Η οικονομική κρίση στο Ν. Κοζάνης- Καταστροφή ή μια ευκαιρία για μια νέα Πορεία

από το kozani.tv 

Του Αντώνη Σιαμπανόπουλου Οικονομικού Επόπτη ΕΒΕ Κοζάνης

1.Τα χαρακτηριστικά της Οικονομικής Κρίσης

Εδώ και τρία χρόνια η χώρα μας ζει τη μεγαλύτερη Οικονομική κρίση από τη μεταπολίτευση και μετά.

Μια κρίση που ξεκίνησε ως χρηματοπιστωτική με την κατάρρευση μιας αμερικανικής τράπεζας γρήγορα μεταδόθηκε στην Ευρώπη και μετεξελίχθηκε σε δημοσιονομική κρίση κυρίως στις ευάλωτες και υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Σαυτή λοιπόν την εξάπλωση της νέας αυτής επιδημίας η Ελλάδα πιάστηκε για ακόμη μια φορά στον ύπνο.

Υποτιμήθηκαν οι επιπτώσεις στην αδύνατη οικονομία της χώρας μας καταρχήν από την Κυβέρνηση Καραμανλή η οποία όταν διαπίστωσε το τσουνάμι που έρχεται σχεδόν τόβαλε στα πόδια και στη συνέχεια από τη Νέα Κυβέρνηση Παπανδρέου οι οποία για έξι πλέον μήνες βολόδερνε μεταξύ των εξαγγελιών για αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις και των περιοριστικών μέτρων που απαιτούσαν οι πιστωτές μας. Μέσα σαυτο το θολό τοπίο και τη σύγχυση που προκαλούσε η κυβέρνηση με τη στάση της, τη λύση την έδωσαν οι ίδιες οι αγορές σε συνδυασμό με τα κερδοσκοπικά παιχνίδια του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ξεκίνησε λοιπόν ένα ράλι καθημερινών αυξήσεων των επιτοκίων δανεισμού της χώρας (τα λεγόμενα spreads) που πολύ σύντομα οδήγησαν τη χώρα σε αδυναμία νέου δανεισμού και κατά συνέπεια στην αδυναμία να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, τόσο για την αποπληρωμή των ομολόγων που έληγαν όσο και για τις υποχρεώσεις της εντός των συνόρων. Έτσι χωρίς άλλη επιλογή βρεθήκαμε στην αγκαλιά του Δ.Ν.Τ. και του Μηχανισμού στήριξης με ένα πακέτο Μαμούθ 110 Εκατομμυρίων Ευρώ συνοδευόμενη από το μνημόνιο με μέτρα πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα και την ελληνική νοοτροπία και συνήθεια.
Μια οικονομία και κοινωνία που είχε μάθει εδώ και τριάντα χρόνια να ζει με δανεικά, με εύκολες λύσεις επαγγελματικής εξασφάλισης κυρίως στο δημόσιο τομέα, με επιδοτήσεις στους αγρότες και στις επιχειρήσεις, με προνομία σε κλειστές κάστες επαγγελματιών, με κρατικοδίαιτους συνδικαλιστές και με φαινόμενα αδιαφάνειας, διαφθοράς, διασπάθισης του δημοσίου χρήματος σε αντιπαραγωγικές δραστηριότητες και πολλές φορές στο βωμό της εξυπηρέτησης των εκλογικής πελατείας των πολιτικών μας εκπροσώπων καλούνται τώρα μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα χωρίς καμία πίστωση χρόνου να κάνει 180 μοιρών στροφή, να δουλέψει παραγωγικά, αξιοκρατικά χωρίς σπατάλες, με λιτότητα και περιορισμό εισοδημάτων, με αυξήσεις φόρων, με σκοπό να μηδενιστεί ένα ετήσιο έλλειμμα, που για δεκαετίες μονίμως αυξανόταν και να περιοριστεί ένα δυσθεώρητο χρέος πολλών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό το οικονομικό σοκ όσο και να αποτελεί την ωμή πραγματικότητα δεν είναι εύκολο να γίνει αποδεκτό από μια κοινωνία εθισμένη στα εύκολα.
Σαυτές τις συνθήκες η εφαρμογή ενός μνημονίου που η μισή και πλέον κυβέρνηση ποτέ δεν πίστεψε, που σύσσωμη η αντιπολίτευση στεκόταν απέναντι φάνταζε από την αρχή αποτυχημένο. Στο τέλος το μόνο που εφαρμόστηκε ήταν μια οριζόντια περικοπή μισθών , συντάξεων και επιδομάτων κυρίως απέναντι σε χαμηλόμισθους ενώ τα απαραίτητα για τη επανεκκίνηση της οικονομίας διαρθρωτικά και αναπτυξιακά μέτρα παρά τις εξαγγελίες ουδέποτε εφαρμόστηκαν στην πράξη. Παράλληλα η μόνιμη καθημερινή προπαγάνδα από τα ΜΜΕ και τους διεθνείς κερδοσκόπους που ποντάρουν στη χρεοκοπία της χώρας μεταφέροντας μια εικόνα τρομοκρατίας, φόβου και ανασφάλειας σε συνδυασμό με την ανακολουθία λόγων και πράξεων και την κυβερνητική σύγχυση, οδήγησαν σε μια ανευ προηγουμένου οικονομική ύφεση που διαρκώς εδώ και ένα χρόνο βαθαίνει οδηγώντας χιλιάδες καταθέτες να αποσύρουν καθημερινά τις καταθέσεις τους φοβούμενοι την καταστροφή και κάνοντας σχεδόν απαγορευτική οποιαδήποτε σκέψη για επένδυση ή κατανάλωση τόσο από τους έλληνες όσο και από τους ξένους. Σε ένα τέτοιο αρνητικό ψυχολογικό κλίμα ότι μέτρα και να πάρεις ακόμα και να μηδενίσεις τους φόρους δεν πρόκειται κανένας να πλησιάσει είτε για επένδυση είτε για κατανάλωση.
Τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης τα βλέπουμε καθημερινά
Ραγδαία πτώση της κατανάλωσης, μαζικές απολύσεις σχεδόν αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα, κλείσιμο επιχειρήσεων και καταστημάτων, αρνητική ανάπτυξη και φυσικά μια εθνική κατάθλιψη η οποία έχει πλέον μετατραπεί σε θυμό και οργή κατά παντός υπευθύνου.
Και όπως είναι φυσικό οι οικονομική δείκτες αντί να βελτιώνονται επιδεινώνονται, τα αποτελέσματα των δεσμεύσεων δεν βγαίνουν και άντε πάλι απ την αρχή με νέα μετρά, νέα μνημόνια, μεσοπρόθεσμα, νέα δάνεια και νέες αποτυχίες βάζοντας τη χώρα σε ένα φαύλο κύκλο χωρίς τέλος και με τα χρέη διαρκώς να διευρύνονται.

