Η «ΕΔΙΑ Μακεδονίας 1940-1974» ιδρύθηκε στις 2/11/2000 στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης από αγωνιστές/τριες της Αντιφασιστικής και Αντιδικτατορικής Αντίστασης, εκπαιδευτικούς, πανεπιστημιακούς δασκάλους, δημοσιογράφους και πολίτες που ασχολούνται με τη Δημόσια Ιστορία. Στόχος μας δεν είναι μόνο η διάσωση, συλλογή, μελέτη ντοκουμέντων και μαρτυριών για την περίοδο 1940-1974, αλλά και η δημόσια παρουσίασή τους, ώστε η ιστορική μνήμη να είναι επισκέψιμη.
Με αυτό το σκεπτικό διοργανώνουμε:
α) εκδήλωση το Σάββατο 27 Αυγούστου, στις 6.30.μ.μ. στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Καστοριάς, με θέμα Κορέστεια: χώρος, μνήμη, ιστορία, προκειμένου έγκριτοι ιστορικοί και συγγραφείς να παρουσιάσουν τις μελέτες τους για την αρχιτεκτονική κληρονομιά της περιοχής και τον αντίκτυπο των ιστορικών γεγονότων στην εξέλιξη των Κορεστείων.
ΟΜΙΛΗΤΕΣ:
ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΝΑΝΗΣ: Κορέστεια, ‘τα χωριά της λήθης’
ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ: Πρόσωπα και ταυτότητες στα Κορέστεια στις αρχές του 20ου αιώνα: Παπά-Σταύρος Τσάμης Πισοδέρι, Ρίστε Κότε Ρούλια, Γερμανός Καραβαγγέλης Καστοριά
ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΡΑΒΑΣ: Το καθεστώς κατοχής στα Κορέστεια
ΝΙΚΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ: Η κινηματογραφική περιπέτεια των Κορεστείων
β) ξενάγηση στα Κορέστεια της Καστοριάς, την Κυριακή 28 Αυγούστου, 10.30 π.μ.
Η εκδήλωση είναι αφιερωμένη στον αείμνηστο Ηλία Νικολακόπουλο και έχει την υποστήριξη του ‘Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς’.
Θεσσαλονίκη 30 -7-2022
Με εκτίμηση
Για το Δ.Σ.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Τριαντάφυλλος Μηταφίδης Μαρία Καβάλα
(6974016884) (6992200800)
Η «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ (Ε.Δ.Ι.Α.) ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1940-1974» είναι σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, διοικούμενο από εννεαμελές Δ.Σ. Ιδρύθηκε στις 2/11/2000 στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης από αγωνιστές/τριες της Αντιφασιστικής και Αντιδικτατορικής Αντίστασης, εκπαιδευτικούς, πανεπιστημιακούς δασκάλους, δημοσιογράφους και πολίτες που ασχολούνται με τη Δημόσια Ιστορία. Στόχος μας δεν είναι μόνο η διάσωση, συλλογή, μελέτη ντοκουμέντων και μαρτυριών για την περίοδο 1940-‘74, αλλά και η δημόσια παρουσίασή τους, ώστε η ιστορική μνήμη να είναι επισκέψιμη.
Σύμφωνα με Προγραμματική Σύμβαση που υπέγραψε στις 29.12.1998 ο τότε υπουργός Πολιτισμού Ε. Βενιζέλος, η εταιρεία μας επί 12 περίπου χρόνια φιλοξενήθηκε στο διατηρητέο της Θεοφίλου 13, στην Άνω Πόλη, σε χώρο που της παραχώρησε το Ε.Λ.Ι.Α.Θ., συστεγαζόμενη με το ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΕΚΔΟΤΩΝ Β. ΕΛΛΑΔΑΣ.
Παράλληλα αναλάβαμε με δικά μας έξοδα, με προσωπική εργασία μελών μας και την τεχνική συνδρομή του Δήμου Θεσσαλονίκης, τη συντήρηση του διατηρητέου - μπροστά στην εγκατάλειψή του από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου.
