Του Αλέξη
Λιοσάτου, υποψήφιου περιφερειακού συμβούλου ΠΕ Κοζάνης με την «Αριστερή
Συμπόρευση για την Ανατροπή στη Δ.Μακεδονία»
Το 2004 η κυβέρνηση
της Δεξιάς ερχόταν με αυτοπεποίθηση για να ολοκληρώσει την επίθεση
στα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα, που άνοιξαν οι κυβερνήσεις
Σημίτη. Ο πρωθυπουργός Καραμανλής πλασαριζόταν από τα ΜΜΕ ως ο «πρωθυπουργός
της δεκαετίας». Η κυβέρνηση προχώρησε άμεσα σε αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις
(κατάργηση 8ώρου, ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήσεις...).
Η πρώτη αντίσταση
στη ΝΔ ήρθε από τα κάτω. Τραπεζοϋπάλληλοι, ναυτεργάτες, λιμενεργάτες
κ.ά. προχώρησαν σε απεργίες διαρκείας, έφθειραν, αλλά δεν απείλησαν
την κυβέρνηση, που αποφάσισε να επιτεθεί στο χώρο της εκπαίδευσης.Έχοντας
ήδη περάσει νόμους στην κατεύθυνση ιδιωτικοποίησης της τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης («αξιολόγηση», «Δια βίου εκπαίδευση» κ.ά), στις αρχές του
2006 με τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ αποφάσισε να πάει σε μετωπική σύγκρουση
με τη νεολαία. Δύο ήταν οι αιχμές της σύγκρουσης:
α) Η αναθεώρηση
του Συντάγματος, που περιλάμβανε μέτρα κατεδάφισης του κοινωνικού
κράτους, όπως άρση της μονιμότητας στο Δημόσιο, άρση προστασίας δασικών
εκτάσεων από οικοπεδοφάγους κλπ, κυρίως όμως το θέμα «ταμπού» ως
τότε, το άρθρο 16, που καθιστά συνταγματική υποχρεώση τη Δημόσια Δωρεάν
Παιδεία για όλους και απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
β) Ο νέος
νόμος πλαίσιο, που προέβλεπε: Όποιος φοιτητής/τρια κόβεται 3 φορές σε
ένα μάθημα διαγράφεται από το πανεπιστήμιο, τα δωρεάν συγγράμματα
καταργούνται, όποιος καθυστερεί 2 χρόνια τις σπουδές του εκδιώκεται,
οι σχολές αποκτούν μάνατζερ προς επιβολή χορηγών και διδάκτρων, το
άσυλο (κατάκτηση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου που απαγόρευε την είσοδο
της αστυνομίας στους πανεπιστημιακούς χώρους) καταργείται. Βασικός
στόχος του κεφαλαίου και των κομμάτων του στην Ελλάδα ήταν η εισβολή
των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων στα δημόσια πανεπιστήμια,
η επιβολή διδάκτρων, η εξίσωση ιδιωτικών κολλεγίων με τα πανεπιστήμια
για να αυξήσουν τα κέρδη τους οι κολλεγιάρχες. Η βάση του 10, που καθιερώθηκε
επίσης το 2006 στα σχολεία, θα εξασφάλιζε την πελατεία στους κολλεγιάρχες
από τα παιδιά όσων οικογενειών θα μπορούσαν να αντέξουν το οικονομικό
βάρος.
Τον Μάρτη-Απρίλη
2006 έρχεται ένα ελπιδοφόρο αγωνιστικό μήνυμα από τη Γαλλία: ένα γιγάντιο
και αποφασιστικό κίνημα, νεολαίας κυρίως, ανατρέπει το CPE (που στοχοποιούσε
τους νέους εργαζόμενους) και οδηγεί την κυβέρνηση Σιράκ-Ντε Βιλπέν σε
ταπείνωση. Το «να γίνουμε Γαλλία» έγινε σύνθημα της φοιτητικής Αριστεράς.
