Κυβέρνηση του Μεσοπρόθεσμου

Του Πάσχου Μανδραβέλη

H κυβέρνηση που σχηματίστηκε είναι μια κακή κυβέρνηση. Υπάρχουν εκατομμύρια καλύτερες από αυτήν. Για την ακρίβεια, υπάρχουν δέκα εκατομμύρια καλύτερες κυβερνήσεις· ή, έστω, μερικές εκατοντάδες (όσοι είναι οι ανά την επικράτεια σχολιαστές των τηλεπαραθύρων). Και έχουν όλοι δίκιο. Η νέα κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι πιο μικρή ή πιο ευέλικτη ή πιο φιλελεύθερη ή πιο σοσιαλιστική ή πιο νέα κ. λπ. Ολα εξαρτώνται από τη στόχευση που έχει καθένας...

Οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων δείχνουν ότι η στόχευση του πρωθυπουργού είναι να περάσει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα από τη Βουλή. Αυτό μοιάζει με λεπτομέρεια την ώρα της περιρρέουσας ανασχηματολογίας, αλλά είναι ζήτημα ζωής ή χρεοκοπίας της χώρας. Οι αντιδράσεις στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ έδειξαν ξεκάθαρα ότι αυτό το σχέδιο δεν περνούσε. Οπως προσφυώς είπε κι ένας βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, «επείσθη ο Ομπάμα για τη σωτηρία της Ελλάδος, αλλά απομένει να πείσουμε και την Τόνια Αντωνίου». Την ύπαρξη σκοπέλου της Κ. Ο. του ΠΑΣΟΚ προφανώς τον γνώριζαν στην Ευρώπη και γι’ αυτό πίεζαν τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να υπερψηφίσει το Μεσοπρόθεσμο και η Νέα Δημοκρατία.
Ο ανασχηματισμός προέκυψε μετά την ατυχή συνομιλία του κ. Παπανδρέου με τον κ. Σαμαρά (στην οποία ο πρωθυπουργός εκμυστηρεύθηκε ακόμη και παραίτησή του) και την ατυχέστατη διαρροή της συνομιλίας στα ΜΜΕ. Επομένως, όλα δείχνουν ότι έχουμε να κάνουμε με κυβέρνηση του όλου ΠΑΣΟΚ και του Μεσοπρόθεσμου. Εγινε για να υπάρξει η πολυπόθητη (σε όλο τον κόσμο, αλλά και στους εχέφρονες αυτής της χώρας) πλειοψηφία για να περάσει το πρόγραμμα.
Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε και μεσοπρόθεσμη κυβέρνηση. Διότι ακόμη κι αν περάσει το Μεσοπρόθεσμο, απομένει η υλοποίησή του. Εκεί θα αρχίσουν τα ακόμη πιο δύσκολα, που δεν διορθώνονται με απλές κινήσεις στην πολιτική σκακιέρα (κυβερνήσεις συνεργασίας, ανασχηματισμοί κ. λπ.). Δυστυχώς, το πολιτικό μας σύστημα –που είναι ευρύτερο της κυβέρνησης και των κομμάτων– ακόμη λειτουργεί ρυθμισμένο για τον παλιό καλό καιρό. Ελάχιστοι αντιλαμβάνονται ότι στη σημερινή συγκυρία, ακόμη και μερικές χιλιάδες ευρώ δαπάνες παίζουν κρίσιμο ρόλο. Ολοι βλέπουν απλώς νούμερα και δεν κατανοούν ότι φασούλι το φασούλι, αδειάζει το σακούλι. Το σοκ της κρίσης δεν ήταν αρκετό. Ακόμη συζητούμε με όρους του παρελθόντος: για ανάπτυξη διά κρατικών ενισχύσεων και κοινωνική συνοχή διά της αεργίας στο Δημόσιο.
Αυτή η αλλαγή οπτικής –ότι, δηλαδή, μπορεί να υπάρξει επιχειρηματικότητα με απελευθερωμένες αγορές και χωρίς κρατικές ενισχύσεις ή μπορεί να έχεις κοινωνία χωρίς να έχεις προσλάβει όλο τον πληθυσμό στο Δημόσιο, αλλά μόνο ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος– ακούγονται ως νεωτερισμοί στην Ελλάδα. Ολόκληρο το σύστημα –ακόμη και ιδεολογικά– είναι εμποτισμένο από το μεγάλο κράτος. Δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι υπάρχει ζωή μετά το κράτος.
Γι’ αυτό η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου απαιτεί τιτάνια προσπάθεια και δεν μπορεί να γίνει από μία κυβέρνηση. Η κρίση αλλάζει τα πάντα· συμπυκνώνει τον πολιτικό χρόνο και διασπά παλιούς συνεκτικούς δεσμούς, όπως ήταν το πελατειακό κράτος που συντηρούσε τις πάλαι ποτέ μεγάλες παρατάξεις. Η χώρα και πολιτικά μπήκε σε μεγάλη περίοδο ρευστότητας. Απλώς πρέπει να έχουμε την υπομονή και την ψυχραιμία για να βγούμε από αυτήν με όσο μικρότερο δυνατόν κόστος.