Πρόγραμμα Καλλικράτης: Ο τέταρτος Δήμος στο Νομό Κοζάνης

του Νίκου Λαζαριώτη

Τώρα που άνοιξε ο διάλογος για την προτεινόμενη από την Κυβέρνηση Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης  (Πρόγραμμα Καλλικράτης)  και έχουμε πλέον συγκεκριμένο σχέδιο, θέλω  να  καταθέσω τις απόψεις μου ιδιαίτερα για τον Α βαθμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπου επικεντρώνεται το ενδιαφέρον.

Διαβάζοντας το κείμενο που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τις επίσημες τοποθετήσεις των αιρετών και των συλλογικών οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης τόσο σε κεντρικό επίπεδο (ΚΕΔΚΕ), όσο και σε τοπικό (ΤΕΔΚ Ν.Κοζάνης) διαπιστώνω ότι :

Όλοι (ανεξάρτητα από επί μέρους επιφυλάξεις και προϋποθέσεις)  αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα της Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Μεγάλο ποσοστό συμμετοχής  στην σημερινή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας έχει και  ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους. Το οικονομικό πρόβλημα είναι πολιτικό πρόβλημα.  Το «δεν πάει άλλο» ακούγεται όλο και περισσότερο  από όλο και περισσότερους.

Δεν υπάρχει αμφιβολία  ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού, όπως συγκροτήθηκε  με το σχέδιο Καποδίστριας παρουσίασε προβλήματα και δυσλειτουργίες οι οποίες  σε λίγους μήνες θα περάσουν στην ιστορία. Σήμερα έχει κατατεθεί μια νέα πρόταση. Επί μέρους ενστάσεις και παρατηρήσεις υπάρχουν πολλές και έχουν κατατεθεί. Από ότι έχω διαβάσει και παρακολουθώ σε τοπικό επίπεδο εκτός από την οικονομική στήριξη του εγχειρήματος, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας, οι ενστάσεις επικεντρώνονται στον Χωροταξικό Χάρτη, δηλαδή στον αριθμό και τα όρια των νέων Δήμων.

Είναι λογικό και θεμιτό η κάθε τοπική κοινωνία να διεκδικεί με τα δικά της μέτρα και σταθμά αυτά που θεωρεί δίκαια αιτήματα. Πολλές φορές αυτό μπορεί να γίνεται με υπερβάλλοντα ζήλο  και αυτό επίσης είναι κατανοητό. Τι προβλέπει λοιπόν ο Καλλικράτης ;

 Αντιγράφω ακριβώς από το κεφάλαιο 3. Νέες Αρμοδιότητες και Υπηρεσίες στην Εξυπηρέτηση του Πολίτη :

 59. «Έτσι, οι νέοι  και ισχυροί δήμοι αναλαμβάνουν νέες αρμοδιότητες, μαζί με τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που προέρχονται από την καταργούμενη νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, όπως :

·          η πρόνοια και η προστασία της δημόσιας υγείας,

·          η ανέγερση σχολικών κτιρίων,

·          η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού,

·          η ένταξη των μεταναστών,

·          οι πολεοδομικές εφαρμογές,

·          ο υγειονομικός έλεγχος,

·          η προστασία της παιδικής και της τρίτης ηλικίας,

·          οι λαϊκές αγορές,

·          οι αδειοδοτήσεις και ο έλεγχος πολλών τοπικών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων,

·          η πολιτική προστασίας, με την ένταξη των δήμων στον εθνικό σχεδιασμό με συγκεκριμένο ρόλο και αρμοδιότητες.