Επειδή η παραπάνω προγραμματική σύμβαση ορίστηκε ως «αορίστου χρόνου», μετά τη μετεγκατάσταση του ΕΛΙΑΘ στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, παραμείναμε στο κτήριο μαζί με το Σύνδεσμο Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας.
Παρ’ όλα αυτά, στο πλαίσιο της «αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου» -στην οποία
για τους τότε κυβερνήτες μας, δεν συμπεριλαμβάνονται το βιβλίο και η ιστορική μνήμη- αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε την έδρα μας το Μάιο του 2013, υπό την απειλή «διοικητικής αποβολής», υπό το βάρος αυθαίρετων προστίμων και ποινικής δίωξης για κατάληψη δημόσιου ακινήτου και παραβίαση του Συντάγματος (!). Το ακίνητο παραδόθηκε στο ΤΑΙΠΕΔ που το εκποίησε!
Το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης στις 18-5-2015 μας παραχώρησε χώρο στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη, όπου πλέον στεγαζόμαστε.
Α) Για την Αντιφασιστική Αντίσταση-Εμφύλιο Πόλεμο
Από το 1995 ομάδες εργασίας και ειδικοί ερευνητές του Α.Π.Θ., σε συνεργασία με τοπικούς συλλόγους και από το 2002 με την Ε.Δ.Ι.Α. 1940-’74 Κ.-Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, καταγράφουν προφορικές μαρτυρίες, συλλέγουν αρχεία και ντοκουμέντα. Έχουν εκδοθεί αρκετά βιβλία με απομνημονεύματα αγωνιστών της Αντιφασιστικής Αντίστασης και έχουν πραγματοποιηθεί εκθέσεις ντοκουμέντων σε αρκετές πόλεις.
Έχουμε ιδρύσει δύο μουσεία για την Εθνική Αντίσταση: στην Κοζάνη και στον Πεντάλοφο Κοζάνης - έδρα της Ελεύθερης Ελλάδας το 1943-44.
Με την Εταιρεία Μελετών Άνω Βοΐου στο Τσοτύλι, πραγματοποιήσαμε δύο συνέδρια: το 1995 για την Αντίσταση στη Δ. Μακεδονία και το 2000 για τις τοπικές πτυχές του Εμφυλίου, με τη συνδρομή του «Δικτύου για τη Μελέτη των Εμφυλίων Πολέμων».
Επίσης, με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη, πραγματοποιήσαμε δύο εκθέσεις φωτογραφίας: την πρώτη το Μάιο του 2005 στο χώρο του ΕΛΙΑΘ, στην Άνω Πόλη, και τη δεύτερη το Μάιο του 2006 στο Δήμο Αμπελοκήπων σε συνεργασία με το Ρωσικό Προξενείο.
Στις 7/10/07, στην Κοζάνη, σε συνεργασία με τον τοπικό Δήμο, ημερίδα με θέμα «Παράδοση και νεοτερικότητα». Σε συνεργασία με τον ίδιο Δήμο και με το Ι.ΜΕ.Σ.Ι., ημερίδα για θέματα τοπικής ιστορίας.
Στις 15/7/2008 συναντηθήκαμε με τον Π. Βούλγαρη για την ταινία του «Ψυχή βαθιά».
Στις 2/8/2008 η Κατ. Λατίφη παρουσίασε το έργο της: ‘Πέτρος Κόκκαλης’.
Στις 23/8/2008 εκδήλωση στο Επταχώρι για τη δολοφονία του Γ. Γιαννούλη.
Στις 7/8/2008 παρουσιάσαμε το: ‘Με τους αντάρτες στη Δυτική Μακεδονία’ του Τάκη Κωστόπουλου:
Στις 28/9/2008 ομιλία στο Δήμο Κοζάνης: ‘Ο ρόλος της Κοζάνης στα μέσα της δεκαετίας 1940 – 1950’.
Στις 11/10/2008 εκδήλωση στη Βιβλιοθήκη Κοζάνης με θέμα: «Χαρτογράφηση».
Στις 8 – 9/11/ 2008 συνέδριο στο Δήμο Πρεσπών με θέμα: ‘Ο εμφύλιος στις Πρέσπες’.
