Συνοπτικό Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο για Σταθμούς Ανεφοδιασμού Υδρογόνου (HRS)

Χαρίλαος-Ανδρέας Χάιδος

Σοφοκλής Μακρίδης

Γράφουν οι Χάρης Χάιδος, Νομικός-Οικονομολόγος-Υπ. Διδ. ΠΠ και Δρ. Σοφοκλής Μακρίδης, Αναπλ. Καθ. ΠΠ

Το μακρυνό 1874 ο Ιούλιος Βέρν έγραφε στο βιβλίο του «Το μυστηριώδες νησί» «…πιστεύω ότι το νερό κάποια μέρα θα χρησιμοποιείται ως καύσιμο, ότι το Υδρογόνο και το Οξυγόνο που το αποτελούν, είτε μαζί είτε χωριστά, μια μέρα θα χρησιμοποιηθούν ως καύσιμο και θα αποτελέσουν μια ανεξάντλητη πηγή θερμότητας και φωτός…».

Είμαστε εν έτη 2019 κοντά σε αυτό το σημείο μιας και τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο αναπτυγμένο κόσμο γίνονται εντατικές προσπάθειες για την εδραίωση της «οικονομίας υδρογόνου» με σημαντικά κεφάλαια να επενδύονται στην έρευνα και την ανάπτυξη προς αυτή την κατεύθυνση;

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις για την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας με επίκεντρο την τεχνολογία υδρογόνου είναι σκόπιμο να αναφερθούμε  σύνολο του Ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου που σχετίζεται με την εν λόγω τεχνολογία. Η αρχή θα γίνει με την συνοπτική παρουσίαση της νομοθεσίας που αφορά τους Σταθμούς Ανεφοδιασμού Υδρογόνου για Οδικές Μεταφορές (Hydrogen Refuelling Stations).

Τα εν λόγω σημεία ανεφοδιασμού μπορούν να υπάρχουν με τους εξής σχεδιασμούς:

(i)                 διαφορετικού μεγέθους (π.χ. ανάλογα με την ποσότητα υδρογόνου που αποθηκεύεται)

(ii)               με ή χωρίς επιτόπια παραγωγή υδρογόνου

(iii)              με διάφορες συνθήκες αποθήκευσης και πίέσης (π.χ. 350 ή 700 bars)

(iv)             με την δυνατότητα το υδρογόνο να μπορεί να συνυπάρχει με άλλα καύσιμα στον ίδιο χώρο ή όχι

(v)               με την δυνατότητα το υδρογόνο να μπορεί να τροφοδοτείται μέσω αγωγού ή μεταφερόμενο στον σταθμό με ρυμουλκούμενα

(vi)             με δυνατότητα το υδρογόνο να μπορεί να διανεμηθεί σε αέρια ή υγρή μορφή, κλπ.

Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, ένας μεγάλος αριθμός κανόνων μπορεί να εφαρμοστεί στο πλαίσιο του σχεδιασμού, της αδειοδότησης, της κατασκευής και της λειτουργίας των σταθμών ανεφοδιασμού με υδρογόνο.

Η Οδηγία για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (Οδηγία 2014/94/ΕΕ) (γνωστή ως AFID) αποτελεί την βασική νομοθετική πράξη της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας αναφορικά με τα σημεία ανεφοδιασμού υδρογόνου για οδικές μεταφορές που θέτει από την μία τις ελάχιστες προδιαγραφές για τη δημιουργία υποδομών εναλλακτικών καυσίμων περιλαμβανομένων των σημείων ανεφοδιασμού υδρογόνου ο οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν μέσω των εθνικών πλαισίων πολιτικής των κρατών μελών και από την άλλη ορίζει τις κοινές τεχνικές προδιαγραφές για τα εν λόγω σημεία ανεφοδιασμού[1]. Σημαντικό να τονιστεί είναι ότι τα Κράτη-μέλη της Ε.Ε. που θα περιλάβουν στο εθνικό πλαίσιο πολιτικής τους δημοσίως προσβάσιμα σημεία ανεφοδιασμού με υδρογόνο θα πρέπει να μεριμνήσουν ώστε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 να είναι διαθέσιμος ικανός αριθμός τέτοιων σημείων έτσι ώστε να διασφαλίζεται η κυκλοφορία μηχανοκίνητων οχημάτων που κινούνται με υδρογόνο (συμπεριλαμβανομένων των οχημάτων κυψελών καυσίμων) εντός δικτύων που καθορίζουν αυτά τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων διασυνοριακών συνδέσεων όπου ενδείκνυται[2].

