Zωή χωρίς πολιτισμό, είναι ζωή χωρίς ουρανό

Συνέντευξη του Νίκου Ανδρουλάκη στην Εφημερίδα «Τα Νέα» και στον Θανάση Νιάρχο

Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Τα Νέα», ο Ευρωβουλευτής Νίκος Ανδρουλάκης συνομιλεί με τον Θανάση Νιάρχο για τη σχέση του με το

ταξίδι, τη μουσική αλλά και τη διάκριση  του καλού και του κακού. 

Περιγράφει την ξεχωριστή εμπειρία του από την αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Σαν Ιγκνάθιο της Βολιβίας, όπου παρακολούθησε τη συναυλία του μουσικού σχολείου της περιοχής, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι μετά το τέλος της, «εντυπωσιασμένοι από το επίπεδο μουσικής παιδείας των μαθητών, ακούσαμε να μας περιγράφουν το όνειρό τους να επισκεφθούν την Ευρώπη του φαντασιακού τους». Σε εκείνο τον τόπο, θυμάται ο Νίκος Ανδρουλάκης, λίγους μόλις μήνες μετά την επίσκεψη, ξέσπασαν μεγάλες πυρκαγιές στον Αμαζόνιο και «οι κάτοικοι είδαν την έμπρακτη συμπαράσταση μας, καθώς μετά από αίτημα της Βολιβίας, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας, συντόνισε και χρηματοδότησε την αποστολή, δεκάδων πυροσβεστών και ειδικού εξοπλισμού από πολλές Ευρωπαϊκές χώρες για να βοηθήσουν στην κατάσβεση, συνεισφέροντας ουσιαστικά στην προστασία αυτού του παγκόσμιου πνεύμονα πρασίνου». 

Ο Νίκος Ανδρουλάκης αναφέρεται ακόμα στον πρώτο μυθιστορηματικό ήρωα των παιδικών του χρόνων, τον Ταράς Μπούλμπα, ενώ τονίζει για τις τέχνες και τον πολιτισμό γενικότερα ότι «ζωή χωρίς πολιτισμό είναι, ζωή χωρίς ουρανό. Οι τέχνες σε κάθε τους μορφή είναι ένα μνημείο της ανθρώπινης φύσης αλλά συγχρόνως και το καταφύγιό της».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη στον Θανάση Νιάρχο:

Ο σπουδαίος πορτογάλος μυθιστοριογράφος Ζοζέ Σαραμάγκου (Βραβείο Νόμπελ 1998) είχε πει πως ο σοφότερος άνθρωπος που είχε γνωρίσει στη ζωή του ήταν ο παππούς του που δεν ήξερε ούτε να γράφει ούτε να διαβάζει. Σας έχει συμβεί να γνωρίζετε έναν αντίστοιχο άνθρωπο;

Την ίδια οπτική  με τον Σαραμάγκου έχει και ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ο οποίος κάνει τη διάκριση μεταξύ της «κοσμικής» μόρφωσης και της ανόθευτης σοφίας που μπορεί να έχουν οι «φυσικοί» άνθρωποι. Προφανώς και δεν υποβαθμίζω την αξία της τυπικής εκπαίδευσης, που αποτελεί πηγή δημιουργίας και  χειραφέτησης του ανθρώπου. Πολλές φορές όμως, έχω θαυμάσει την ορεσίβια σοφία ανθρώπων στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, που ενώ δεν είχαν το προνόμιο να σπουδάσουν, καταφέρνουν να διαβάζουν την πραγματικότητα με μία καθαρή ματιά, ανόθευτη από  τους περιορισμούς της σύγχρονης καθημερινότητας. 

Πριν λίγο καιρό ο τραγικός πατέρας του Βαγγέλη Γιακουμάκη, του νέου που έβαλε τέλος στη ζωή του μη μπορώντας να αντέξει το άγριο bullying που δεχόταν στη Σχολή του, έδωσε μία συνέντευξη στην κρατική τηλεόραση. Θέλοντας να περιγράψει το μαρτύριο του παιδιού του, σε μία αποστροφή του λόγου του ανέφερε: «Από πότε η ευγένεια, ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια έχουν γίνει μειονεκτήματα;»

Αν αίφνης συναντούσατε μια μεγάλη μορφή του μοναχισμού, για παράδειγμα τον ηγούμενο της Μονής Ιβήρων πατέρα Βασίλειο, τι θα επιθυμούσατε διακαώς να τον ρωτήσετε ή να συζητήσετε μαζί του;

Στην εκκλησιαστική μας παράδοση διαθέτουμε κάποιες μεγάλες μορφές του μοναχισμού που βασικό χαρακτηριστικό τους ήταν η διάκριση. Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει ότι διάκριση είναι το «να μπορείς ανά πάσα στιγμή, σε κάθε τόπο και σε κάθε πράγμα να ξεχωρίζεις ποιο είναι το θέλημα του Θεού», χωρίς δηλαδή να προσκολλάται κανείς σε τυπικούς κανόνες που μπορεί να καταλήξουν σε έμμονες. 

