Ο δρόμος προς τις κάλπες και ο δρόμος των μαζών

Του Κωνσταντίνου Ζαγάρα- υποψηφίου βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Π.Ε. Κοζάνης*

Η χώρα βαδίζει προς τις κάλπες κι αυτό που πρωτεύει είναι η εκλογική νίκη που θα εξασφαλίσει στον ΣΥΡΙΖΑ την ευρεία πλειοψηφία, ώστε αυτή να του προσφέρει άνεση κινήσεων στο δύσκολο κομμάτι της επόμενης ημέρας.

Ο κοινοβουλευτισμός, παρότι παραμένει θεμελιώδης θεσμός της ελληνικής δημοκρατίας και του Δυτικού κόσμου, έχασε από καιρό την κύρια λειτουργία του μέσα στο σύστημα της διάκρισης των εξουσιών. Το κοινοβούλιο ούτε νομοθετεί  πρωτογενώς, ούτε παράγει πρωτογενές δίκαιο, ούτε και ελέγχει την εκτελεστική εξουσία. Οι υπουργικές αποφάσεις και τροπολογίες, οι διοικητικές πράξεις, τα προεδρικά διατάγματα και οι εγκύκλιοι με «άνωθεν» διαταγές, έχουν πάρει τη θέση του νόμου.

Δεκαετίες πριν, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είχε παραχωρήσει τη θέση της στη συναινετική δημοκρατία και σε ένα πλαίσιο που ως γενική αρχή ισχύει η εκχώρηση των εξουσιών και όχι η αρχή της αντιπροσώπευσης συμφερόντων. Έτσι από το κράτος δικαίου εκείνο που απόμεινε ήταν σκέτο το κράτος.

 Ευρέως διαδεδομένη είναι άποψη που θέλει τις εκλογές ως μια διαδικασία αλλαγής σκυτάλης μεταξύ των αστικών κομμάτων και συνέχισης, έστω και με μικρές διαφορές ή διαφορετική επικάλυψη, της ίδιας πολιτικής.

Σε ένα από τα βασικά του συμπεράσματα σχετικά με το εκλογικό σύστημα ο Αντόνιο Γκράμσι, υποστήριζε πως το σύστημα των εκλογών αποτελεί ένα εργαλείο ιδεολογικής και πολιτικής διεύθυνσης, το οποίο επινοήθηκε και χρησιμοποιήθηκε για να ενισχυθεί η ηγεμονία της άρχουσας τάξης, ακόμη κι αν προσφέρεται, σε μερικές περιπτώσεις, ως πεδίο πάλης και για τις κατώτερες τάξεις.

Από αυτή την άποψη, η καθολική ψηφοφορία δεν κάνει τίποτε άλλο από το να επικυρώνει έναν συσχετισμό δυνάμεων που έχει προηγουμένως επικρατήσει.

Βρισκόμαστε ωστόσο σε μια περίοδο, από εκείνες τις «μερικές περιπτώσεις», που οι εκλογές αποτελούν ουσιαστικό πεδίο πάλης.

Η διαφαινόμενη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές σημαίνει και συμβολίζει πράγματα, αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Μπορεί μάλιστα να αποβεί περιστασιακή αν δεν δομηθεί σε στέρεες βάσεις.

Σε ό,τι αφορά την εκλογική διαδικασία, αναγκαίο είναι να εκμεταλλευτούμε τον διπλό της ρόλο. Της πολιτικής διαπαιδαγώγησης αφ’ ενός, της πάλης κατά της παθητικότητας των μαζών αφ’ ετέρου.

Το ζητούμενο είναι η συμμετοχή του πολίτη στη δημόσια ζωή να μην εξαντλείται στην ψηφοφορία, αλλά να αρχίζει με αυτήν. Η συναίνεση να μην είναι πια παθητική, αλλά ενεργητική. Οι εκλογές να μην είναι δικαίωμα, αλλά λειτουργία.

Τα πάντα όμως διακυβεύονται στο πεδίο της ιδεολογίας, της κουλτούρας, της ηθικής και της κοσμοαντίληψης. Εκεί θα κριθεί η ουσιαστική μάχη και το μέλλον της αριστερής διακυβέρνησης. Στους χώρους εργασίας και στην κοινωνία, εκεί που αναπτύσσονται και χτίζονται οι μεγάλες συμμαχίες. Εκεί που δοκιμάζονται και παραμένουν βιώσιμες, αν είναι στηριγμένες σε ζωντανές μορφές  αλληλεγγύης και συνεργασίας. Εκεί θα δοθούν οι μεγάλες μάχες για την επίτευξη της ηγεμονίας.

Η εκλογική μάχη, παραμένει μια στιγμή μονάχα στην εξαντλητική πορεία της ιστορίας. Παρόλο που η διαδικασία αυτή βοηθάει στην αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων μέσα στο κράτος και στο κοινωνικό σώμα, η πεμπτουσία του δημοκρατικού δρόμου παραμένει ο δρόμος των μαζών. Αυτός αναδεικνύει την πολυεπίπεδη κρίση που βιώνουμε. Αυτός εννοεί τους ανθρώπους σαν σύνολο και όχι σαν μονάδες, σαν συλλογικότητες και όχι σαν ξεκομμένες πρωτοπορίες και επαγγελματίες της πολιτικής.

Την ώρα που άλλοι μιμούνται το παρελθόν συναρμολογώντας τις παρωχημένες μορφές του κι άλλοι προδιαγράφουν το μέλλον συνθέτοντας αστραφτερές προτάσεις, οι μάζες, «ο πολύς κόσμος σε κίνηση», είναι ο φορέας που μπορεί να φέρει την πραγματική αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων και ενός νέου λαϊκού πολιτισμού.

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών», 21/1/2015