Η μάχη
ενάντια στον νόμο πλαίσιο
Η ΠΟΣΔΕΠ κήρυξε
απεργία διαρκείας από τις 10 Μαΐου. Τότε ξεσπάνε οι πρώτες 15 καταλήψεις.
Στις αρχές Ιουνίου οι καταλήψεις γίνονται 420 (πρακτικά σε όλες τις σχολές
στην Ελλάδα). Κάθε βδομάδα καλούνταν πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια,
οι διαδηλώσεις μαζικοποιούνταν, άρχισαν να καλούν σε κινητοποιήσεις
οι ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, ο αγώνας έγινε υπόθεση της κοινωνίας.
Η ορμητικότητα
του αυθόρμητου και η πίστη της νεολαίας στη νίκη του αγώνα επιβάλανε
την ενότητα στη δράση. Η ΔΑΠ (ΝΔ) έχασε κάστρα της, μη έχοντας το κουράγιο
ακόμα και να συμμετάσχει σε πολλές συνελεύσεις. Πολλοί ΔΑΠίτες συμμετείχαν
στις διαδηλώσεις και μέσα από την εμπειρία τους αποχώρησαν από την κυβερνητική
παράταξη. Η ΠΑΣΠ έχασε τον έλεγχο στη βάση της, που προχώρησε σε ανταρσία
απέναντι στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Η ΠΚΣ (ΚΝΕ), σε σχολές όπου ήταν
πρώτη δύναμη, βρέθηκε να καταψηφίζεται ως και πάνω από το 90% των
μελών της.
Το αυθόρμητο
ξέσπασμα του κόσμου είναι τόσο ορμητικό που επιβάλλει την ενότητα στη δράση:
στις συνελεύσεις βλέπουμε μια πλατιά συμμαχία υπέρ των καταλήψεων που ξεκινά από τους
αναρχικούς και την άκρα Αριστερά και φτάνει μέχρι τον ΣΥΝασπισμό, την ΚΝΕ και
την ΠΑΣΠ.
Στα τέλη Ιουνίου,
η Υπουργός Παιδείας Γιαννάκου απέσυρε άρον-άρον τον νόμο και κάλεσε σε
«διάλογο». Φοβήθηκε γενικευμένη εξέγερση και υποχώρησε.
Η απεργία των δασκάλων και η
κατάρρευση της Συνταγματικής αναθεώρησης
Στις 18 Σεπτέμβρη
τη σκυτάλη πήρε η απεργία διαρκείας των δασκάλων (ΔΟΕ). Ταυτόχρονα
χιλιάδες μαθητές βγήκαν στους δρόμους μαζί με τους καθηγητές
τους, για Δημόσια Δωρεάν Παιδεία κι ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου
16, ενώ οι εκπαιδευτικοί κέρδισαν την αλληλεγγύη της κοινωνίας (με
κεντρικό σύνθημα να σπάσει η λιτότητα: «όχι μόνο στον εκπαιδευτικό,
1.400 σε όλον τον λαό»...). Χιλιάδες φοιτητές συμμετείχαν στα συλλαλητήρια
μαζί με τους εκπαιδευτικούς, ανταποδίδοντας την αλληλεγγύη που είχαν
εισπράξει τον Μάη-Ιούνη, και η αναγκαιότητα για «πανεκπαιδευτικό μέτωπο»
έγινε κοινός τόπος σε όλα τα μήκη και πλάτη της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Η μεγάλη απεργία των δασκάλων στέρεψε από καύσιμα και σταμάτησε
μετά από 6 εβδομάδες, αλλά έστρεψε την κοινωνική πλειοψηφία προς την
υπεράσπιση της Δημόσιας Παιδείας και διάβρωσε ακόμα περισσότερο τα θεμέλια
της κυβερνητικής πολιτικής.
