Τι συμβαίνει τελικά στο ΥΠΕΞ;

του Ανδρέα Τσιφτσιάν

Τον τελευταίο καιρό ακούμε και διαβάζουμε δηλώσεις συμβούλων και αξιωματούχων του ΥΠΕΞ οι οποίες θα θεωρούνταν μάλλον αδιανόητες  κάποια χρόνια πριν.

Μετά τον κ. Θ. Ντόκο (υπέρμαχος της  «συνεκμετάλλευσης» του  Αιγαίου με την Τουρκία) ο οποίος  είπε προσφάτως ότι «αναγκαστικά θα ζήσουμε με το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο» και τον κ.  Χ. Ροζάκη («μαξιμαλιστική» η θέση της Ελλάδας στο Καστελόριζο), «έσκασε» και τρίτος σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του πρωθυπουργού, ο κ. Α.Διακόπουλος αυτή την φορά, ο οποίος σε κυριακάτικη

εφημερίδα κάλεσε για συμβιβασμούς με την Τουρκία λέγοντας ότι έτσι κι αλλιώς «...δεν έχουμε κουλτούρα για επωφελείς συμβιβασμούς στα εθνικά θέματα».

Εύλογα τέθηκε το ερώτημα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης   ποιάς χώρας σύμβουλοι εθνικής ασφαλείας είναι τελικά οι παραπάνω! Είναι σίγουρα της Ελλάδας;

Σε μία άλλη ανοιχτή ομιλία σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας κάποιος κύριος Γ. Σαββαΐδης, πρέσβης ε.τ., πρώην Γ.Γ. ΥΠΕΞ πρόβαλε  την θέση ότι στην Χάγη (στην οποία μας προτρέπει να πάμε) θα πρέπει να συζητηθεί και η κυριότητα ελληνικών νήσων. «Οι γκρίζες ζώνες θα τεθούν  αναγκαστικά στη συζήτηση εφόσον ως βάση για την χάραξη θαλασσίων ζωνών εκλαμβάνεται πάντα το έδαφος». Αφήνει μάλιστα ανοιχτό το ζήτημα της αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου στο πλαίσιο «μιας εξελικτικής διαδικασίας και ομαλοποίησης των σχέσεων στο μέλλον, διότι δεν μπορούμε να αρνηθούμε να μιλάμε και για το θέμα αυτό». 

Τα ελληνικά νησιά στα ζάρια. Και διεμερίσαντο τα ιμάτια αυτής βάλλοντες κλήρον. Λογική του τζόγου, διότι  σε ένα δικαστήριο μπορούμε να μιλήσουμε βέβαια για «δικαιώματα» (όρια στην θάλασσα), όχι όμως για «κυριαρχία» (εθνικά  σύνορα). Αποστρατικοποίηση περιοχών δε, δεν μπορεί να συμβεί χωρίς  παροχή εγγυήσεων, προφανώς παρουσία και εγγυητριών δυνάμεων. Ειλικρινά αναρωτιέται κανείς ποια αντίληψη περί «δημοκρατίας» και εθνικής κυριαρχίας μπορεί να έχει ο κύριος.

Λίγο παλαιότερα, σε τηλεοπτική εκπομπή, ένας άλλος κύριος, Παύλος Αποστολίδης (υπεύθυνος για τις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία),  εξέφρασε την θέση ότι «δεν μπορούμε να υιοθετήσουμε ΑΟΖ αφού δεν μπορούμε να το κάνουμε και με την υφαλοκρηπίδα» (εννοεί ότι η Τουρκία θα αρνηθεί και εδώ την οριοθέτηση).  Σωστό εν μέρει, γνωρίζει όμως ότι η Ελλάδα, εκτός από την Τουρκία, έχει να κάνει άλλες πέντε  οριοθετήσεις με χώρες οι οποίες όμως θέτουν ως βάση οριοθέτησης  των θαλάσσιων ζωνών τους την ΑΟΖ και όχι την υφαλοκρηπίδα. (Η οριοθέτηση με Ιταλία δεν είχε γίνει ακόμη). Συνεπώς πρότεινε διαφορετική στρατηγική χάραξης συνόρων στην θάλασσα από αυτή που έχουν όλα τα ενδιαφερόμενα και όμορα με την Ελλάδα κράτη, πράγμα που πρακτικά αποτρέπει την χάραξη κοινών συνόρων στην θάλασσα με αυτά. Η Ελλάδα μόνη της απέναντι την πάγια πρακτική των γειτόνων της.

Η κυβέρνηση προσπάθησε να μειώσει την σημασία  των δηλώσεων του κ. Ροζάκη κάνοντας λόγο για «προσωπικές απόψεις».