Στις 23-8-2009 στη Σαμαρίνα συνδιοργανώσαμε με το Ε.Λ.Ι.Α.Θ., το ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ και με την Κοινότητα Σαμαρίνας εκδήλωση-αφιέρωμα στον ΑΝΤΡΕΑ ΤΖΗΜΑ («Σαμαρινιώτη»), για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του.
Aπό 7-30/7/2010 Έκθεση φωτογραφιών από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (από τα Σοβιετικά Αρχεία) στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της 21ης PHOTOBIENALE TOPOS.
Στις 21/8/2010 στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Νεστορίου πραγματοποιήσαμε με μεγάλη επιτυχία εκδήλωση με θέμα: «Γράμμος, το αντάρτικο νοσοκομείο και ο αρχίατρος Νώντας Σακελλαρίου». Την επόμενη, επισκεφτήκαμε τα υπολείμματα του νοσοκομείου του ΔΣΕ. Η εκδήλωση έχει καταγραφεί σε DVD.
Στις 18-19/8/2012 πραγματοποιήσαμε στο Νεστόριο Καστοριάς την 5η θεματική μας εκδήλωση για τον Εμφύλιο και οδοιπορικό μνήμης με θέμα: «Τα Γραμμοχώρια: ο εμφύλιος πόλεμος και ο ολοκληρωτικός αφανισμός τους»-είναι διαθέσιμη και σε dvd.
Στις 31/8-1/9/2013 πραγματοποιήσαμε στο Δημαρχείο Πρεσπών την 6η θεματική μας εκδήλωση για τον Εμφύλιο, αφιερωμένη στον ταξίαρχο του ΔΣΕ Γιώργο Γεωργιάδη, που συνοδεύτηκε από επίσκεψη-ξενάγηση στο νοσοκομείο των ανταρτών, κοντά στον ερειπιώνα του παραλίμνιου οικισμού του Αγκαθωτού. Η εκδήλωση είναι διαθέσιμη και σε dvd.
Στις 29-30/8/2014 πραγματοποιήσαμε την 7η θεματική μας εκδήλωση που ήταν αφιερωμένη στην «αντίσταση στο Βόιο-ελεύθερη Ελλάδα», με επίσκεψη-ξενάγηση στο πεδίο της ιστορικής μάχης του Φαρδύκαμπου και στο «μουσείο τοπικής Ιστορίας» στην Κοζάνη-δημιούργημα της εταιρείας μας. Η εκδήλωση διατίθεται σε dvd
Τιμώντας τα 70 χρόνια από τη απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί, σε συνεργασία με τον «Όμιλο φίλων αρχείου Μάνου Μαλαμίδη» πραγματοποιούμε από τις 27/10/2014 στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Δήμου Θεσσαλονίκης έκθεση τεκμηρίων-φωτογραφιών με θέμα: «μνήμες Κατοχής-απελευθέρωσης και ο εικαστικός σχολιασμός τους» - με έργα φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.
Στις 8/6/2015 πραγματοποιήσαμε εκδήλωση προς τιμήν του Βασίλη Γκανάτσιου (Χείμαρρου), για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του.
Στις 22-23/8/2015 πραγματοποιήσαμε στα Γρεβενά την 8η Θεματική μας εκδήλωση για τον Εμφύλιο, αφιερωμένη στη «μάχη των Γρεβενών 25-7-1947» και επίσκεψη στην ιστορική κοινότητα Ζιάκα.
Από 27/10-10/11/2015 συνδιοργανώνουμε με το «Συλλεκτικό Αρχείο Θεσσαλονίκης Μάνου Μαλαμίδη» και το Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ έκθεση ντοκουμέντων με θέμα «Γεφυρώνοντας τις γενιές - κατοχή-αντίσταση-απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί».
Στις 16/12/2015 συμμετείχαμε με εισήγηση στην ημερίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης «Θεσσαλονίκη, μαρτυρική πόλη - πόλη της αντίστασης».
Στις 27-28/8//2016 πραγματοποιήσαμε την 9η Θεματική μας εκδήλωση για τα «70 χρόνια από τον Εμφύλιο», στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης στο Γράμμο.