Έτσι μπήκαμε
στον τρίτο και τελευταίο γύρο της αντιπαράθεσης. Η κυβέρνηση, ποντάροντας
στην κόπωση και την εξεταστική περίοδο, αμέσως μετά τις διακοπές των
Χριστουγέννων δρομολόγησε την αναθεώρηση του Συντάγματος και
έφερε νέο νόμο-πλαίσιο, βελτιωμένο μεν, αλλά στο ίδιο πνεύμα υποβάθμισης
και ιδιωτικοποίησης. Έπεσε όμως πολύ έξω. Ο κόσμος είχε νωπές τις αγωνιστικές
εμπειρίες των προηγούμενων μηνών κι είχε βγάλει τα αναγκαία συμπεράσματα
(ότι ο ριζοσπαστικός αγώνας και η ενότητα στη δράση αποδίδουν). Ακαριαία
μετά τις γιορτές (10/1/2007) ξέσπασαν εκατοντάδες καταλήψεις διαρκείας
(πάνω από 350) με την Αριστερά να ενώνει τις δυνάμεις της εξαρχής αυτή τη
φορά. Για άλλη μια φορά τα βδομαδιάτικα συλλαλητήρια συσπείρωναν δεκάδες
χιλιάδες φοιτητές, εκπαιδευτικούς και αλληλέγγυους, πολλά εργατικά
συνδικάτα πήραν το μέρος της νεολαίας, η κοινωνία συμπαραστάθηκε.
Πρώτα οι ψηφοφόροι κι έπειτα τα οργανωμένα τμήματα του ΠΑΣΟΚ, ΠΑΣΚΕ
και ΠΑΣΠ, υποχρεώθηκαν να διαλέξουν το άρθρο 16 από την ηγεσία τους. Το
ΠΑΣΟΚ, που όχι μόνο είχε συμφωνήσει, αλλά είχε πρώτο προτείνει την αναθεώρηση
του άρθρου 16, υποχρεώθηκε να αλλάξει στάση. Βρήκε προσχήματα και
στις 22/2/2007 αποχώρησε από τη Βουλή, οδηγώντας τη Συνταγματική Αναθεώρηση
στην κατάρρευση και τη ΝΔ σε στραπάτσο.
Όμως οι καταλήψεις
και οι απεργίες συνεχίστηκαν με ακόμα περισσότερη αυτοπεποίθηση
του φοιτητόκοσμου για την ανατροπή του νόμου-πλαίσιο. Η ΠΑΣΠ
πλέον προσπάθησε να σαμποτάρει τις καταλήψεις, η ΔΑΠ επιστράτευσε
πληρωμένους μπράβους για να διαλύσει τις συνελεύσεις και η ΝΔ ολοένα
κλιμάκωνε την καταστολή. Μπάτσοι ψέκαζαν τα παιδιά σαν κατσαρίδες,
χτυπούσαν, πυροβολούσαν στον αέρα για «εκφοβισμό». Κυβέρνηση και
ΜΜΕ άνοιξαν τη συζήτηση για την ανάγκη να χρησιμοποιούνται πλαστικές
σφαίρες απέναντι στους διαδηλωτές... Το «επιχείρημα» ότι «πυροβολούμε για
εκφοβισμό» λοιπόν το γνώριζε πολύ καλά η νεολαία που εξεγέρθηκε το Δεκέμβρη
του 2008, όταν δολοφονήθηκε ο 15χρονος μαθητής Αλέξης Γρηγορόπουλος (το επιχείρημα
κυβέρνησης-αστυνομίας και πάλι ήταν ότι ο Κορκονέας πυροβόλησε για
εκφοβισμό και «απλώς» η σφαίρα εξοστρακίστηκε)...
