Η Δυτ. Μακεδονία, η Περιφέρεια της Πράσινης Ανάπτυξης

του Ρούλη Κοκελίδη*

Να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ποτέ η παραδοσιακή πολιτική δεν είχε φθαρεί σε παγκόσμιο επίπεδο όσο έχει φθαρεί στην σημερινή εποχή. Ποτέ οι εκπρόσωποί της δεν έγιναν τόσο αναξιόπιστοι, αδύνατοι στην αντιμετώπιση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής κρίσης. Στον 21ο αιώνα όλο και περισσότερο γίνεται εμφανές ότι πρέπει να τελειώσει ο μονεταρισμός, η ασυδοσία της αγοράς, η κερδοσκοπία, η υποανάπτυξη, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος. 

Οι μηχανισμοί χειραγώγησης και πρωτοφανούς ελέγχου της σύγχρονης κοινωνίας έχουν φθάσει στα όριά τους. Σιγά, σιγά αλλά σταθερά ωριμάζει η άποψη ότι οι άνθρωποι μπορούν να αναμορφώσουν τη ζωή τους, να γίνουν κύριοι της μοίρας τους Στο νέο τοπίο που δημιουργείται πρωταγωνιστής είναι η κοινωνία των πολιτών. Μόνο με τη δυναμική παρουσία της κοινωνίας μπορούν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις να αλλάξει και η πολιτική. Η πρόσφατη αποτυχία της παγκόσμιας διάσκεψης για την Κλιματική που οργανώθηκε από τον ΟΗΕ στην Κοπεγχάγη ανέδειξε το μεγάλο χάσμα της πολιτικής με τα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Η Κοπεγχάγη από το ένα μέρος έδειξε την αναποτελεσματικότητα, τη σύγχυση που υπάρχει σε πλανητικό επίπεδο. Ήταν ο καθρέφτης της σημερινής εποχής. Από το άλλο μέρος έφερε στην επιφάνεια την ρευστότητα στις διεθνείς σχέσεις και τις νέες γεωπολιτικές ισορροπίες που θα καθορίσουν τον 21ο αιώνα. Η «κλιματική δικαιοσύνη» που έχει εμπλουτίσει τις διαδικασίες της συνόδου στην Κοπεγχάγη και έχει αναδείξει την ωριμότητα του παγκόσμιου περιβαλλοντικού κινήματος, των πολιτικών, κοινωνικών και επιστημονικών φορέων, δρομολογεί το πάντρεμα της οικονομίας και οικολογίας για μια βιώσιμη και αρμονική εξέλιξη. Κοντολογίς η ριζική αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου είναι το ζητούμενο. Η πράσινη ανάπτυξη είναι η διέξοδος της κρίσης σε υπερεθνικό και εθνικό επίπεδο. Είναι πλέον κοινή πεποίθηση ότι η διεθνής οικονομική και περιβαλλοντική προβληματική κατάσταση είναι συνέπειες του ίδιου μοντέλου ανάπτυξης. Η πράσινη οικονομική ανάπτυξη η οποία άρχισε να διαμορφώνεται στο Ρίο της Βραζιλίας το 1992 στην παγκόσμια διάσκεψη του ΟΗΕ για την βιώσιμη ανάπτυξη είναι πλέον πραγματικότητα, είναι το εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο. Η πράσινη ανάπτυξη για να είναι πράσινη πρέπει βασικά να είναι ανάπτυξη, να παράγει εισόδημα, νέες θέσεις εργασίας, ποιότητα ζωής, να συνδυάσει την επιχειρηματικότητα με την οικολογική συνείδηση. Παραπέρα επιβάλλεται σχεδιασμός και αποτελεσματικότερη κατανομή των πόρων. Να ξεπερασθεί το οικονομικό μοντέλο της υπερσυγκέντρωσης εξουσίας και κεφαλαίου. Να γίνει η κοινωνία πρωταγωνιστής της πολιτικής. Η «πράσινη στροφή» είναι πια γεγονός και στη χώρα μας. 

Ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου και η νέα Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στα πλαίσια της ανασυγκρότησης, ιδιαίτερα με τη μεταρρύθμιση της αυτοδιοίκησης, δίνει μια νέα προοπτική ανάπτυξης στην Ελλάδα. Η αποκεντρωμένη διοίκηση, με τον Καλλικράτη θα δώσει νέο νόημα στην πολιτική. Η αναδιανομή της εξουσίας του κράτους θα αποκαταστήσει την αξιοπιστία και τη σχέση εμπιστοσύνης με τον πολίτη. Θα ξεπερασθεί η σημερινή «στρέβλωση» της πολιτικής ζωής και ενεργοποιηθεί με ουσιαστικό τρόπο η πολιτική συμμετοχή της κοινωνίας. Η πολιτική χειραφέτηση του πολίτη θα δώσει μια νέα δυναμική στην πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας.
Η Δ. Μακεδονία, η περιφέρεια της ενέργειας στη χώρα μας έχει κεντρικό ρόλο στη νέα αναπτυξιακή προσπάθεια της πράσινης οικονομίας. Η ανάπτυξη της χώρας τα τελευταία 30 – 40 χρόνια στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στην εξόρυξη του λιγνίτη και την καύση του στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Στην Ελλάδα ο λιγνίτης ήταν και είναι το κυρίαρχο εθνικό μας καύσιμο. Η ΔΕΗ, η μεγαλύτερη επιχείρηση στηρίχθηκε και στηρίζεται στον λιγνίτη. Σήμερα όμως έχουν διαμορφωθεί νέα δεδομένα, υπάρχει η αναγκαιότητα μιας νέας ενεργειακής πολιτικής. Στις συνθήκες των κλιματικών αλλαγών η χώρα μας έχει υποχρέωση να διαφοροποιήσει τον ενεργειακό της χάρτη, ώστε να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες και να ανταποκριθεί στις διεθνείς συμφωνίες που έχει υπογράψει.
Η περιφέρεια της Δ. Μακεδονίας έχει όλες τις προϋποθέσεις να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη νέα ενεργειακή πολιτική. Άμεσα η ΔΕΗ πρέπει να αναβαθμίσει της παραγωγική της παρουσία στην περιοχή δίνοντας προτεραιότητα στην κατασκευή των μονάδων 5 στην Πτολεμαίδα και Μελίτη 2 στη Φλώρινα με αντιρρυπαντική τεχνολογία. Η ΔΕΗ επιβάλλεται να γίνει η ατμομηχανή της πράσινης ανάπτυξης στην Δ. Μακεδονία και στην χώρα μας γενικότερα. Η Κυβέρνηση και η νέα διοίκηση της ΔΕΗ σωστά δίνουν προτεραιότητα σε ζητήματα του περιβάλλοντος και στο αναπτυξιακό πρόγραμμα. Όπως υπογραμμίζει η ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ δεν πρέπει να υπάρξει σμίκρυνση της ΔΕΗ για χατίρι κανενός. Θεμελιώδη προϋπόθεση επιτυχίας της νέας ενεργειακής πολιτικής είναι η επιθετική ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών και οι νέες τεχνολογίες. Στην κατεύθυνση αυτή άμεσα πρέπει η Κυβέρνηση, η ΔΕΗ και το Πανεπιστήμιο να δημιουργήσουν ένα Ινστιτούτο Έρευνας νέων Τεχνολογιών και ΑΠΕ στην περιοχή, για την παραγωγή νέων Βιομηχανικών κλάδων ενεργειακού εξοπλισμού. Βασικός στόχος μπορεί να είναι η ενίσχυση της δημιουργίας και της εξέλιξης καινοτόμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ. Μαζί με μια σύγχρονη αγροπεριβαλλοντική πολιτική η νέα ενεργειακή πολιτική είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα για μια πράσινη περιφερειακή ανάπτυξη της Δυτικής Μακεδονίας. Βασική προϋπόθεση για τη νέα όσμωση της πράσινης πολιτικής είναι η δημιουργία πραγματικής περιφερειακής συνείδησης στην περιοχή. 

* πανεπιστημιακός, πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ν. Κοζάνης