60. Για να έχει ο δήμος τη διοικητική ικανότητα να ασκήσει αποτελεσματικά το ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων…………., πρέπει να διαθέτει τις ακόλουθες υπηρεσίες:

·          Προγραμματισμού,

·          Οικονομική υπηρεσία,

·          Τεχνική υπηρεσία,

·          Πληροφορικής,

·          Νομικής υποστήριξης,

·          Διοίκησης- Διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού,

·          Περιβάλλοντος – Πολιτικής Προστασίας

Σύμφωνα λοιπόν με την μελέτη που εκπόνησε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για λογαριασμό της Τοπικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Κοζάνης (ΤΕΔΚ) η επικρατέστερη εκδοχή για το νομό Κοζάνης είναι Τέσσερις Δήμοι. Ακούγεται ότι πιθανόν να είναι περισσότεροι κατά δύο. Από αυτά όμως που περιγράφονται στον «Καλλικράτη»  καταδεικνύεται ότι είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο  ένας μικρός Δήμος (για Κοινότητα δεν γίνεται κουβέντα) να ανταποκριθεί.

Στο νομό Κοζάνης φαίνεται ότι υπάρχει  αποδοχή για τους τρείς δήμους (Κοζάνης, Πτολεμαίδας, Βοίου), ενώ αντιρρήσεις υπάρχουν στο νότιο τμήμα (Λιβαδερό, Καμβούνια, Βελβεντός). Δεν αναφέρω την Αιανή γιατί, εάν δεν παραμείνει όπως έχει σήμερα, το πιθανότερο είναι να αποτελέσει μέρος του Δήμου Κοζάνης. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.

Κοινότητα Λιβαδερού. Κατανοητές οι αντιρρήσεις αλλά, σύμφωνα με αυτά που προαναφέρθηκαν, ενδεχόμενο μοναχικής πορείας μιας Κοινότητας δεν υπάρχει άρα η συμμετοχή σε έναν διευρυμένο Δήμο είναι μονόδρομος.

Δήμος Καμβουνίων. Το πολύ μικρό μέγεθος του Δήμου δεν αφήνει πολλά περιθώρια αυτονομίας. Άρα η συμμετοχή σε έναν διευρυμένο Δήμο είναι μάλλον η πιθανότερη εξέλιξη.  

Δήμος Βελβεντού.  Η περίπτωση είναι διαφορετική. Ο Δήμος Βελβεντού είναι αλήθεια ότι αποτελεί αυτοδιοικητικό παράδειγμα ως προς την οργάνωση, τη λειτουργία και την διαχείριση. Αυτό το υποστηρίζω γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τα δεδομένα. Εάν στο σχέδιο «Καλλικράτης» γίνουν ορισμένες εξαιρέσεις είμαι σίγουρος ότι μια από αυτές θα είναι ο Δήμος Βελβεντού. Εάν όμως το σχέδιο εφαρμοσθεί με καθοριστικό κριτήριο «το όλον και όχι το μέρος», τότε η συμμετοχή σε διευρυμένο  Δήμο είναι αναπόφευκτη.

Και στις τρείς περιπτώσεις η συμμετοχή σε διευρυμένο Δήμο θα γίνει με τον υφιστάμενο διευρυμένο ήδη  Δήμο Σερβίων. Άλλο σενάριο δεν έπεσε στο τραπέζι ούτε και συζητήθηκε.Έρχομαι τώρα στον υφιστάμενο καποδιστριακό Δήμο Σερβίων. Είναι αλήθεια ότι δεν αποτελεί, ως προς τη λειτουργία του, καλό παράδειγμα. Τι έφταιξε ; Μήπως ότι με τον Καποδίστρια έγινε πολύ μεγάλος και χάθηκε ο έλεγχος ; Μήπως η Πολιτεία μετά τις συνενώσεις άφησε τους δήμους στη μοίρα τους ; Μήπως υπήρξε κακοδιαχείριση ; Μήπως δεν στελεχώθηκε σωστά ; Μήπως οι διοικούντες ήταν κατώτεροι των περιστάσεων ; Μήπως κάτι άλλο ή ακόμα και όλα μαζί ; Ο καθένας μας μπορεί να αξιολογήσει τα δεδομένα και να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Όμως εκτός από τα αρνητικά που αναφέρθηκαν θα ήταν άδικο να μην αναφέρω και τα θετικά όπως :  Αυξήθηκε η επικοινωνία των συνδημοτών και τονώθηκαν οι κοινωνικές σχέσεις. Παρά τα λειτουργικά προβλήματα του Δήμου όλα τα δημοτικά διαμερίσματα διατήρησαν τον χαρακτήρα τους και την ιστορική κληρονομιά τους. Αυξήθηκε το ενδιαφέρον για συμμετοχή στα κοινά. Έσμιξαν και σμίγουν καθημερινά πλούσιες τοπικές πολιτιστικές ιδιαιτερότητες και συνήθειες. Άρχισε να αναπτύσσεται, έστω και αργά, κοινή αυτοδιοικητική συνείδηση που υπόσχεται καλύτερο κοινό μέλλον. Υπάρχει διοικητικό και επιστημονικό προσωπικό που με σωστή διάταξη μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Σίγουρα μπορούσαν να γίνουν πολλά περισσότερα και δεν έγιναν αλλά δεν είναι του παρόντος.  