Πέραν της ανωτέρω Οδηγίας, σχετικές με την παραγωγή, αποθήκευση του υδρογόνου καθώς και την ανάπτυξη υποδομών ανεφοδιασμού με  υδρογόνου είναι οι ακόλουθες οδηγίες:

α) Οδηγία 2015/1513/ΕΕ για την τροποποίηση της οδηγίας 98/70/ΕΚ σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ και για την τροποποίηση της οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που περιλαμβάνει το υδρογόνο ως καύσιμο από ανανεώσιμες πηγές.

β) Τέτοια αναφορά για το υδρογόνο γίνεται και στην Οδηγία 2018/2001/ΕΕ για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (γνωστή ως RED II).

γ) Οδηγία 2012/18/ΕΕ για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες και για την τροποποίηση και στη συνέχεια την κατάργηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ (γνωστή ως SEVESO Directive).

δ) Οδηγία 2014/34/ΕΕ για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τις συσκευές και τα συστήματα προστασίας που προορίζονται για χρήση σε εκρήξιμες ατμόσφαιρες (γνωστή ως ATEX Directive) και

ε) Οδηγία 2014/68/ΕΕ για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα του εξοπλισμού υπό πίεση στην αγορά (γνωστή ως Pressure Equipment Directive).

Τέλος, οι Οδηγίες 2001/42/ΕΚ, σχετική με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, και 2011/92/ΕΕ, σχετική με την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (γνωστές ως SEA και ΕΙΑ Directives αντιστοίχως) έχουν εφαρμογή για μονάδες χρήσης γης και σταθμούς ανεφοδιασμού με υδρογόνο με επιτόπια παραγωγή ή με μεγάλου μεγέθους αποθήκευση υδρογόνου.

Ένα αρχικό συμπέρασμα είναι ότι σε Ευρωπαϊκό επίπεδο υφίσταται νομοθετικό πλαίσιο που αναφέρεται άμεσα ή έμμεσα στην τεχνολογία υδρογόνου (εν προκειμένω στους σταθμούς ανεφοδιασμού με υδρογόνο), αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά σημεία προς βελτίωση για την ανάπτυξη αυτής. Βασικές βελτιωτικές προτάσεις είναι στην ερχόμενη αναθεώρηση της Οδηγίας για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (AFID) να συμπεριληφθεί υποχρεωτικά το υδρογόνο ως τέτοιο καύσιμο και να έχει παρόμοιες απαιτήσεις  ανάπτυξης υποδομής με αυτές του συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) και να μειωθεί η απόσταση μεταξύ σταθμών ανεφοδιασμού υδρογόνου από 300 χλμ σε 150 χλμ ώστε να είναι ίση με την τρέχουσα απόσταση μεταξύ σταθμών συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG)[3].

Παρακάτω παραθέτουμε δύο γραφήματα με τον χάρτη των σταθμών ανεφοδιασμού με υδρογόνο παγκοσμίως και με τον μελλοντικό προγραμματισμό για την αύξηση αυτών των εγκαταστάσεων.

Παρουσίαση hydrogen council 2017, “How hydrogen empowers the energy transition”, σελ. 9, 2017

---

[1] Οδηγία 2014/94/ΕΕ, άρθρο 1

[2] Ο.π., άρθρο 5

[3] The European Parliament’s report on the Deployment Alternative Fuels Infrastructure Directive 2018/2023(INI)

Ο κος Χαρίλαος-Ανδρέας Χάιδος είναι Νομικός και Οικονομολόγος,  Υποψήφιος Διδάκτορας σε Νομικές Παραμέτρους των Τεχνολογιών Υδρογόνου, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών



Ο Δρ. Σοφοκλής Μακρίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών και επιβλέπων Καθηγητής του κου Χάιδου.