Συμμετείχαμε επίσης στην έκθεση φωτογραφίας «η Αθήνα ελεύθερη» (1-31Οκτωβρίου 2016) και στην επιτροπή του Δήμου Θεσσαλονίκης για τον πρώτο επίσημο, δημόσιο εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης από τους Ναζί (30/10/1944).
Στις 26-27/8/2017 πραγματοποιούμε τη 10η ετήσια συνάντησή μας με θέμα, «το δόγμα Τρούμαν, το σχέδιο Μάρσαλ και ο Εμφύλιος», στην Κοζάνη, στο Μουσείο Σύγχρονης Τοπικής Ιστορίας.
Συνδιοργανώσαμε με τα ΑΣΚΙ στις 27-9-2017 εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Πάνο Δημητρίου, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του.
Στις 9/4/2018, επέτειο κατάληψης της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί, πραγματοποιήσαμε προβολή του ντοκιμαντέρ του Αντρέα Τσατσάια «Η ιστορία του Λαϊκού Σανατορίου Ασβεστοχωρίου», με την υποστήριξη της Διεύθυνσης Μουσείων - Βιβλιοθηκών Δήμου Θεσσαλονίκης.
Στις 25-26/8/2018 πραγματοποιήσαμε στο Κέντρο Εθνικής Συμφιλίωσης, στον Γράμμο, την 11η ετήσια συνάντησή μας, με θέμα: «Η ρήξη Τίτο-Στάλιν και η Ελλάδα», και παρουσιάσαμε το αρχείο μας.
Στις 18-19 Αυγούστου 2020 συνδιοργανώσαμε με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Δήμο Νεστορίου και την Κεντρική Βιβλιοθήκη Γρεβενών ημερίδα με θέμα, «Ημέρα ποίησης για τον Γράμο. Ο Πωλ Ελυάρ και ο Γράμμος», καθώς και ξενάγηση στις λίμνες Αρένες.
Στις 31 Οκτωβρίου 2020, πραγματοποιήσαμε, διαδικτυακά - λόγω κορονοϊού - τη 12 Θεματική εκδήλωσή μας, με θέμα: «Τούμπα, Κατοχή, Αντίσταση».
Στις 29 Ιανουαρίου 2021 διαδικτυακή εκδήλωση / κινηματογραφικό αφιέρωμα για τα 76 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό.
Στις 6 Μαρτίου 2021, σε συνεργασία με τα ΑΣΚΙ, διαδικτυακή εκδήλωση αφιερωμένη στον πρωτομάρτυρα της ειρήνης Νίκο Νικηφορίδη.
Στις 10 Απριλίου 2021 διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα: «Η Θεσσαλονίκη στο ζυγό της σβάστικα-80 χρόνια μετά – μνήμη, διεκδίκηση, δικαίωση».
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2021 στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας, πραγματοποιήσαμε τη 13η Θεματική Εκδήλωσή μας για την Κατοχή και τον Εμφύλιο, με θέμα: ‘Η ηρωική εξέγερση της Δράμας εναντίον της βουλγαρικής κατοχής’
Από τις 27/10 – 10/11/2021 πραγματοποιήσαμε, στον εκθεσιακό χώρο του κτιρίου Aρχιτεκτονικής του Δήμου Θεσσαλονίκης, έκθεση φωτογραφιών-ντοκουμέντων με θέμα “Μέρες Κατοχής-Απελευθέρωσης” και ιστορικό περίπατο στις 30/10.
Στις 17 /10 /2022 πραγματοποιήσαμε ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ – ΣΥΖΗΤΗΣΗ με θέμα: ‘Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ και οι αρνητές της’.
Β) «Διότι δεν συνεμορφώθην…»
(ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΩΝ- ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟ ΑΓΩΝΑ)
Με την επικράτηση του πραξικοπήματος άρχισαν να συγκροτούνται και να δρουν στη Θεσσαλονίκη οι αντιστασιακές οργανώσεις ΠΑΜ, Ρήγας Φερραίος, Δημοκρατική Άμυνα, Σπουδαστική - Λαϊκή Πάλη, Κίνημα 29ης Μαΐου, Αντι-ΕΦΕΕ, ΚΚΕ-ΚΝΕ, ΟΜΛΕ, ΕΚΚΕ-ΑΑΣΠΕ, ΠΑΚ αλλά και ανένταχτοι αγωνιστές.