Μόνο που δεν πρόκειται απλά για μία μεμονωμένη περίπτωση  αλλά για συντονισμένη γραμμή σχεδόν ολόκληρης της ομάδας συμβούλων ασφαλείας του πρωθυπουργού (σημ. δεν διέψευσε τους άλλους δύο) και το ερώτημα που δημιουργείται εύλογα είναι αν μέσω «ελεγχόμενων διαρροών» υπάρχει συγκεκριμένη  ατζέντα πίσω από την οποία βρίσκεται μια  στρατηγική υποχωρήσεων σε κρίσιμα εθνικά ζητήματα.

Σε όλα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν πρόσφατες  «διαρροές» οι οποίες έκαναν  λόγο για συμφωνία περιορισμένης επήρειας των ελληνικών νησιών με την Αίγυπτο (μηδενικής για Μεγίστη, 20% για Κρήτη κτλ).  Βέβαια το κόλπο με τους λαγούς που τους βάζουν και τρέχουν με το καρότο δεμένο στην ουρά, το μάθαμε:

Όπως  και με τα μνημόνια, έτσι και με την «Μακεδονία του Ίλιντεν», πρώτα διαρρέουν το χειρότερο δυνατό σενάριο ώστε να αποδεχτούμε αργότερα με «ανακούφιση» μία «καλύτερη» λύση.  Λογικό, όταν συζητιέται το 20% της Κρήτης, στο τέλος πουλάς και ως  «επιτυχία» το γεγονός ότι τελικά  «κατάφερες»  ένα 60%.

Στην περίπτωση του κ. Ροζάκη υπάρχει ένα ιδιαίτερο ποιοτικό χαρακτηριστικό που έχει την σημασία του: Υποστηρίζει  την προσφυγή στην Χάγη. Αυτό που προκαλεί αλγεινή εντύπωση σχετικά, είναι ότι οι ίδιοι που προμοτάρουν αυτή την λύση,  την υποδαυλίζουν. Δηλαδή, σου κάνουν την πρόταση της προσφυγής σε διαιτησία και, κατόπιν απαξιώνουν την στρατηγική υπεράσπισης των θέσεων μας σε αυτήν, λες και προκαλούν από τώρα την κρίση του δικαστηρίου, στο οποίο υποτίθεται θα πάμε για να υποστηρίξουμε αυτό το οποίο πριν φροντίσαμε να αποδομήσουμε.

Σας φαίνεται λογικό; Η ειρωνεία είναι ότι αν πάμε ποτέ στην Χάγη ακόμη κι αν ο κ. Ροζάκης δεν παραμείνει στην θέση του, θα είναι τελικά η Τουρκία που θα τον καλέσει να καταθέσει.

Ο κ. Ροζάκης δεν θα συμμετέχει στο νέο  κεντρικό συμβούλιο εξωτερικής πολιτικής το οποίο θα αντικαταστήσει το επιστημονικό συμβούλιο του ΥΠΕΞ και έτσι θα απομακρυνθεί σιωπηλά. Όμως το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο κος Ροζάκης. Οι παραπάνω κύριοι οφείλουν να απομακρυνθούν με συνοπτικές διαδικασίες και να τεθούν άμεσα σε πρόωρη αποστρατεία. Να αποβληθούν παραδειγματικά και όχι να περιμένουν απλά «μέχρι να λήξει η θητεία τους». 

Το παράδειγμα του συγκεκριμένου δυστυχώς  δεν είναι μία ξεχωριστή περίπτωση στο ΥΠΕΞ. Πολύ φοβάμαι ότι είναι η κορυφή του παγόβουνου και εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη ομάδας αγνώστων λοιπών προθέσεων.

Είναι μία  ομάδα συμβούλων και διπλωματών της ίδιας σχολής σκέψης με συγκεκριμένη ιδεολογία και λογική η οποία οδήγησε και οδηγεί σε οδυνηρές ήττες και παραχωρήσεις.  Η  Συμφωνία των Πρεσπών συγκεκριμένα είναι δημιούργημα της ίδιας ομάδας. Θυμίζω, ότι  ο αδελφός πρώην υπουργού του ΣΥΡΙΖΑ  διαδήλωνε πρόσφατα έξω από την πρεσβεία μας στο Λονδίνο με πλακάτ ενάντια στο κλείσιμο των συνόρων στις Καστανιές του Έβρου. Σε εκείνη την διαμαρτυρία (για την οποία ο πρώην υπουργός  δήλωσε ότι την προσυπογράφει)  ακούστηκαν προσβλητικά συνθήματα εναντίον της Ελλάδας όπως «Έλληνες φονιάδες των Λαών». Αυτός λοιπόν, ο  κ. Α. Τζανακόπουλος, προσωπική επιλογή Κοτζιά, διαπραγματεύτηκε την συμφωνία της λίμνης ως σύμβουλος εθνικής ασφαλείας της Ελλάδας! Επιπλέον, από δημοσιεύματα ενημερωθήκαμε ότι η προσφάτως καρατομημένη ειδική νομική σύμβουλος του ΥΠΕΞ επέμενε στην μη κατάθεση συντεταγμένων των θαλασσίων ζωνών της Ελλάδας στον ΟΗΕ, «επειδή αυτό θα ήταν παράνομο»! 

