Τα γήπεδα του Ιτον

Του Ι. Κ. Πρετεντέρη

Αν κατάλαβα καλά, οι αντιδράσεις στο νέο νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ περιορίζονται ως επί το πλείστον στο ζήτημα της διοίκησης των Πανεπιστημίων.

Πράγμα και ευχάριστο και δυσάρεστο.

Ευχάριστο επειδή σημαίνει ότι μια σειρά από άλλες αλλαγές κρίνονται πλέον ώριμες και μάλλον αυτονόητες - πάλι καλά!

Δυσάρεστο επειδή υποδηλώνει ότι οι πανεπιστημιακοί παράγοντες προσεγγίζουν το ζήτημα των ΑΕΙ μέσα από την καρέκλα, τους συσχετισμούς και τον μικρόκοσμό τους.

Οχι πως δεν είναι καίριο ζήτημα η διοίκηση των Πανεπιστημίων, κάθε άλλο.

Τα ΑΕΙ είναι πλέον μαζικοί και πολύπλοκοι οργανισμοί που διαχειρίζονται μεγάλα ποσά κι έχουν τεράστιες υποχρεώσεις. Η διοίκησή τους είναι μια ιδιαιτέρως σοβαρή και δύσκολη υπόθεση.

Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν είναι καθόλου προφανές ότι ένας άριστος καθηγητής Οργανικής Χημείας ή Ποινικής Δικονομίας ή Κλασικής Αρχαιολογίας ή Εντομολογίας έχει τις απαραίτητες ικανότητες και εμπειρία για να επωμιστεί τη διοίκηση τόσο απαιτητικών οργανισμών.

Ούτε είναι προφανές ότι η καλύτερη διαδικασία για να αξιολογηθούν αυτές οι ικανότητες είναι το σημερινό παζάρι μεταξύ συνδικαλιστικών παρατάξεων, κομματικών νεολαιών και ακαδημαϊκών συντεχνιών.

Ούτως Ή άλλως, καμία σοβαρή χώρα του πλανήτη και κανένα σοβαρό Πανεπιστήμιο δεν ακολουθούν τέτοιες μεθόδους. Πράγμα που σημαίνει:

Είτε ότι κάνουμε κάποιο λάθος εμείς.

Είτε ότι το Δημοκρίτειο και το ΠαΠει βρήκαν τον ιδανικό τρόπο διοίκησης ενώ το Χάρβαρντ, η Οξφόρδη και το MIT ταλαιπωρούνται σε χέρια ηλιθίων.

Το θέμα της διοίκησης των Πανεπιστημίων, όμως, είναι καίριο και για έναν πρόσθετο λόγο. Επειδή η ικανή και αποτελεσματική διοίκηση είναι αυτή που μαθαίνει στους νέους επιστήμονες και επαγγελματίες πως να διοικούνται.

Διότι το Πανεπιστήμιο δεν είναι μόνο τόπος μάθησης ή πολιτικολογίας. Είναι και χώρος διαμόρφωσης κοινωνικών συμπεριφορών.

Δεν είναι τυχαίο πως τα αξιόπιστα ξένα Πανεπιστήμια μαθαίνουν πρωτίστως τους φοιτητές να λειτουργούν σε ένα πλαίσιο με όρια, κανόνες, διαδικασίες, δεσμεύσεις, υποχρεώσεις και αποτελέσματα.

Αντιθέτως, πολύ φοβούμαι ότι στα περισσότερα δικά μας ιδρύματα το κυρίαρχο σύστημα στο οποίο εκπαιδεύονται τα παιδιά είναι μια διαρκής επινόηση δικαιωμάτων και ένα ανεξάντλητο νταραβέρι - χωρίς, φυσικά, να ευθύνονται αυτά για τη διδασκαλία!

Στον δούκα του Ουέλιγκτον αποδίδεται η φράση ότι «η μάχη του Βατερλώ κερδήθηκε στα γήπεδα του Ιτον» - φράση μάλλον επινοημένη διότι το Ιτον δεν είχε τότε γήπεδα, ούτε η βρετανική εκπαίδευση είχε υιοθετήσει ακόμη τις oμαδικές αθλοπαιδιές.

Το νόημα όμως είναι σαφές: η εκπαίδευση διαμορφώνει μια κοινωνία να κερδίζει ή να χάνει πολέμους. Αν είναι έτσι, τότε όλοι μπορούμε να υποθέσουμε πού κρίθηκε στις μέρες μας η χρεοκοπία της χώρας.