Η πρώτη έκθεση ντοκουμέντων από τον Αντιδικτατορικό Αγώνα στη Βόρεια Ελλάδα πραγματοποιήθηκε με τη συμπλήρωση 30 χρόνων από τη Δικτατορία, τον Απρίλιο του 1997, στην Ένωση Δημοσιοϋπαλληλικών Οργανώσεων Θεσ/νίκης, με τη συμβολή του «Σ.Φ. Ε.Α.1967-74».
Η δεύτερη, με τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 2003, στο «Ελληνικό Λογοτεχνικό - Ιστορικό Αρχείο Θεσσαλονίκης».
Η τρίτη στην Κοζάνη, τον Απρίλιο του 2003, με αφορμή την 37η επέτειο του πραξικοπήματος.
Η τέταρτη στον Πολύγυρο στις 13-17/11/2004.
Το Νοέμβριο του 2004 κυκλοφορήσαμε το CD-ROM «ΕΔΩ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ!», με αυθεντικά κείμενα και ηχητικά ντοκουμέντα από το ραδιοφωνικό σταθμό που λειτούργησε στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ το Νοέμβριο του 1973.
Η πέμπτη, στο Δήμο Νεάπολης Θεσ/νίκης στις 15-25/11/2005, με την Γ΄ ΕΛΜΕ-Θ.
Η έκτη έκθεση ντοκουμέντων πραγματοποιήθηκε στο 2ο Γυμνάσιο Συκεών, στις 12/4/2006, στην εκδήλωση της εταιρείας μας για τις «γυναίκες του αντιδικτατορικού αγώνα». Οι ομιλίες της εκδήλωσης περιέχονται σε έκδοσή μας που συνοδεύεται από DVD.
Για τη συμπλήρωση 40 χρόνων από το χουντικό πραξικόπημα, και σε συνεργασία με τον Σ.Φ.Ε.Α. (1967-74) και το Ι.ΜΕ.Σ.Ι., πραγματοποιήσαμε:
Α) Στις 19/4/2007 εκδήλωση - συναυλία στη αίθουσα τελετών του Α.Π.Θ.
Β) Στις 23-24/4/2007 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΗΜΕΡΟ στο ΑΠΘ με θέμα: “ΕΛΛΑΔΑ 1967 - 1974: Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ”, σε συνεργασία με το τμήμα Π.Ε. της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ., τη συμμετοχή του ‘Σ.Φ.Ε.Α. 1967-1974’ και της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Στις 21/4/2008 συνδιοργανώσαμε στο Επταπύργιο με την Τοπική Επιτροπή του «Σ.Φ.Ε.Α. (1967-74)» την εκδήλωση - συναυλία «ΑΝΤΙΛΑΛΟΥΝ ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ», με τραγούδια της φυλακής και της εξορίας.
Στις 27/5/2008 συνδιοργανώσαμε με την «Επιτροπή Πρωτοβουλίας για την ΑΛΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ» εκδήλωση στο Θέατρο Κήπου αφιερωμένη στο ΜΑΗ του ’36, καθώς και στους δολοφονημένους βουλευτές Γρηγόρη Λαμπράκη και Γιώργη Τσαρουχά. H εκδήλωση είναι διαθέσιμη σε DVD.
Στις 14/8/2008 εκδήλωση στο Μουσείο Σ.Τ.Ι. Κοζάνης: ‘Ο Μάης του ‘36 και του ‘63’
Στις 15/11/2008, με αφορμή τα 35 χρόνια από το Πολυτεχνείο, πραγματοποιήσαμε στο Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης την έβδομη έκθεση «διότι δεν συνεμορφώθην»
Στις 9/4/2009 στην Κατερίνη, σε εκδήλωση της ΕΛΜΕ Πιερίας για τους εκπαιδευτικούς της περιοχής
που διώχθηκαν από τη χούντα, πραγματοποιήσαμε την 8η παρουσίαση της έκθεση «διότι δεν συνεμορφώθην».
Από 21-24/4-09 στο Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τη «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ των ΠΟΛΙΤΩΝ και της ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ» και τη συνδικαλιστική κίνηση «ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ», πραγματοποιήσαμε την ένατη έκθεση ντοκουμέντων «διότι δεν συνεμορφώθην».
Από 16-21/11-2009 πραγματοποιήσαμε τη δέκατη έκθεση ντοκουμέντων «διότι δεν συνεμορφώθην» σε συνεργασία με τη δημοτική κίνηση «Ενεργοί πολίτες Ευόσμου».
Aπό 18-23/4/2010 πραγματοποιήσαμε στο Επταπύργιο έκθεση φωτογραφίας-τεκμηρίων από την Αντιδικτατορική Αντίσταση που μας παραχώρησαν τα «ΑΡΧΕΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ».
Με αφορμή τη συμπλήρωση 47 χρόνων από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη και το βαρύ τραυματισμό του Γιώργη Τσαρουχά – βουλευτών της ΕΔΑ - παρουσιάσαμε σε συνέντευξη τύπου στις 21/5/2010 τα αιματοβαμμένα ρούχα των δύο βουλευτών την ημέρα της δολοφονίας του Γρ. Λαμπράκη (22-5-1963) που διέσωσε η εταιρεία μας. Τα αιματοβαμμένα ρούχα του Γρ. Λαμπράκη παραχωρήθηκαν και εκτέθηκαν έως το τέλος Δεκεμβρίου στο Μουσείο του Μαραθώνιου Δρόμου στο Δήμο Μαραθώνα.
Σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΜ-Θ (Ένωση Συντακτών Μ.Μ.Ε. Μακεδονίας-Θράκης) και υπό την αιγίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης, καθώς και με την υλική στήριξη εκπαιδευτικών και συνδικαλιστικών φορέων της πόλης μας, οργανώσαμε στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης από 9/5-30/9/ 2011 εκδηλώσεις Μνήμης για τους δολοφονημένους βουλευτές Γρηγόρη Λαμπράκη το1963 από το παρακράτος και Γιώργη Τσαρουχά από τη χούντα το 1968, με τίτλο «από το τρίκυκλο στα τανκς».
Οι εκδηλώσεις περιλάμβαναν ομιλίες-μαρτυρίες για τους δολοφονημένους αγωνιστές, προβολή του ντοκιμαντέρ «100 ώρες του Μάη» των Δ. Θέου - Φ. Λαμπρινού, «Ζ» του Κ. Γαβρά (στο ΟΛΥΜΠΙΟΝ), καθώς και έκθεση ντοκουμέντων με «τα ματωμένα ρούχα της Ειρήνης»-τα ρούχα που φορούσαν οι δύο βουλευτές την αποφράδα 22α Μαΐου 1963. Την έκθεση, που λειτούργησε σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού και έκλεισε στο τέλος Σεπτεμβρίου, επισκέφθηκαν και οι πολιτικοί αρχηγοί κ.κ. Αλ. Τσίπρας και Φ. Κουβέλης. Οι εκδηλώσεις έχουν καταγραφεί σε δύο dvd.
Στις 6-2-2012 οργανώσαμε στο Ολύμπιον προβολή του ντοκιμαντέρ της Αλίντας Δημητρίου «τα κορίτσια της βροχής». Ακολούθησε συζήτηση με αγωνίστριες της αντιδικτατορικής αντίστασης.
Στις 21 Απριλίου 2012, με αφορμή τα 45 χρόνια από τη χουντικό πραξικόπημα:
α. οργανώσαμε επίσκεψη μνήμης στο πρώην ανακριτικό κολαστήριο της χουντικής ΚΥΠ στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, προκειμένου να αναδειχθεί σε τόπο ιστορικής μνήμης-αίτημα που υποστήριξε με ομόφωνο ψήφισμά του το ΔΣΘ (9/5/2012) και ήδη υλοποιείται με απόφαση του ΥΠΕΘΑ το 2016.