2. Η Οικονομική κρίση στο Ν Κοζάνης
Την ίδια κατάσταση βιώνει εδώ και δυο χρόνια και ο νομός Κοζάνης. Σε ένα νομό όπου κυριαρχούσαν σχετικά υψηλά εισοδήματα των δημοσίων υπαλλήλων και κυρίως των υπαλλήλων της ΔΕΗ, συνεπικουρούμενων και από την καταναλωτική δραστηριότητα των χιλιάδων φοιτητών του ΤΕΙ & του Πανεπιστημίου, ήταν φυσιολογικό να αναπτυχθεί ένας ιδιωτικός τομέας ,μια αγορά με βάση αυτά τα εισοδήματα. Ο έντονος καταναλωτισμός που υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια δημιούργησε μια τοπική οικονομία η στη βάση της απορρόφησης αυτών των εισοδημάτων. Μεγάλη ανάπτυξη των ακινήτων, πολλά εμπορικά καταστήματα ,και υπερπληθώρα καταστημάτων εστίασης και διασκέδασης. Άρτος και θεάματα όπως θα έλεγαν και οι αρχαίοι πρόγονοί μας. Από την άλλη καμιά απολύτως παραγωγική βάση και δραστηριότητα μηδενική εξωστρέφεια καμιά ανάπτυξη στις νέες τεχνολογίες και στην καινοτομία , αν εξαιρέσουμε τον κλάδο της Γούνας και ένα δυο μεμονωμένα παραδείγματα σωστής επιχειρηματικής δράσης. Με την έλευση λοιπόν της δημοσιονομικής κρίσης της περικοπής των δαπανών του δημοσίου που στην ουσία τροφοδοτούσε αυτά τα εισοδήματα ο νομός μας πολύ περισσότερο από άλλες περιοχές έφτασε στο απόλυτο αδιέξοδο. Και φυσικά με βάση το πρόγραμμα για περαιτέρω συρρίκνωση του δημοσίου τομέα και των αποκρατικοποιήσεων αυτό το αδιέξοδο στην περιοχή μας θα ενταθεί ακόμα πιο πολὐ εἀν δεν φροντίσουμε να ξεκαθαρίσουμε και να οριοθετήσουμε μια διαφορετικά πορεία.
Το μέγα ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει όλους κυρίως τους αρμόδιους φορείς αλλά κα ολόκληρη την κοινωνία είναι. Η λύση είναι να γυρίσουμε στη πρότερη κατάσταση των υψηλών εισοδημάτων των δημοσίων υπαλλήλων, των επιδοτήσεων των αγροτών και των χιλιάδων φοιτητών ανεξαρτήτως ουσιαστικού επιστημονικού αντικειμένου; Κι αν ενδεχομένως ακολουθούσαμε αυτό το δρόμο υπάρχουν πλέον αυτοί η κρατικοί πόροι, οι χρηματοδοτήσεις που θα στήριζαν αυτό το μοντέλο; Νομίζω ότι είναι όνειρο θερινής νυκτός κάτι τέτοιο κι όποιος το πιστεύει κοροϊδεύει πρώτα το εαυτό του και μετά το ακροατήριό του.
Από την άλλη όμως δεν είναι και εύκολο όπως προείπαμε να αλλάξει μια πορεία δεκαετιών με κι ούτε μπορείς να διαμορφώσεις μια νέα διαφορετική οικονομία και ανάπτυξη στηριγμένη σε άλλες λογικές με γρήγορους ρυθμούς και μέσα σε ένα τέτοιο αρνητικό κλίμα. Και είναι σίγουρο ότι έρχονται ακόμα πιο δύσκολές μέρες για τις επιχειρήσεις και για την κοινωνία. Είναι σίγουρα ότι σαυτή την πορεία κάποιου συνάδελφοί μας θα βρεθούν στα τάρταρα, θα πεταχτούν από το τραίνο και ενδεχομένως θα βρεθούν πολύ σύντομα σε πολύ δεινή οικονομική και ακραία κοινωνική θέση.
Το επιμελητήριο σαν η κεφαλή του επιχειρηματικού κόσμου της περιοχής οφείλει να διαβλέψει τις εξελίξεις και να διαμορφώσει το μέλλον. Κι αν οι μέχρι τώρα εξελίξεις μας έπιασαν και μας στον ύπνο δεν έχουμε το δικαίωμα να εφησυχάσουμε γιαυτά που πρόκειται να συμβούν.
Όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα η κατάσταση ο επιχειρηματικός κόσμος δεν έχει να περιμένει πολλά και κυρίως ουσιαστική οικονομική στήριξη ούτε από το κράτος ούτε από τις τράπεζες ούτε από πουθενά . Αυτό που ακούγεται ότι πρέπει να πέσει ζεστό χρήμα στην αγορά δεν πρόκειται να συμβεί γιατί απλά δεν υπάρχει πλέον ζεστό χρήμα τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Σαυτό που κυρίως πρέπει να στραφούμε είναι η στήριξη στις δικές μας τοπικές δυνάμεις χωρίς βεβαίως να παραβλέπουμε τις λύσεις που πρέπει και οφείλει να δώσει το κεντρικό πολιτικό σύστημα.
Οφείλουμε να διαμορφώσουμε ένα τοπικό πλαίσιο επιβίωσης και ανάπτυξης που θα δίνει προοπτικές για τα επόμενα χρόνια. Παρόλες τις δυσκολίες που υπάρχουν πιστεύω πως έχουμε και το δυναμικό και τα εργαλεία και τη δύναμη που χρειάζεται για μια νέα διαφορετική πορεία. Επίσης έχουμε συσσωρευμένη εμπειρία από άξιους συναδέλφους μας που εδώ και χρόνια χάραξαν μια διαφορετική πορεία και σήμερα δεν τους πολυαγγίζει η κρίση.
Οι προτάσεις μας πρέπει να διαμορφωθούν σε τρια επίπεδα
Α. Μέτρα που οφείλουμε να ζητήσουμε και να διεκδικήσουμε από την πολιτεία που θα διαμορφώνουν ένα πρώτο πλαίσιο για μια διαφορετική κατεύθυνση και που δεν απαιτούν και ιδιαίτερο κόστος.
α. Καλό ψυχολογικό κλίμα. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση οφείλουν να ομονοήσουν ότι είναι αποφασισμένοι να βγάλουν το κάρο από βούρκο γιατί είναι οι ίδιοι με τις πολιτικές τους το έριξαν στο βούρκο. Η οικονομία είναι πρωτίστως ψυχολογία. Οφείλει και μπορεί ο πολιτικός κόσμος να αλλάξει το κλίμα δείχνοντας στην πράξη μια κοινή αποφασιστικότητα για την έξοδο από την κρίση Αυτό και μόνο θα αρκούσε για να επιστρέψει καταρχήν ένα κλίμα αισιοδοξίας που και μηνύματα σιγουριάς θα μετέδιδε στις αγορές αλλά κυρίως θα τόνωνε την εσωτερική αγορά και την καταναλωτική πίστη του λαού μας.
β. Άμεση και χωρίς άλλη καθυστέρηση όλων των διαρθρωτικών αλλαγών που είναι απαραίτητες για την διαμόρφωση ενός φιλιικού και ναταγωνιοστικού επενδυτικού κλίματος που θα προσέλκυε τόσο ντόπια όσο και τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια
γ. Κατάργηση όλων των γραφειοκρατικών διαδικασιών για τις αδειοδοτήσεις των επιχειρήσεων. Το πρόσφατο παράδειγμα με τη δημιουργία μιας και μόνο στάσης για την ίδρυση μιας επιχείρησης μέσω τον επιμελητηρίων, έδειξε πως μπορούν εύκολα να παρακαμφθούν διαδικασίες και αποστεωμένες καταστάσεις.   Φαστ Τρακ για όλες τις επιχειρήσεις. Καθορισμός ελαχίστου χρόνου για τις αδειοδοτήσεις (πχ 20 ημέρες) που αν παρέλθει χωρίς απάντηση θα θεωρείται ως θετική απάντηση προχωρώντας στο επόμενο βήμα. Δεν μπορεί να βρισκόμαστε σε τέτοια οικονομική ύφεση και η γραφειοκρατία να ζει και να βασιλεύει
δ. Φορολογικά κίνητρα χωρίς νέες επιβαρύνσεις σε άμεσους και έμμεσους φόρους . Η φορολογική επέλαση θα καταργήσει κάθε υγιή προσπάθεια που έχει απομείνει. Με τη φορολογική της πολιτική η κυβέρνηση το μόνο που καταφέρνει είναι να σκοτώνει καθημερινά ότι υγιές έχει απομείνει για να στηρίζει ένα τεράστιο ,άρρωστο αντιπαραγωγικό και σε πολλές περιπτώσεις άχρηστο κράτος.
ε. Ειδικές απαλλαγές για την στήριξη της πρώτης κατοικίας με σκοπό την τόνωση της οικοδομής και των 40 περίπου επαγγελμάτων που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτή
στ. Κατάργηση όλων των φόρων και τελών σε νέο ιδρυόμενες επιχειρήσεις μέχρι να αρχίσει η επιχείρηση να έχει τα πρώτα έσοδα.
ζ. Ενεργοποίηση του ΕΣΠΑ με προγράμματα για όλους τους κλάδους με βιώσιμα όμως επιχειρηματικά σχέδια.
η. Τροποποίηση και προσαρμογή του Αν Νόμου με βάση τις ανάγκες της κάθε περιοχής . Δεν είναι δυνατόν σε μια ενιαία περιφέρεια με τα ίδια αναπτυξιακά χαρακτηριστικά να υπάρχουν διαφορετικά αναπτυξιακά κίνητρα μεταξύ των παλαιών νομών.

