Αντίο κύριε Τσίπρα

Του Νίκου Τσούλια*

Η παραίτηση του κ. Τσίπρα από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί σίγουρα πολιτικό γεγονός, που επηρεάζει τις εξελίξεις το επόμενο διάστημα. Αν και θα περίμενε κανένας την παραίτησή του μετά της απανωτές εκλογικές αποτυχίας του, εν τούτοις – και με δεδομένα τις αντιδράσεις του τις πρώτες μέρες μετά τις τελευταίες εκλογές – μπορούμε να ισχυριστούμε ότι μας αιφνιδίασε όλους.

Κατά τη γνώμη μου, η δήλωσή του είναι από τα καλύτερα κείμενα που έχει δημοσιοποιήσει ποτέ. Βέβαια είναι η ίδια στιγμή τόσο σημαντική και τόσο οριακή, που συνέργησε για ένα τόσο μεστό κείμενο.

Κι όμως, ενώ είναι τόσο καθοριστική στιγμή και ουσιαστικά ιστορική η στιγμή για τον κ. Τσίπρα – αλλά και γενικότερα για το πολιτικό σύστημα -, ο κ. Μητσοτάκης προέβη σε μια δήλωση αρκετά τοξική και πικρόχολη, που δεν λάμβανε καθόλου υπόψη τον ανθρώπινο παράγοντα ούτε και το γεγονός ότι βρέθηκαν μαζί στην πολιτική σκηνή ως βασικοί αντίπαλοι – στοιχείο που είναι εκ των πραγμάτων ένας οιονεί σύνδεσμος.

Ο κ. Τσίπρας συνδέεται με την κυβέρνηση της πρώτης φοράς αριστεράς. Χωρίς βέβαια να εκφράσει ποτέ μια αριστερή κυβερνητική πολιτική. Αντίθετα, εφάρμοσε το πιο επώδυνο τρίτο μνημόνιο σε μια κοινωνία ήδη σκληρά δοκιμασμένη από τα προηγούμενα μνημόνια και παράλληλα εξέπεμψε μία πολιτική κουλτούρα μίσους.

Η άσκηση της εξουσίας του χαρακτηριζόταν από το συνεχιζόμενο λαϊκισμό, τον λαϊκισμό που του έδωσε τη δυνατότητα να αποκτήσει πλειοψηφικό ρεύμα μέσα στην κοινωνία. Δυστυχώς δεν ξέφυγε ποτέ από τη δημαγωγία, δεν έδωσε ποτέ ένα στίγμα πολιτικής προόδου. Είναι δε ο πρωθυπουργός που συνδέεται με τα μεγάλα πλήγματα στη μεσαία κοινωνική τάξη και στους συνταξιούχους.

Σίγουρα ο ΣΥΡΙΖΑ μπαίνει σε μία νέα φάση. Ήταν δημιούργημα του κ. Τσίπρα. Ποτέ δεν υπήρξε εσωκομματική αντιπολίτευση ή κάποιο πρόσωπο, που να τον αμφισβητούσε σοβαρά όλα αυτά τα χρόνια που ήταν στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ. Και το γεγονός αυτό αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα για την επόμενη μέρα του κόμματος αυτού.

Τελικά, το εγχείρημα για «κυβερνώσα αριστερά» αποδείχθηκε μία μικρή παρένθεση. Βέβαια η απάντηση δόθηκε όχι μόνο από την υποκειμενική αδυναμία του κόμματος αυτού αλλά και από τις ίδιες αντικειμενικές συνθήκες, που δεν επέτρεπαν καμία πολιτική αριστερής ατζέντας.

Ο κ. Τσίπρας έγινε γνωστός διεθνώς και για την περίφημη κωλοτούμπα. Και εδώ έχουμε μία περίεργη αντίφαση. Ο ίδιος να οργανώνει ένα δημοψήφισμα και να στηρίζει το «άλφα» αποτέλεσμα και στη συνέχεια να αντιστρέφει το περιεχόμενό του υιοθετώντας ακριβώς το αντίθετο του. Αντιλαμβανόμενος το μείζον εθνικό πρόβλημα – που θα δημιουργούσε με την πολιτική του – προχώρησε σε μία αναδίπλωση 180 μοιρών και η χώρα μας γλίτωσε τα χειρότερα.

Μετά τις εκλογές του 2019 δεν εμφάνισε ποτέ ένα εναλλακτικό κυβερνητικό πρόγραμμα ως αξιωματική αντιπολίτευση, ένα πρόγραμμα απέναντι σε εκείνο της Νέας Δημοκρατίας. Παρέμεινε πιστός στη δημαγωγία, στη γενικολογία και στην τοξικότητα. Η κοινωνία είχε προχωρήσει. Ήθελε να αφήσει πίσω της ό,τι θύμιζε τις μνημονιακές πολιτικές, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε με τα ίδια υλικά της περιόδου του 2015.

Το αποτέλεσμα ήταν εκκωφαντικό. Μία μείωση της εκλογικής επιρροής του κόμματος αυτού κοντά στο 50% ανέτρεψε όλα τα δεδομένα. Για πρώτη φορά αξιωματική αντιπολίτευση έχει αυτή την συντριπτική υποχώρηση. Ο κ. Τσίπρας δεν μπορούσε να καθίσει άλλο.

Αναζητεί ένα νέο κύμα το κόμμα του, αλλά δεν μπορεί να βρει έναν νέο Τσίπρα και αυτό είναι δομικό πρόβλημά του, γιατί έχει αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε ως απόλυτα αρχηγικό κόμμα. Τα διάφορα συλλογικά του όργανα απλώς επικύρωναν τις αποφάσεις του αρχηγού.

Πέραν όλων αυτών, κατά τη γνώμη μου ένα ουσιαστικό πρόβλημα που είχε και έχει το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ότι δεν μπορούσε να είναι ταυτόχρονα και αριστερά και κεντροαριστερά. Είναι δύο ρεύματα πολύ διαφορετικά με ιστορικές και ιδεολογικές αντιθέσεις. Και αυτή η αντινομία θα καθορίσει την εφεξής πορεία του.

 

*Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κινήματος Αλλαγής