Στις 8 Μάρτη τελικά ο νόμος ψηφίστηκε σε
μια Βουλή περικυκλωμένη από 40.000 φοιτητές και τα ΜΑΤ να χτυπάνε με
πρόθεση να σκοτώσουν, με εκατοντάδες συλληφθέντες και (κάποιους σοβαρά)
τραυματίες. Μετά τις 8 Μάρτη τα συλλαλητήρια και οι καταλήψεις συνεχίστηκαν
«για την απόσυρση-ανατροπή» του νόμου. Πέρα από τα βδομαδιάτικα απεργιακά
συλλαλητήρια, γίνονταν εμβόλιμες διαδηλώσεις ενάντια στην καταστολή
και για την απελευθέρωση των συλληφθέντων. Η απεργία της ΠΟΣΔΕΠ συνεχίζεται
και μετά τις 15 Μάρτη. Στα τέλη Μαρτίου ακόμα πάνω από 200 σχολές τελούν
υπό κατάληψη, ενώ ανοίγει η συζήτηση για τη συνέχιση των καταλήψεων
ακόμα και μετά το Πάσχα. Τελικά όμως σταδιακά το κίνημα κάμπτεται. Παρ’όλα
αυτά, επρόκειτο για το πιο μαζικό, εκρηκτικό και ανθεκτικό φοιτητικό
κίνημα τουλάχιστον από τη δεκαετία του ’70.
Απόηχος
και κατακτήσεις
Ο νέος
νόμος-πλαίσιο ήταν πλατιά απονομιμοποιημένος και πρακτικά δεν εφαρμόστηκε
από τα περισσότερα πανεπιστήμια. Κάποιες διατάξεις του εφαρμόστηκαν
με επόμενους νόμους, όπως ο νόμος Διαμαντοπούλου το 2011. Επιβεβαιώθηκε
έτσι ότι η ψήφιση κι εφαρμογή ή μη των νόμων είναι ζήτημα κυρίως πολιτικών
και ταξικών συσχετισμών και όχι νομικών επικλήσεων κι επικυρώσεων.
Η τρομερή
δυσκολία να περάσει και να εφαρμοστεί ο νόμος συνδυάστηκε με τη σημαντική
νίκη της ανατροπής της αναθεώρησης του άρθρου 16 : Οι καπιταλιστές
και τα συστημικά κόμματα επιδίωκαν να επιβάλλουν δίδακτρα και πολυεθνικές-χορηγούς
στα πανεπιστήμια, να κλείσουν πολλές σχολές, να ιδρύσουν ιδιωτικά πανεπιστήμια,
να εξατομικεύσουν τη μόρφωση του φοιτητή/τριας, δίνοντας όχι πτυχίο,
αλλά άθροισμα πιστωτικών μονάδων… Δεκατρία χρόνια μετά, ακόμα αυτά δεν
τα έχουν καταφέρει.
Το κίνημα
αποτέλεσε την αρχή του τέλους και για τον Καραμανλή. Η Δεξιά προσπάθησε
να πάρει τη ρεβάνς από τη νεολαία, με στημένα κατηγορητήρια ενάντια
σε αγωνιστές (π.χ. ο φοιτητής Παναγιώτης Κ. με τα «πράσινα σταράκια»)
και τρομοκρατία (π.χ. «υπόθεση ζαρντινιέρας»). Ακολούθησε η δολοφονία
του Αλέξη το 2008 και η εξέγερση των νέων, που πανικόβαλε την εξουσία.
Τελικά ο Καραμανλής αποδείχθηκε πρωθυπουργός 5ετίας και εξαφανίστηκε
από το πολιτικό προσκήνιο, αφού κληρονόμησε στη ΝΔ το χαμηλότερο
ιστορικά –ως τότε- ποσοστό της. Το ΠΑΣΟΚ ήρθε σε βαθιά ρήξη με τον κόσμο
του και σ’ εκείνο το κίνημα μπήκαν οι βάσεις για να φυλλορροήσει προς
τα αριστερά το 2010-2012.