Σε αυτήν τη βάση, θα ήθελα να ρωτήσω τον πατέρα Βασίλειο της Μονής Ιβήρων, εάν υπάρχει έστω και ένα θεολογικό έρεισμα στο οποίο μπορούν να στηριχθούν κάποιες μεμονωμένες απόψεις -που προήλθαν από το χώρο της Εκκλησίας-, οι οποίες υποστηρίζουν ότι οι πιστοί δεν χρειάζεται να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας ενάντια στην πανδημία, όπως θα όφειλαν.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας μυθιστορηματικός ήρωας των παιδικών σας χρόνων που αισθάνεστε να μην σας έχει ή να μην τον έχετε εγκαταλείψει στην ώριμή σας ηλικία;

Ο Ταράς Μπούλμπα, γιατί είναι το πρώτο μυθιστόρημα που διάβασα στα παιδικά μου χρόνια και έγινε μία γέφυρα από τα παραμύθια με το Σεβάχ τον Θαλασσινό και την Ελληνική Μυθολογία σε έναν νέο κόσμο.

 

Σε ποιο βαθμό έχετε συνδυάσει το ταξίδι με μια αποκάλυψη που την αισθάνεστε να μεταβάλλεται σε προσωπική σας περιουσία;

 

Σε μία αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη Βολιβία   επισκεφθήκαμε το χωριό του Σαν Ιγνάθιο στις παρυφές του Αμαζονίου. Εκεί, σε ένα ξυλόγλυπτο ναό του 1748, τα παιδιά του μουσικού σχολείου της περιοχής πραγματοποίησαν μια συναυλία κλασσικής μουσικής. Μετά το τέλος της, σε ένα μυσταγωγικό περιβάλλον, εντυπωσιασμένοι από το επίπεδο μουσικής παιδείας των μαθητών, ακούσαμε να μας περιγράφουν το όνειρό τους να επισκεφθούν την Ευρώπη του φαντασιακού τους. Μία Ευρώπη που πολλοί από τους κατοίκους και τους ηγέτες της δείχνουν να έχουν ξεχάσει. 

Η Ευρώπη των πολλών ευκαιριών για όλους, της ελευθερίας, του σεβασμού της διαφορετικότητας είναι γι’ αυτά τα παιδιά ένας εξιδανικευμένος κόσμος, συγκρίνοντάς τον ιδιαίτερα με τις δυσκολίες που βιώνουν. 

Πάντα ήμουν φιλοευρωπαϊστής γιατί πίστευα ότι το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης θα περιφρουρήσει την ειρήνη και την ευημερία μας, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα πλαίσιο ασφάλειας για τα εθνικά και οικονομικά συμφέροντα του λαού μας, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές.  Όμως μετά από ανάλογες εμπειρίες, όπως αυτή του Σαν Ιγνάθιο, αγωνιώ ακόμα περισσότερο για το κοινό μέλλον των Ευρωπαϊκών λαών, γιατί η επιτυχία μας θα λειτουργήσει ως φάρος για μία βιώσιμη πορεία όλης της ανθρωπότητας απέναντι στην κοινωνική αδικία, τον αυταρχισμό και την καταστροφή του περιβάλλοντος.

Λίγους μήνες μετά την επίσκεψή μας, στην περιοχή, κατά τη διάρκεια των μεγάλων πυρκαγιών του Αμαζονίου, οι κάτοικοι είδαν την έμπρακτη συμπαράσταση μας. Μετά από αίτημα της Βολιβίας, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας, για τον οποίο είχα την τιμή να είμαι ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συντόνισε και χρηματοδότησε την αποστολή, δεκάδων πυροσβεστών και ειδικού εξοπλισμού από πολλές Ευρωπαϊκές χώρες για να βοηθήσουν στην κατάσβεση, συνεισφέροντας ουσιαστικά στην προστασία αυτού του παγκόσμιου πνεύμονα πρασίνου,  

Λογοτεχνία, θέατρο, μουσική, ζωγραφική. Ποια είναι η τέχνη που η απουσία της θα έκανε τη ζωή σας ανυπόφορη;

 Μία ζωή χωρίς πολιτισμό είναι μία ζωή χωρίς ουρανό. Οι τέχνες σε κάθε τους μορφή είναι ένα μνημείο της ανθρώπινης φύσης αλλά συγχρόνως και το καταφύγιό της.  Και οι τέσσερις επιλογές που μου δίνετε είναι ζωτικές. Αν πρέπει να διαλέξω υποχρεωτικά, θα επέλεγα τη μουσική γιατί είναι η πιο ευχάριστη συντροφιά κάτω από οποιαδήποτε συναισθηματική κατάσταση. Δεν μπορώ όμως να μην αναφερθώ και στη μαγεία της ζωγραφικής, διότι πιστεύω ότι είναι μοναδικό να μπορείς σε μία εικόνα να αποτυπώσεις συναισθήματα, ιδέες, περιστάσεις.