 Έγινε κάπως εκτεταμένη αναφορά στον Δήμο Σερβίων γιατί πολλές από τις ενστάσεις που ακούγονται από του άλλους ΟΤΑ αφορούν το σημερινό Δήμο Σερβίων με τα προβλήματά του, κυρίως τα οικονομικά. Εδώ πρέπει να επισημάνω τα εξής :

Ο Δήμος Σερβίων βρίσκεται στην κατάσταση που βρίσκεται επειδή συγκεκριμένα πρόσωπα είχαν τα προηγούμενα χρόνια και έχουν και σήμερα την ευθύνη της διοίκησης. Τα πρόσωπα όμως έρχονται και παρέρχονται και μια διοικητική μεταβολή με την εμβέλεια του προγράμματος «Καλλικράτης», έχει μεγάλο βάθος χρόνου που ξεπερνά συγκυριακές καταστάσεις. Να υπενθυμίζω ότι ο πρώτος Δήμαρχος του Καποδιστριακού Δήμου ο Παναγιώτης Καραντάκος, κατάγεται από το ΔΔ Κρανιδίων, οι δε Σερβιώτες εδώ και δώδεκα χρόνια αποτελούν την πλέον ισχνή μειοψηφία μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο. Το Δημοτικό Συμβούλιο δηλαδή είναι Συμβούλιο του διευρυμένου Δήμου και όχι των Σερβίων. Αυτά δεν είναι προβλήματα. Το ζητούμενο  είναι να λειτουργεί σωστά ο Δήμος σαν Αυτοδιοικητικός Θεσμός.

Αυτά τα αναφέρω και απευθύνομαι στους συντοπίτες κατοίκους των  Δήμων Καμβουνίων, Βελβεντού  και της Κοινότητας Λιβαδερού για να θέσω το ερώτημα: Καλά κάνετε και δίνετε τον αγώνα σας για τη διατήρηση της διοικητικής αυτονομίας, αλλά αν η Πολιτεία αποφασίσει διαφορετικά τι πρέπει να γίνει; Δεν πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπάρχει και ένα σχέδιο Β; Δεν θα υποδείξω εγώ σε αιρετούς το τι και πως, οι ίδιοι γνωρίζουν.  

Πιστεύω πως όταν σε ένα –δυο μήνες ολοκληρωθεί ο Χάρτης, όσοι βρεθούμε στο ίδιο Αυτοδιοικητικό Σύνολο, ψύχραιμα θα βρούμε τα κοινά που μας συνδέουν και είναι πολλά. Η περιοχή μας έχει ευτυχώς ακόμα πολλά να δώσει και στους κατοίκους της και στο νομό.  

Ο δρόμος είναι μπροστά μας και έχει ενδιαφέρον.

ΣΕΡΒΙΑ 21/01/2010