνια σύμφωνα με τις υφιστάμενες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και

-                     να  κατασκευάσει  νέους ΑΗΣ με νέα τεχνολογία καύσης για την περίοδο 2020-2052.

Εάν όλα τα προαναφερόμενα δεν διασφαλισθούν, τότε είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η περιοχή των Ν. Κοζάνης και Φλώρινας οδεύει προς οικονομικό μαρασμό και ανυπολόγιστη υποβάθμιση στα  προσεχή 15 χρόνια με δυσμενέστατες επιπτώσεις για τους κατοίκους της αλλά και για τα οικονομικά, ενεργειακά-κι όχι μόνο- συμφέροντα της χώρας γενικότερα. Αυτή είναι ουσιαστικά η πρόκληση, σε ό,τι αφορά τη λιγνιτική δραστηριότητα, προς τους κατέχοντες υπεύθυνες θέσεις (εξουσίας) στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας και της Δ. Μακεδονίας ειδικότερα. Η θέση του καθένα θα κριθεί  από τη στάση του στα πιο πάνω σημαντικά για τη χώρα μας και την περιοχή  ζητήματα. Οφείλουμε μια καθαρή και έντιμη στάση και απάντηση στις επόμενες γενιές, από τις οποίες στερούμε μεν τον ορυκτό ενεργειακό πλούτο,  πρέπει δε να τον αξιοποιήσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό, σύμφωνα με τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (ΒΑΤ) τόσο σε ό,τι αφορά στην αποδοτική καύση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και στην προστασία του περιβάλλοντος, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τις απαραίτητες υποδομές, πόρους και προϋποθέσεις για τη δική τους επιτυχή πορεία και ανέλιξη.

Είναι φανερό, μετά τα προαναφερόμενα, ότι η απάντηση είναι πλέον ορατή σε όλους σύμφωνα με τις σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα της αξιοποίησης των στερεών καυσίμων. Η χώρα πρέπει να στηριχθεί για μια ακόμη φορά στο δικό της εθνικό καύσιμο, το λιγνίτη, επανεξετάζοντας άμεσα την ενεργειακή της πολιτική, ώστε να αποκτήσει σε ικανό βάθος χρόνου μια σταθερή και αξιόπιστη ενεργειακή βάση με θετική συνεισφορά στις ζοφερές και δυστυχώς μακρόχρονες οικονομικές εξελίξεις και προοπτικές. Η ΔΕΗ ΑΕ διαθέτει το απαραίτητο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό καθώς και  εμπειρία για τη βέλτιστη αξιοποίηση του λιγνίτη, αρκεί να αφεθεί να λειτουργήσει ως Επιχείρηση μακριά και έξω από πολιτικές και κομματικές παρεμβάσεις, που καταστρατηγούν την αξιοκρατία και δυσχεραίνουν την υλοποίηση των αποφάσεων της διοίκησης, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγικότητας και την αύξηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας.

ΚΟΖΑΝΗ 15-06-2011

(από το www.mikrovalto.gr)