Είναι η ίδια «σχολή» η οποία έχει απαξιώσει την ΑΟΖ ως μία από τις τέσσερις θαλάσσιες ζώνες και αποτρέπει την θέσπισή της μέχρι και σήμερα. Είναι η ίδια «σχολή»  της πολιτικής του κατευνασμού, της «συνεκμετάλλευσης» με την Τουρκία, της μη επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ν.μ., της παραπομπής στην Χάγη, όμως με μία στρατηγική προάσπισης των δήθεν εθνικών δικαίων που προκαλεί ανατριχίλα και προδικάζει εξ’ αρχής ταπεινωτική ήττα.

Δυστυχώς, έχει επικρατήσει στην ελληνική κοινωνία μία αντίληψη της τυφλής εμπιστοσύνης στο διπλωματικό σώμα, το οποίο αποτελείται από «ανθρώπους με εμπειρία και γνώσεις». Δεν μου δημιούργησε την εντύπωση   ο κ. Ροζάκης ότι έχει γνώσεις, απέναντι σε έναν καλά διαβασμένο Σαχίνη που τον έκανε κομματάκια. Μήπως όμως πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε και γι’αυτό;  Μήπως πρέπει «να τους πάρει και να τους σηκώσει» ορισμένους εκεί μέσα; Διότι τα παραπάνω δεν αρκούν αν δεν υπάρχουν και οι  αγνές προθέσεις. Αντιμετωπίζουμε τους διπλωμάτες μας ως ανέγγιχτα τοτέμ κυρίως διότι συνήθως οι περισσότεροι από εμάς δεν διαθέτουν τις ειδικές γνώσεις ώστε να αντιμετωπίσουν τα δήθεν επιχειρήματά τους.   

Ο ελληνικός Λαός θα κληθεί απλά να καταπιεί περεταίρω παραχωρήσεις και ταπεινώσεις ως «ωμό ρεαλισμό» που θα είναι όμως ο ρεαλισμός της δικής τους  διπλωματικής αναποτελεσματικότητας. Καταντήσαμε πράγματι στο σημείο να θεωρούμε κυριαρχικό δικαίωμα τα 6 ν.μ. της αιγιαλίτιδας ζώνης. Όλα τα άλλα πέρα από αυτήν, φαίνεται να τα διεκδικούμε, δεν τα υπερασπιζόμαστε. Ας είμαστε λοιπόν οι «ρεαλιστές» της δικής τους αποτυχίας. Μία μπόχα  «ρεαλιστικής βαρβατίλας» καταπλακώνει το ΥΠΕΞ και δυστυχώς, δεν είναι μόνο ένας  που την αναδύει.

Δυστυχώς ο κ. Ροζάκης δεν εξέφρασε «προσωπικές απόψεις». Η κυνική του ειλικρίνεια ανέδειξε ένα θέμα για το οποίο υπήρχε η υποψία αλλά δεν ήθελε κανείς να το παραδεχτεί.  Αναρωτιόμαστε γιατί έχουμε  «βαλτώσει» στα εθνικά μας θέματα, γιατί δεν προχωράμε στα αυτονόητα,  γιατί ενώ έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας, δεν το εφαρμόζουμε. Διότι όταν το ΥΠΕΞ «διαπραγματεύεται» συζητάει με άλλη ατζέντα από αυτήν που νομίζουμε. Διότι το ΥΠΕΞ συζητάει με άλλα κριτήρια από αυτά που μας αφήνει να πιστεύουμε.  Μα εδώ δεν διαφωνούμε τελικά πια ως προς τον τρόπο, αλλά ως προς τον σκοπό.

Δίκαιος συμβιβασμός στα εθνικά θέματα δεν υπάρχει. Δεν συμβιβάζεσαι δηλαδή με κάτι λιγότερο από αυτό που σου  κατοχυρώνει το Διεθνές Δίκαιο. Οποιαδήποτε παρέκκλιση από αυτό συνιστά κλοπή σε βάρος του ελληνικού Λαού. Είναι ύβρις απέναντι σε μία ιστορία αιώνων από «περαστικούς».

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, θα μπορούσαμε ίσως να αναπτύξουμε κάποια στιγμή και ένα άλλο θέμα, αυτό  του ρόλου  που παίζει ο ξένος παράγοντας, ο οποίος φαίνεται ότι  δεν επικουρεί αλλά ορίζει, υπαγορεύει  πια την ελληνική εξωτερική πολιτική στο σύνολό της. Στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ όμως μπήκαμε υποτίθεται, για να πιέζουμε εμείς από θέση ισχύος και όχι αντίστροφα, για να μας έχουν αυτοί «του χεριού τους» και πιο εύκολα διαχειρίσιμους, σύμφωνα όμως με το δικό τους και όχι με το δικό μας κριτήριο.  

Αυτό όμως δεν με κάνει να νιώθω ασφαλής. Εσάς;

Ανδρέας Τσιφτσιάν

Οικονομολόγος