β. προβάλαμε το ντοκιμαντέρ «Η δικτατορία των συνταγματαρχών» του Ροβήρου Μανθούλη, οργανώσαμε συζήτηση με αγωνιστές της Αντιδικτατορικής Αντίστασης και θεατρικό δρώμενο.
Το Νοέμβριο του 2012, με αφορμή την 38η επέτειο του Πολυτεχνείου επανακυκλοφορήσαμε εμπλουτισμένο το cd-r (2004) με τα ντοκουμέντα από το Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης.
Στις 19-20-21/2013, με αφορμή την 46η επέτειο από το χουντικό πραξικόπημα, με συνδιοργανωτές τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης του Δ.Θ. και το ΑΠΘ, πραγματοποιήσαμε:
α) εκδήλωση με θέμα: «το σχολείο στο γύψο», β) παρουσιάσαμε «τα τραγούδια της εξορίας», γ) επισκέψεις σε χώρους κράτησης-αντίστασης στη χούντα.
Στις 24/7/2013 εγκαινιάσαμε στην Αμφίπολη της Καβάλας, στο πλαίσιο του φεστιβάλ, την έκθεση «από το τρίκυκλο στα τανκς»-ντοκουμέντα από τον αντιδικτατορικό αγώνα.
Από 15/11-23/11/2014 έκθεση ντοκουμέντων για τη δικτατορία στο 31ο Δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης.
Από 20/4-29/5/2015 η έκθεση λειτούργησε στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης
Στις 21/04/2016 συνδιοργανώσαμε με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης την παρουσίαση του βιβλίου του Αδάμ Δράγα, «Εμείς σπείραμε, εσείς θα θερίσετε», στο οποίο καταγράφεται η αντίσταση στη δικτατορία των συνταγματαρχών.
Συμμετείχαμε ενεργά στην ίδρυση-διαμόρφωση του Χώρου Μνήμης της Αντιδικτατορικής Αντίστασης στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, που εγκαινιάστηκε στις 3/5/2017.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Αναλάβαμε τη δωρεάν διάθεση του βιβλίου του Γρ. Κοκοζίδη, «Η Αντιδικτατορική Κομμουνιστική Νεολαία Θεσσαλονίκης 1969 - 1974». Διαθέσαμε επίσης υλικό για το βιβλίο του Νάντη Χατζηγιάννη, «Τι έχεις μ’ αυτόν;», που περιέχει συγκλονιστικές μαρτυρίες για τη δολοφονία του Γιάννη Χαλκίδη.
Με επανειλημμένα διαβήματά μας προς τα αρμόδια υπουργεία ζητήσαμε να αρθούν τα εμπόδια στην πρόσβασή μας σε αρχεία που αφορούν στα εγκλήματα των δωσιλόγων.
Με τη συμβολή μας έχουν εκδοθεί τα παρακάτω βιβλία για τη δεκαετία του ’40:
1. Η Ζωή και η δράση του Βασίλη Νταϊλιάνη – Το Αντάρτικο στη Δυτική Μακεδονία
2. Αλ. Σακαλή (Πετρόμπεη), Μνήμες
3. Πρακτικά Συνεδρίου στο Τσοτύλι, Η Δεκαετία 1940-50 στη Δυτική Μακεδονία
4. Αλ. Ρόσιου (Υψηλάντη), Στα Φτερά του Οράματος
5. Στ. Θεοδοσιάδη, Η Πίνδος ομιλεί – Εθνική Αντίστασις
6. Βασ. Γκανάτσιου (Χείμαρρου), Ένας Δάσκαλος – Καπετάνιος καταγράφει, αξιολογεί τη δεκαετία του ’40.
7. Δημ. Κυρατζόπουλος (Φωτεινός), Δ. Μακεδονία, η Ελεύθερη Ελλάδα της Κατοχής
Μέλη της εταιρείας μας συμμετείχαν στην παρουσίαση βιβλίων-μαρτυριών για τη δεκαετία του ’40 σε Επταχώρι, Νεστόριο, Γρεβενά, Κοζάνη, Πεντάλοφο, Βουχωρίνα, Τσοτύλι, Σαμαρίνα.