Β. Μέτρα τοπικής εμβέλειας
Πρέπει να δούμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής μας του δυναμικούς κλάδους για την ανάπτυξη και να δημιουργήσουμε σοβαρές προϋποθέσεις ανάπτυξης με τη βοήθεια όλων μας

1. Πρωτογενής τομέας- Μεταποίηση Πολλά τοπικά προιόντα που θα μπορούσαν να κατακλύσουν τη Ελλάδα και το εξωτερικό. Κρόκος, Ροδάκινα, Μήλα, τριαντάφυλλα, Τυροκομικά, πίτες, μανιτάρια, βότανα και αρωματικά φυτά, κρέατα, σαλιγκάρια, υποφαές, Μάρμαρο,       κλπ. Η Εξωστρέφεια αποτελεί πλέον το μοναδικό βιώσιμο προσανατολισμό. Πρέπει άμεσα σε επίπεδο περιφέρειας να ξεκινήσει μια διετής καμπάνια με σύνθημα «Βάλτε τη Δυτική Μακεδονία στο σπίτι σας». Με Εκθέσεις Εντός και εκτός της περιφέρειας, με γαστρονομικές εκδηλώσεις, με σποτ, με Φεστιβάλ,με διαγωνισμούς, με αξιοποίηση των επώνυμων στην Ελλάδα και το εξωτερικό με καταγωγή από την Δυτ. Μακεδονία. Με επίσκεψης και εκδηλώσεις στα σχολεία. Να μάθουμε να καταναλώνουμε τοπικά μας προϊόντα και βέβαια πάντα ελληνικά προϊόντα.
2. Γουνοποιία Ενας δυναμικός εξαγωγικός κλάδος με πολλές προοπτικές –Εκπόνηση σε συνεργασία με τον Ο.Α.Ε.Δ. ειδικού προγράμματος απασχόλησης για νέους γουνοποιούς. Αν και ο κλάδος τα τελευταία χρόνια έχει μια δυναμική ανάπτυξη κινδυνεύει πολύ γρήγορα να χάσει το συγκριτικό του πλεονέκτημα που είναι η έλλειψη νέων τεχνιτών γούνας.
3. Πράσινη ανάπτυξη – Ανανεώσιμες πηγές: H δραστηριοποίηση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να αποτελέσει στρατηγικό στόχο για την περιοχή-       Είναι το δικαίωμα της περιοχής λόγω του αυξημένου ενεργειακού αποτυπώματος από τη δράση της ΔΕΗ. Στα πλαίσια αυτά πρέπει να στηριχθεί και να προωθηθεί η εξαγγελία για την δημιουργία του μεγάλου Φ/Β πάρκου των 200 MW με την ταυτόχρονη κατασκευή του εργοστασίου κατασκευή των πάνελ και των άλλων εξαρτημάτων. Ταυτόχρονα αποτελεί μοναδική ευκαιρία για όλους τους νέους δήμους της περιοχής να δραστηριοποιηθούν και αφού μελετήσουν και καταγράψουν το ενεργοβόρο δυναμικό τους (Αιολικό, Υδάτινο, Ηλιακό, Βιομάζας, Βιοαερίου κλπ) να συμμετέχουν με ιδιώτες επενδυτές σε συνεργατικά σχήματα κάθε τύπου που θα εξασφαλίσουν ικανούς πόρους για την ανάπτυξή τους τα επόμενα χρόνια.

Για τη ΔΕΗ και τις προοπτικές της: Πιστεύω πως το δίλημμα για την κοινωνία της περιοχής πρέπει να είναι ότι η ΔΕΗ κάτω από το οποιοδήποτε καθεστώς πρέπει να προσφέρει στον τόπο αυτά που οφείλει.
---6% των εσόδων ως αντιστάθμισμα για την δωρεάν πρώτη ύλη που παίρνει από την περιοχή
---Την πλήρη αποκατάσταση των εδαφών με αυτόματο τρόπο και σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές μελέτες των αδειοδοτήσεων που η ίδια έχει υπογράψει και δεσμευτεί
---Την αξιοποίηση του τοπικού εργατικού αλλά και επιχειρηματικού δυναμικού για τις απαραίτητες προμήθειες που απαιτούνται για τη λειτουργία των μονάδων.

4. Μεταφορές. Η Κοζάνη και η Δυτ Μακεδονία έχει παράδοση στις μεταφορές. Σήμερα με τα νέα οδικά δίκτυα , τη Εγνατία οδό, τους κάθετους άξονες μπορεί και πάλι να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην δημιουργία εμπορευματικών κέντρων και μεταφορικών εταιρειών με στόχο τις αγορές των Βαλκανίων και της Ευρώπης.
5. Εμπόριο Όπως προαναφέραμε το εμπόριο είναι κλάδος που περνάει τη μεγαλύτερη κρίση και ενδεχομένως αυτός που θα αφήσει τα περισσότερα «θύματα» μέσα από αυτή. Τα μέτρα στήριξης του εμπορίου πρέπει να είναι σε δύο κατευθύνσεις: Aπό τη μια στήριξη του υγιούς εμπορίου με προοπτικές βιωσιμότητας μέσα από ολοκληρωμένες τοπικές παρεμβάσεις τόνωσης της αγοράς (Εκπτώσεις, καμπάνιες, ημέρες εμπορίου, διαγωνισμούς, κληρώσεις, ειδικά προγράμματα εορτών, συνεργατικά σχήματα, συγχωνεύσεις, κοινές αγορές ) και άλλα πολλά που οι φορείς σε συνεργασία με τους εμπορικούς συλλόγους οφείλουμε να συνδιαμορφώσουμε. Από την άλλη υποστήριξη και επανένταξη των συναδέλφων εμπόρων που καθημερινά βγαίνουν στην ανεργία. Οφείλουμε να διαμορφώσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στήριξης αυτών των ανθρώπων που θα ξεκινάει από την ψυχολογική στήριξη, την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης για ένα νέο ξεκίνημα ενδεχομένως σε διαφορετικό κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, την κατάλληλη εκπαίδευσή τους, την δημιουργία του νεου τους επιχειρηματικού σχεδίου και την ουσιαστική βοήθεια στα πρώτα τους βήματα.

Γ. Την δημιουργία και τη αξιοποίηση των τοπικών εργαλείων που είναι απαραίτητα για την υλοποίηση των μέτρων
Ο νομός μας σαυτές τις δύσκολες στιγμές έχει αρκετά εργαλεία που μπορούν αν κατάλληλα χρησιμοποιηθούν να στηρίξουν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διεξόδου.

1. Τοπικός πόρος-80.000.000 στην τριετία που πρέπει στοχευμένα πλέον να στραφούν στη στήριξη της επιχειρηματικότητας και των υποδομών της. Τέρμα πια οι πλατειές, τα πεζοδρόμια, τα γεφύρια, τα πανηγύρια και οι τρούλοι των εκκλησιών. Όλοι οι διαθέσιμοι πόροι σε επίπεδο νομού η ακόμα και σε επίπεδο περιφέρειας πρέπει να μαζευτούν και να δημιουργήσουν τα αναπτυξικά καλάθια. Το καλάθι για την εξωστρέφεια και τη στήριξη των τοπικών προϊόντων. Το καλάθι για τη δημιυοργία του αναπτυξιακού χάρτη (καταγραφή και μελέτη των πλουτοπαραγωγικών πηγών) του κάθε δήμου. Το καλάθι για τη στήριξη των νέων επιχειρηματιών κι αυτών που επανεντάσσονται στην επιχειρηματική δράση. Στο πλάισιο αυτό μπορεί να δημιουργηθεί ένα εργαλείο στήριξης της επιχειρηματικότητας που θα περιλαμβάνει επαγγελματικό προσανατολισμό, εκπαίδευση, στήριξη στα πρώτα βήματα (consulting,), Θερμοκοιτίδα συνδυασμένα με ένα τοπικό ταμείο εγγυοδοσίας μικρών καινοτόμων επιχειρηματικών σχεδίων.(ήδη υπάρχει ολοκληρωμένη μελέτη για το παραπανω εργαλείο)

Αξιοποίηση του Ανθρώπινου δυναμικού και συντονισμός όλων των φορέων Στην περιοχή μας έχουν δημιουργηθεί αξιόλογοι φορείς που στηρίζουν τη ανάπτυξη και τη επιχειρηματικότητα με μεγάλη Ιστορία και δραστηριότητα, με αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό και με τεράστια εμπειρία. Το Επιμελητήριο, Η Α.Ν.Κ.Ο, Το Διαβαλκανικό Κέντρο, Η συνεταιριστική Τράπεζα, Το εκθεσιακό κέντρο, Οι σύνδεσμοι Γουνοποιών και φυσικά το πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ είναι φορείς που αν συνεργαστούν μεταξύ τους, συντονιστούν καταλληλα και ο καθένας αναλάβει το κομμάτι που του αναλογεί χωρίς επικαλύψεις και αποσπασματικές λογικές μπορούν αποφασιστικά να στηρίξουν το νέο μοντέλο, που θα δώσει στην περιοχή μας μια νέα προοπτική ανάπτυξης και δημιουργίας επαναφέροντας το χαμόγελο και την αισιοδοξία στην κοινωνία της περιοχής