Το 2006-2007
ήταν μάθημα αγώνα για δεκάδες χιλιάδες φοιτητές που εξεγέρθηκαν ξανά
το Δεκέμβρη 2008, μαζικοποίησαν τις απεργίες, το αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό
κίνημα και το «κίνημα των πλατειών» τα επόμενα χρόνια. Αρκετοί από αυτούς
οργανώθηκαν στη ριζοσπαστική-αντικαπιταλιστική Αριστερά.
Το φοιτητικό
κίνημα απέδειξε για άλλη μια φορά ότι μπορεί να παίξει το ρόλο πυροδότη
για ευρύτερες κοινωνικές αντιστάσεις και πολιτικές ανατροπές. Το
πιο ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας μπήκε δυναμικά στον αγώνα, βλέποντας
ότι του κλέβουν το παρόν (παιδεία), αλλά και το μέλλον (ανασφάλεια, ανεργία,
γενιά των 700 –τότε– ευρώ).
Είναι
χαρακτηριστικός ο διεθνής αντίκτυπος του ξεσηκωμού: στη Γαλλία το 2008 ο Σαρκοζί
αποσύρει άρον άρον μια παρόμοια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση υπό τον φόβο να
γίνει «της Ελλάδας».
Το κίνημα
οδήγησε στην ηγεμονία (κι έπειτα στην κυριαρχία) του ΣΥΡΙΖΑ μέσα στον
κόσμο των αγώνων. Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ
υπέρ της νεολαίας το 2006-2008 έβαλε τις βάσεις για να αλώσει τη βάση
της σοσιαλδημοκρατίας, να κερδίσει τη συμπάθεια της νεολαίας κι έτσι κατάφερε στον επόμενο γύρο λαϊκών
αγώνων (2010-2012) να αποσπάσει την ψήφο των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που
είχαν βγει στους δρόμους και να φτάσει από το 4,6% στο 17% και έπειτα στο 27% στις εκλογές του 2012.
Βεβαίως, από
τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Οι καπιταλιστές, με την
καθοριστική συμβολή τόσο των ΝΔ-ΠΑΣΟΚ όσο και του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν επιβάλει 3
μνημόνια και εργασιακό μεσαίωνα, έχουν τριπλασιάσει την ανεργία,
έχουν κόψει στο μισό μισθούς, συντάξεις και δικαιώματα... Τα πτυχία
πλέον σε μεγάλο βαθμό αποτελούν διαβατήρια για την ανεργία ή για την ξενιτιά,
οι μισθοί έχουν φτάσει στα 300-500 ευρώ. Πάρα πολλοί μαθητές έχουν πεταχτεί
εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ η νέα γενιά μπαίνει στα πανεπιστήμια
τσακισμένη από την εντατικοποίηση …
Και σήμερα
λοιπόν, οι εργαζόμενοι, η νεολαία, οι φτωχοί, αν θέλουμε να πετύχουμε νίκες
προς όφελός μας και να ανατρέψουμε τη σημερινή αθλιότητα που βιώνουμε,
οφείλουμε να βαδίσουμε στον ίδιο δρόμο. Οι
ριζοσπαστικές μορφές πάλης (απεργίες-καταλήψεις-διαδηλώσεις διαρκείας), η ενότητα
στη δράση, ο διεθνισμός, η προσπάθεια σύνδεσης ενός κλαδικού αγώνα με το
εργατικό κίνημα, την πολιτική και αντικυβερνητική πάλη, αποδείχθηκαν
απαραίτητα «όπλα» για να δοθούν νικηφόρες μάχες του φοιτητικού κινήματος κόντρα
σε κυβερνήσεις και αφεντικά. Αυτά τα«μαθήματα» διδάχτηκαν το 2006-2007 σε
μαζική κλίμακα και δείξανε για άλλη μια φορά ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον
κόσμο, αλλά κυρίως με τους αγώνες και όχι με τις εκλογές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου