1974 ==> 2024, 50 Χρόνια Νεράιδα

Του Ξενοφών Βαΐζογλου*

Η Νεράιδα είναι ένα από τα πιο ταλαιπωρημένα χωριά του Ν. Κοζάνης.

Οι κάτοικοί της είναι πρόσφυγες από το ΝΑ Πόντο της περιοχής Σεβάστειας, όπου με την ανταλλαγή το 1922 άφησαν όλο το βιό τους και εγκαταστάθηκαν κοντά στα Λεύκαρα Κοζάνης.

Το μέρος αυτό ήταν άγονο και χωρίς νερό. Όπως καταλαβαίνετε τα προβλήματα ήταν πολλά και δύσκολα.

Ετσι το 1929 αποφάσισαν να κατέβουν το λόφο, κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα και να στήσουν το σπιτικό τους από την αρχή, κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα.

Στις παρυφές του λόφου είχε άφθονες πηγές με πεντακάθαρο νερό, εξ΄ού και το όνομα Νεράιδα που έδωσε στα εγκαίνια του χωριού, ο τότε Δεσπότης Κοζάνης Ιωακείμ εντυπωσιασμένος από το μέρος και τα πολλά νερά.

Για την ονομασία του χωριού, υπάρχουν πολλοί μύθοι, αυτό όμως που μου αρέσει και που τον άκουγα από τον παππού μου Θόδωρο, είναι ότι το όνομα Νεράιδα, δόθηκε από την αγάπη των Νεραϊδιωτών για τις Νεράιδες του ποταμού, οι οποίες όταν οι νέοι του χωριού περνούσαν από την γέφυρα(Εδώ), τους προέτρεπαν να πέσουν στο ποτάμι για να τις συναντήσουν.

Οι κάτοικοι με πολύ κουράγιο και βοηθώντας ο ένας τον άλλον, έχτισαν τα σπίτια τους, άρχισαν να καλλιεργούν τα εύφορα χωράφια, τα οποία ήταν απέναντι στο ποτάμι και να ασχολούνται με την κτηνοτροφία.

Η ζωή τους κυλούσε ομαλά και προοδευτικά, καθώς εκείνο τον καιρό είχαν κατασκευάσει μικρό υδραυλικό φράγμα στο ποτάμι και με το νερό των πηγών είχαν δωρεάν ύδρευση και άρδευση.

Πέρασαν τα χρόνια μέχρι το 1974 και η ΔΕΗ λόγω του Υδροηλεκτρικού ΥΗΣ Πολυφύτου εξανάγκασε δια της βίας με το κλείσιμο του φράγματος τους κατοίκους να μεταγκατασταθούν για Τρίτη φορά . Αυτή ήταν πιο οδυνηρή από τις άλλες, διότι κομμάτιασε το χωριό. Πολλοί από τους κατοίκους εγκαταστάθηκαν στο σημερινό λόφο της Νεράιδας, καθώς και στο Πλατύ Ημαθίας, στην Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στην Κοζάνη ενώ αρκετοί ξενιτεύτηκαν.

Η κατάσταση ήταν δραματική, οι αποζημιώσεις ήταν πολύ μικρές και δεν υπήρχε εργασία. Η ΔΕΗ και οι κρατικοί μηχανισμοί ήταν απόντες και οι κάτοικοι δεν εντάχθηκαν στο καθεστώς των πληττομένων.

Από τότε, η παρουσία του κράτους ήταν πολύ μικρή σε αντίθεση με άλλα απαλλοτριωμένα χωριά της ΔΕΗ. Παρόλα αυτά οι κάτοικοι με το κουράγιο και την αγάπη τους για το χωριό, κατάφεραν ο λόφος της Νεράιδας να γίνει ένα καταπληκτικό αξιοθέατο, με πάρα πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο.

Περισσότερα στην σελίδα www.visitneraida.gr

 

Ξενοφών Βαΐζογλου

Ιστορικός Ερευνητής Νεράιδας