ΜΕΣΟΣΑΡΑΚΟΣΤΗ – ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Η τρίτη Κυριακή της Σαρακοστής (15-3-2015) λέγεται και Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης. ‘’Τη αυτή ημέρα, Κυριακή τρίτη των Νηστειών, την Προσκύνησιν εορτάζομεν του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού’’ (το Συναξάρι).  

Στην ορθρινή Ακολουθία της Κυριακής, ο Σταυρός μεταφέρεται με σεμνή τελετή στο κέντρο του Ναού και παραμένει εκεί όλη την υπόλοιπη εβδομάδα, οπότε στο τέλος κάθε Ακολουθίας γίνεται η προσκύνηση του Σταυρού.  

Το θέμα του Σταυρού που κυριαρχεί στην υμνολογία αυτής της ημέρας παρουσιάζεται, όχι μέσα στο πλαίσιο του πόνου, αλλά της νίκης και της χαράς. 

Αυτό γίνεται φανερό στους Ειρμούς του Κανόνα της Κυριακής, που έχουν άμεση σχέση (εννοιολογικά και μουσικά) με τους Ειρμούς της πασχαλινής Ακολουθίας ‘’Αναστάσεως ημέρα’’.

‘’Πανηγύρεως ημέρα, τη Εγέρσει Χριστού, θάνατος φρούδος ώφθη, ζωής ανέτειλεν αυγή, ο Αδάμ εξαναστάς, χορεύει χαρά, διό αλαλάξωμεν, επινίκιον άδοντες’’. (Ειρμός, Ωδή α’. Ήχος α’. Αναστάσεως ημέρα).  

Αλλά και ο Κανόνας (ο Σταυροαναστάσιμος Κανόνας) είναι παράφραση του αναστάσιμου Κανόνα.

‘’Σήμερον γίνεται χαρά, εν Ουρανώ και επί γης, ότι του Σταυρού το σημείον, Κόσμω εμφανίζεται, Σταυρός ο τρισμακάριστος, ούτος γαρ προτεθείς αναβλύζει, τοις προσκυνούσιν αυτόν, χάριν αένναον’’ (Ωδή δ’. Επί της θείας φυλακής).  

Έτσι μέσα από τα λειτουργικά υμνογραφήματα η ακτινοβολία του Πάσχα γίνεται πιο έντονη και αισθητή. Ανασαίνεις, ελπίζεις, ανατάσσεσαι. 

Ωστόσο στη Σαρακοστή (πρέπει να) βιώνουμε (έστω και περιορισμένα) τη σταύρωση του εαυτού μας. 

Πρόκειται για την εμπειρία που αποκομίζουμε από το λόγο του Χριστού που ακούγεται στο Ευαγγέλιο της Κυριακής: ‘’όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθήτω μοι’’ (Μάρκ. 8,34).  Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του κι ας με ακολουθεί.

Αφετηρία της γενικευμένης αλλαγής (αλλαγή σε όλα) είναι η προσωπική.

Συνήθως (αν όχι πάντα) προσπαθούμε να αλλάξουμε τους άλλους, χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι πρέπει να μπούμε κι εμείς σ’ αυτή τη διαδικασία.

Γι’ αυτό και δεν αλλάζει τίποτα γύρω μας.

‘’Όλα ίδια κι όμοια – αλλαγή καμιά – μόνο η άκρη της ποίησης – το παιχνίδι της ίασης.

Στις αρχαίες οδούς – τις παλιές ατραπούς – βιαστικοί κι αδαείς – δεν προχωράει ουδείς.

Ας ανέβουν οι εντάσεις – προπαντός μη δειλιάσεις – γίνε του άγνωστου ο μίμος – ευθαρσώς κι επωνύμως’’. (The healing game - V. Morrison. Απόδοση στα ελληνικά Διονύσης Σαββόπουλος).   

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας,

παπαδάσκαλος

(15-3-2015)