Από το χώρο της Πνευματικής Λαϊκής Παράδοσης–Τοπικής Ιστορίας τα βιβλία: Ραντοβίστι – Ροδοχώρι, Λαογραφικά Βοΐου, Κοζάνη και Γρεβενά – ο χώρος και οι άνθρωποι, Το παζάρι του Τσοτυλίου.
Πιστεύουμε ότι τα βιβλία αυτά αποτελούν «πιλότο» για τη συγγραφή της τοπικής ιστορίας στην τριμερή της διάσταση: οικισμό, επαρχία και νομό – περιφέρεια, με στόχο την ανάδειξη της πορείας των ανθρώπων της περιοχής τον 20ό αιώνα, όταν έσβησαν εκατοντάδες ορεινοί οικισμοί ηλικίας 400-500 ετών.
Στις 31/7/2008: ιδρυτική συνάντηση του «Δικτύου Πολιτισμικών Κέντρων Δυτικής Μακεδονίας».
ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ιδιαίτερα για την περιοχή της Δ. Μακεδονίας με την οικονομική στήριξη της ΤΕΔΚ και του Δήμου Κοζάνης, ομάδα πανεπιστημιακών του ΑΠΘ από το 1996 καταγράφει μαρτυρίες για την περίοδο 1941-44. Πρόκειται για ένα ευρύτερο διακρατικό πρόγραμμα στο οποίο συμμετείχαν περιφέρειες της Ιταλίας και της Ισπανίας. Η όλη προσπάθεια αποσκοπούσε, εκτός από τη μελέτη του Αντιφασιστικού Αγώνα και τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, στην αντιμετώπιση νεοφασιστικών κινημάτων στις παραπάνω χώρες.
Το αρχείο προφορικών μαρτυριών που συγκροτείται από τότε, τα σχετικά τοπικά και προσωπικά αρχεία και ντοκουμέντα, το φωτογραφικό και άλλο υλικό που συγκεντρώνεται από πολλές πηγές, οι ανέκδοτες γραπτές μαρτυρίες σημαντικών στελεχών της Αντιφασιστικής Αντίστασης αλλά και άλλων χώρων, εντάσσουν την περιοχή της Δ. Μακεδονίας στις σημαντικότερες εστίες Αντίστασης στην Ευρώπη.
Ένα σημαντικό τμήμα των προφορικών μαρτυριών βρίσκεται υπό μορφή γραπτών περιλήψεων και ψηφιοποιημένο στα αρχεία μας. Η εταιρία μας έχει επαφές με τα Α.Σ.Κ.Ι., την Π.Ο.Α.Ε.Α., την Ε.Σ.Η.Ε.Μ-Θ, τον ΣΦΕΑ 1967-1974
Ανικανοποίητο παραμένει το αίτημά μας για την ίδρυση στο Επταπύργιο μουσείου της Αντιφασιστικής – Αντιδικτατορικής Αντίστασης.
Καθώς τις τελευταίες ιδιαίτερα δεκαετίες διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στις «πολιτικά ορθές» εκδοχές της ιστορίας και τις συλλογικές, συχνά τραυματικές προσωπικές μνήμες, έγινε και η μνήμη ιστορικός τόπος. Η συντήρηση των εθνικών μύθων και ταμπού, η άρνηση να αντιμετωπίσει κανείς με ειλικρίνεια τη σκοτεινή πλευρά της δικής του ιστορίας, στο όνομα της «εθνικής συνοχής» και της «επούλωσης των πληγών», επιτείνουν τον ιστορικό αναλφαβητισμό ιδιαίτερα της νέας γενιάς, που, καθώς δίνει τη μάχη για το μέλλον, είναι υποχρεωμένη να πατάει στο έδαφος της ιστορικής αλήθειας για το παρελθόν, χωρίς τους παραμορφωτικούς φακούς του ιστορικού αναθεωρητισμού που μετατρέπει τους θύτες σε θύματα.
Θεσσαλονίκη 31/1/2022
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Τριαντάφυλλος Μηταφίδης Μαρία Καβάλα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου